Cô giáo Trang áp dụng phương pháp tích hợp trong dạy môn Giáo dục công dân
Với sáng kiến dạy học tích hợp lý luận và thực tiễn với nhau, tiết học giáo dục công dân của cô giáo Vũ Thị Trang bao hàm nhiều ý nghĩa và bám sát thực tế.
Môn học Giáo dục công dân trong chương trình học trung học phổ thông đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành ý thức, hành vi, cách ứng xử đúng với chuẩn mực đạo đức và quy định pháp luật,…của mỗi học sinh.
Theo đó, phương pháp giảng dạy giúp truyền tải những thông điệp, ý nghĩa trên một cách trọn vẹn nhất tới học sinh luôn là nỗi trăn trở của giáo viên môn giáo dục công dân.
Theo cô giáo Vũ Thị Trang, giáo viên trường Trung học phổ thông Hùng Thắng (huyện Tiên Lãng, Hải Phòng), giảng dạy môn giáo dục công dân cần sự linh hoạt, đặc biệt cần đưa thực tế cuộc sống tại địa phương để học sinh có thể hiểu đúng và hiểu sâu.
Đối với chương trình chung sẽ rất khó để phù hợp theo trình độ học tập hay học sinh sinh ra và lớn lên ở địa phương khác nhau.
Nội dung trong sách cũng không thể cập nhập thường xuyên những câu chuyện mới lạ dẫn đến kiến thức bị tời rời rạc, khó vận dụng vào thực tế và không khơi gợi được hứng thú học tập của học sinh.
Với thực trạng trên, cô giáo Trang cùng thầy giáo Phạm Vũ Hiệp đã nghiên cứu và triển khai sáng kiến dạy học theo chủ đề tích hợp.
Mỗi chủ đề tích hợp nội dung từ bài học, môn học, đẩy mạnh việc liên hệ giữa lý luận và thực tiễn mang đến tiết học bao hàm nhiều câu chuyện có ý nghĩa và bám sát thực tế xã hội tại địa phương.
Để áp dụng phương pháp học tập trên, bước đầu, cô rà soát toàn bộ chương trình môn Giáo dục công dân bậc trung học phổ thông và điều chỉnh, xây dựng khung chương trình mới với đa dạng chủ đề tích hợp.
Tiếp đến là thiết lập quy trình tổ chức các hoạt động dạy học chủ đề tích hợp gồm các bước như: hướng dẫn học sinh các kỹ thuật; phương pháp dạy học tích cực; thiết kế, giao dự án cho học sinh và đ.ánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ; tổ chức thực nghiệm sư phạm chủ đề.
Thực tế một tiết học của cô giáo Trang và học sinh lớp 11B7 trường Trung học phổ thông Hùng Thắng, cô và trò bắt đầu tiết học bằng bằng phương thức mới lạ là xem tivi.
Với chủ đề về m.a t.úy, học sinh được xem một đoạn phóng sự về tác hại của m.a t.úy. Cô gái trong phóng sự chia sẻ về vết trượt dài cuộc đời khi dính tới m.a t.úy khi t.uổi đời còn trẻ.
Những chia sẻ chân thực, đầy cảm xúc của cô gái còn đang ở độ t.uổi học sinh khiến không khí lớp học như chùng xuống.
Để mang không khí sôi động trở lại, cô giáo Trang muốn các em học sinh đưa ra góc nhìn, quan điểm của bản thân về vấn đề được nêu trong phóng sự.
Từ những quan điểm của học sinh, cô gợi mở và truyền đạt kiến thức về m.a t.úy, những tác hại mà chúng mang lại cho xã hội.
Video đang HOT
Tương tự với hình thức dạy học trên, cô giáo Trang luôn mang lại những tiết học giáo dục công dân với chủ đề đa dạng, ý nghĩa và gần gũi với cuộc sống thực tế tới học sinh.
Cô giáo Vũ Thị Trang tích cực đưa phương pháp dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy bộ môn Giáo dục công dân (ảnh: CTV)
So với cách tiếp cận kiến thức truyền thống, phương pháp giảng dạy của cô giáo Trang có hình thức tổ chức đa dạng, linh hoạt và tạo không gian cho học sinh phát triển tư duy.
