Chuyên gia tâm lý Harvard gửi các cha mẹ: Hãy làm 7 điều này cho con
Bộ não của trẻ không phải là bộ não thu nhỏ của người lớn. Đó là bộ não được sinh ra trong quá trình kết nối với thế giới. Và phụ thuộc vào cha mẹ để tạo ra một thế giới – cả vật chất và xã hội.
Trẻ thích tự mình thử mọi thứ mà không cần bạn giúp đỡ, chẳng hạn như mặc quần áo hoặc chơi trò xếp hình
Dựa trên nhiều năm nghiên cứu về khoa học thần kinh và tâm lý học, đây là 7 quy tắc nuôi dạy con cái giúp con bạn xây dựng một bộ não linh hoạt và kiên cường, theo cnbc.com.
1. Hãy là người làm vườn
Thợ mộc chạm khắc gỗ thành hình dạng họ muốn. Còn người làm vườn giúp mọi thứ tự phát triển bằng cách trồng trọt một cảnh quan màu mỡ.
Tương tự như vậy, cha mẹ nên cung cấp một môi trường khuyến khích sự phát triển lành mạnh của trẻ theo bất kỳ hướng nào.
Cách tiếp cận của người làm vườn là tạo ra nhiều cơ hội âm nhạc xung quanh nhà và xem cơ hội nào khơi dậy sự quan tâm của con bạn.
Khi bạn hiểu loại cây mình đang trồng, bạn có thể “điều chỉnh đất” để nó bén rễ và phát triển.
2. Nói chuyện và đọc cho con bạn nghe thật nhiều
Nghiên cứu cho thấy rằng, ngay cả khi trẻ chỉ mới vài tháng t.uổi và chưa hiểu nghĩa của từ, bộ não của chúng vẫn sử dụng chúng.
Điều này xây dựng một nền tảng thần kinh cho việc học sau này. Vì vậy, trẻ càng nghe nhiều từ, hiệu quả càng lớn. Trẻ cũng sẽ có vốn từ vựng và khả năng đọc hiểu tốt hơn.
Dạy con những “từ ngữ cảm xúc” như buồn, vui, thất vọng, đặc biệt có lợi. Trẻ càng biết nhiều, càng có thể hành động linh hoạt hơn.
3. Giải thích sự việc
Mẹ dạy con cách rửa tay – SHUTTERTOCK
Bạn có thể mệt mỏi khi con bạn liên tục hỏi “Tại sao?”.
Nhưng khi bạn giải thích với con, bạn đã giúp con tiếp thu một điều mới mẻ và mới lạ từ thế giới và khiến nó có thể dự đoán được. Bộ não hoạt động hiệu quả hơn khi chúng dự đoán tốt.
Video đang HOT
Tránh trả lời các câu hỏi “tại sao” bằng câu, “bởi vì nó là như vậy.” Trẻ hiểu lý do có thể điều chỉnh hành động của mình hiệu quả hơn.
Sẽ tốt hơn nếu trẻ hiểu được rằng: “Tôi không nên ăn hết tất cả bánh vì tôi sẽ bị đau bụng và anh chị em của tôi sẽ thất vọng vì thiếu món tráng miệng”. Lý luận này giúp trẻ hiểu hậu quả của hành động của chúng và nuôi dưỡng sự đồng cảm, theo cnbc.com.
4. Bình luận về hoạt động, không phải đ.ánh giá con người
Khi con trai bạn đ.ập vào đầu con gái bạn, đừng gọi con là “thằng tồi”. Mà hãy nói rằng: “Đừng đ.ánh em gái nữa. Đ.ánh em sẽ làm em bị thương và khiến nó cảm thấy khó chịu. Hãy nói với b.é g.ái rằng bạn rất tiếc”.
Quy tắc tương tự đối với lời khen ngợi: Đừng gọi con gái của bạn là “một cô gái tốt”. Thay vào đó, hãy bình luận về hành động của bé: “Con đã làm đúng vì không đ.ánh lại anh”. Loại từ ngữ này sẽ giúp não bộ của trẻ xây dựng các khái niệm hữu ích hơn về hành động và bản thân.