Từ đó, học sinh có cơ hội được quan sát thực nghiệm, hoạt động nhiều hơn trong tiết học để liên hệ tốt giữa kiến thức trên lớp và việc vận dụng vào thực tiễn cuộc sống.
Minh chứng cho việc áp dụng phương pháp dạy học tích hợp thành công, năm học 2018 – 2019, học sinh hai lớp 10C5 và 11B3 dưới sự chỉ dẫn của cô giáo Trang đã dành được điểm kiểm tra cao. Các em đều tích cực học tập và khả năng vận dụng kiến thức khi giải quyết các vấn đề thực tế được nâng lên rõ rệt.
Đặc biệt, cô giáo Vũ Thị Trang với vai trò đồng tác giả của đề tài “Xây dựng chủ đề dạy học tích hợp nội môn trong giảng dạy môn Giáo dục công dân với chủ đề “bảo vệ môi trường” đã vinh dự nhận Bằng lao động sáng tạo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam năm 2019.
Cô giáo Trang chia sẻ để động lực cô cùng thầy giáo Phạm Vũ Hiệp tích cực nghiên cứu, đổi mới phương pháp dạy học chính là sự hào hứng, yêu thích và phấn đấu học tập đạt thành tích cao của học sinh với môn học Giáo dục công dân.
Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của cô giáo Trang đã đóng góp nhiều thành tích cho nhà trường khi năm nào học sinh của cô cũng đạt giải.
Trong năm học 2019 – 2020, dưới sự dìu dắt của cô Trang, 3 học sinh đã xuất sắc đạt 1 giải Nhất, 1 giải Nhì và 1 giải Khuyến khích trong kỳ thi học sinh giỏi.
Xuyên suốt 17 năm công tác tại trường Trung học phổ thông Hùng Thắng, không chỉ đi đầu trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy, cô giáo Trang còn tâm huyết giúp đỡ nhiều học sinh có hạnh kiểm yếu.
Cô đồng hành cùng những học sinh cá biệt như một người bạn để thấu hiểu được câu chuyện của mỗi em.
Với sự giúp đỡ của cô các em không còn quậy phá mà tích cực học tập và tham gia các hoạt động tập thể của nhà trường.
Phụ huynh học sinh của những học sinh cá biệt rất biết ơn và bày tỏ thán phục với sự nỗ lực không biết mệt mỏi vì học sinh của cô.
Trong mắt đồng nghiệp và phụ huynh học sinh, cô giáo Vũ Thị Trang là tấm gương nhà giáo đam mê hết mình vì sự nghiệp “trồng người”.
Cô không chỉ mang đến phương pháp tiếp cận tri thức nhanh, hiệu quả nhất cho học sinh mà còn chia sẻ tình yêu thương, thấu hiểu và đồng hành cùng biết bao thế hệ học sinh Trung học phổ thông Hùng Thắng.
Loại bỏ văn mẫu: Cần đổi mới từ phương pháp kiểm tra, đ.ánh giá
Vấn đề văn mẫu vẫn tồn tại dù được xã hội, ngành giáo dục nhiều lần lên tiếng và tìm giải pháp.
Cách loại bỏ văn mẫu được các nhà giáo tâm huyết - những người trực tiếp đang đứng trên bục giảng đặc biệt quan tâm.
Ảnh minh họa/INT
Sau đây là chia sẻ của cô Nguyễn Thị Thủy - giáo viên môn Ngữ văn, Trường THPT Hiệp Bình, Quận Thủ Đức, TPHCM về thực trạng dạy học văn hiện nay tại các nhà trường cũng như hiến kế, giải pháp để loại bỏ văn mẫu trong quá trình dạy học.
Thực trạng dạy học văn hiện nay
Trong lộ trình đổi mới, những năm gần đây, liên tục các lớp tập huấn chuyên đề đổi mới phương pháp giảng dạy, kiểm tra đ.ánh giá, bồi dưỡng CT 2018 cho giáo viên được Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT tổ chức.
Những công văn hướng dẫn về đổi mới kiểm tra, đ.ánh giá, dạy học theo chủ đề, tích hợp... nhằm tạo ra một sự thay đổi trong phương pháp dạy, học môn Ngữ văn đối với chương trình hiện hành tại các nhà trường. Vì vậy, có thể nói, năm học 2021 - 2022 là giai đoạn bản lề, giao thời giữa cũ và mới trong phương pháp dạy học môn Ngữ văn. Bối cảnh này đã và sẽ tác động mạnh mẽ đến hoạt động dạy, học môn Ngữ văn tại các nhà trường.
Là giáo viên có hơn 20 năm giảng dạy Ngữ văn trong trường phổ thông, cô giáo Nguyễn Thị Thủy cho biết: Đã có nhiều đổi mới trong dạy, học môn Ngữ văn, cụ thể là đổi mới kiểm tra đ.ánh giá để thay đổi phương pháp giảng dạy.
Có thể lấy đề thi tốt nghiệp THPT làm ví dụ. Trước đây, đề thi có nhiều câu hỏi học thuộc, tái hiện kiến thức. Mấy năm gần đây: Sự thay đổi thể hiện ở phần đọc hiểu và nghị luận xã hội. Phần đọc hiểu đã lựa chọn văn bản mới, ngoài sgk làm ngữ liệu.
Cách ra đề này đã tác động đến cách dạy của giáo viên, cách học của học sinh. Giáo viên buộc phải dạy kĩ năng đọc hiểu, học sinh được dạy vận dụng những kiến thức công cụ từ tiếng Việt, ngôn ngữ.. để đọc hiểu văn bản. Từ đó, kĩ năng đọc hiểu của học sinh dần được hình thành, bỏ được cách học thuộc lòng máy móc.
Tương tự phần nghị luận xã hội, những vấn đề được hỏi cũng không phải là một nội dung đã được dạy trước, giáo viên tập trung rèn kĩ năng viết nghị luận xã hội cho học sinh. Câu hỏi trong đề thi theo hướng mở, 1 vấn đề có thể có nhiều hướng tiếp cận, lí giải, khuyến khích được suy nghĩ sáng tạo của học sinh.
Cách ra đề này tạo nên một sự thay đổi lớn trong phương pháp dạy, học văn, hướng đến hình thành năng lực đọc, viết, sáng tạo..., hạn chế được hiện tượng học tủ, văn mẫu.
Tuy nhiên, sự đổi mới chưa hoàn toàn triệt để, vẫn còn những tồn tại, hạn chế. Điều này thể hiện ở phần câu hỏi nghị luận văn học. Đề ra tập trung vào những tác phẩm đã dạy trong chương trình. Các tác phẩm này đã được giải sẵn, làm sẵn, thậm chí có cả 1 hệ thống đề cụ thể liên quan đến từng tác phẩm, các đề này được soạn rất chi tiết từ mở bài, thân bài, kết bài và tràn lan trên mạng, sách tham khảo.
Học sinh học thuộc, đi thi và chép lại. Đây là lí do sau buổi thi môn Ngữ văn (trong kì thi TNPT), sẽ xuất hiện các cụm từ quen thuộc trong học sinh: "trúng tủ", "tủ đè".
Từ cách ra đề như vậy, học sinh sẽ học thuộc, chép lại văn mẫu. Năng lực sáng tạo mờ nhạt, kĩ năng viết rất khó hình thành. Học sinh chán học do phải học thuộc những bài văn, cuốn đề cương dài lê thê, những phân tích rất kĩ từng câu, từ, hình ảnh...
Hiện trạng này sẽ dẫn đến việc học sinh chán học do ít được tự do sáng tạo, bộc lộ những cách cảm, nghĩ của riêng cá nhân cũng như tự do trong cách viết, diễn đạt, vì tất cả đã có sẵn. Lâu dần, các em sẽ quen với việc copy bài của người khác, coi nó là việc đương nhiên, bình thường, điều này ảnh hưởng đến hình thành nhân cách của học sinh.
Ảnh minh hoạ/INT
Giải pháp để loại bỏ văn mẫu
Theo nhận định của cô Thuỷ,cách ra đề các kì thi cuối cấp, có một ảnh hưởng rất lớn đến thực tế giảng dạy, kiểm tra, đ.ánh giá môn Ngữ văn ở trường THPT.
Với những kinh nghiệm và tâm huyết với môn Ngữ văn, cô giáo Thu Thuỷ cho rằng, vấn nạn văn mẫu có thể được loại bỏ dần dần khi có sự phối hợp đồng bộ của nhiều lực lượng, trong đó có sự nhìn nhận của xã hội và quan điểm của phụ huynh học sinh.
Theo cô Nguyễn Thị Thủy, sự phối hợp này đến từ 5 yếu tố:
Thứ nhất, về kiểm tra đ.ánh giá: Trong kiểm tra đ.ánh giá, đề bài nên yêu cầu học sinh viết về 1 tác phẩm/ đoạn thơ, văn mà ngữ liệu hoàn toàn mới (có cùng thể loại, đề tài, độ dài, độ khó tương đương với các văn bản trong chương trình). Đề thi và kiểm tra đ.ánh giá không hỏi lại những tác phẩm đã dạy trong chương trình.
Học sinh sẽ được dạy kĩ năng đọc, viết, nói, nghe - những năng lực đặc thù của môn Ngữ văn. Vận dụng những kiến thức công cụ về tiếng Việt, đặc trưng thể loại, làm văn... để đọc văn bản, tạo lập văn bản ...từ đó, những phẩm chất, năng lực cơ bản được hình thành.
Để làm được việc này, trong quá trình dạy, giáo viên buộc phải tìm thêm ngữ liệu đọc cho học sinh, đây là 1 con đường mở rộng kênh đọc cho giáo viên, dẫn dắt học sinh đến với văn hóa đọc.
Thứ hai, Bộ GD&ĐT cần có những văn bản hướng dẫn cụ thể, ngay từ đầu năm học, đặc biệt là đối với các lớp cuối cấp: lớp 9, 12 về phương pháp, nội dung kiểm tra, đ.ánh giá đối với môn học.
Thứ ba, cần tuyên truyền rộng rãi cho phụ huynh, học sinh hiểu sự thay đổi sẽ triệt tiêu, hạn chế nạn chép văn mẫu, dạy thêm, học thêm, học tủ, đoán mò. Học sinh sẽ được học cách đọc, viết, khơi gợi được sự sáng tạo trong suy nghĩ, và là con đường hướng đến văn hóa đọc.
Thứ tư, cần đổi mới trong cách đ.ánh giá từ dư luận xã hội về kết quả của dạy, học văn trong nhà trường.
Thứ năm, cả giáo viên, phụ huynh và học sinh cần chấp nhận những khó khăn, thử thách và cả những kết quả có thể chưa thật đẹp (về mặt điểm số) khi thay đổi cách đ.ánh giá trong quá trình loại bỏ văn mẫu.
"Văn mẫu không hoàn toàn xấu nếu sử dụng đúng mục đích. Những bài văn mẫu mực sẽ được sử dụng để dạy mẫu cho học sinh. Từ đó, học sinh học được cách viết, cách tạo lập văn bản. Tuy nhiên, học thuộc văn mẫu, chép lại văn mẫu để sử dụng trong kiểm tra đ.ánh giá là một việc làm để lại nhiều hậu quả nặng nề. Để chấm dứt tình trạng văn mẫu, cần đến nhiều giải pháp" - cô Thuỷ nhận định.
Hôm nay đã có 3 tỉnh thành quyết định không tổ chức dạy trực tuyến cho học sinh lớp 1 Một số tỉnh thành không tổ chức dạy học trực tuyến cho học sinh lớp 1, thay vào đó có những phương án khác. Trước diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19, nhiều tỉnh thành sẽ tiến hành việc dạy và học trực tuyến trong thời gian học sinh chưa tập trung tại trường để học trực tiếp. Tuy nhiên, việc dạy...