Trẻ học một cách tự nhiên bằng cách xem, chơi và hơn hết là bằng cách làm theo người lớn. Đó là một cách học hiệu quả và mang lại cho trẻ cảm giác làm chủ. Vì vậy, hãy giao cho trẻ một cây chổi nhỏ hoặc thuổng làm vườn và để việc bắt chước bắt đầu.
Nhưng hãy thận trọng: Trẻ sẽ sao chép bạn tốt hơn hoặc xấu đi. Tôi nhớ khi con gái tôi lên ba, nó bắt đầu nói từ “đồ chẳng ra gì” rất nhiều. Khi cha bé hỏi về điều đó, cô trả lời: “Ồ, mẹ nói vậy.”
6. Cho trẻ tiếp xúc một cách an toàn với nhiều người
Cùng với những người mà con bạn thường gặp – ông bà, cô dì chú bác, bạn bè, những trẻ khác – hãy cố gắng cho chúng tiếp xúc với sự đa dạng nhiều nhất có thể, đặc biệt là khi chúng còn là trẻ sơ sinh, tất nhiên là bạn phải “để mắt” đến con.
Theo nghiên cứu, những em bé tiếp xúc thường xuyên với những người nói các ngôn ngữ khác nhau có thể giữ lại hệ thống não quan trọng giúp chúng học các ngôn ngữ khác trong tương lai.
Trẻ thích tự mình thử mọi thứ mà không cần bạn giúp đỡ, chẳng hạn như mặc quần áo hoặc chơi trò xếp hình… Điều này rất tốt. Bạn muốn con phát triển cảm giác tự chủ.
Biết khi nào nên bước tới và khi nào nên lùi lại có thể là một thử thách. Nhưng nếu bạn luôn có mặt, hướng dẫn con và quan tâm đến mọi nhu cầu của chúng, thì chúng sẽ không học cách tự làm mọi việc. Đôi khi, nên để trẻ đấu tranh xây dựng khả năng phục hồi và giúp họ hiểu được hậu quả của hành động của mình, theo cnbc.com.
Từ thần đồng trở thành người bình thường
"Tôi từng là thần đồng suốt 18 năm. Đến lúc bước vào đại học, tôi sốc khi nhận ra mình còn kém xa nhiều người khác", Angel Martinez (đến từ Philippines) nói với VICE.
Hồi 5 t.uổi, cha mẹ đưa tôi đến gặp một người phụ nữ bí ẩn tại một nơi cách nhà chúng tôi chỉ vài phút đi xe.
Tôi không biết cô ấy là ai hay muốn gì. Tôi chỉ ngoan ngoãn thực hiện một số bài tập ngẫu nhiên mà cô ấy yêu cầu. Theo đó, tôi đ.ánh vần các từ và đọc to các đoạn văn ngắn. Tôi vẽ các đường thẳng trong lúc liên tục bước sang trái và phải chỉ vì tôi "không muốn trông mình ngốc nghếch".
Buổi gặp mặt diễn ra trong nhiều giờ đồng hồ. Như p.hần t.hưởng cho việc thể hiện tốt, người phụ nữ bí ẩn kia cho tôi quyền truy cập thư viện ở phòng kế bên.
Từ thưở nhỏ đến khi vào đại học, Angel không gặp bất cứ khó khăn nào trong việc giành các g.iải t.hưởng học tập.
Tôi gặp cô ấy 2 lần nữa và thực hiện thêm một số bài tập. Sau đó, chúng tôi không bao giờ gặp lại nhau.
Tôi không hiểu những cuộc gặp gỡ đó nhằm mục đích gì cho đến khi bước sang t.uổi 13. Cha mẹ cuối cùng cũng cho tôi xem các bản báo cáo chi tiết về hoạt động đ.ánh giá tâm lý mà tôi thực hiện cách đó 8 năm.
Hóa ra, cha mẹ đã nhìn thấy những dấu hiệu về "khả năng nhận thức cao" của tôi từ rất sớm. Do đó, họ quyết định tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia để đáp ứng nhu cầu đặc biệt của tôi.
Người phụ nữ bí ẩn kia là một nhà tâm lý học lâm sàng. Cô ấy chẩn đoán tôi có "trí tuệ siêu việt". Vào thời điểm đó, dù chỉ mới 5 t.uổi, tôi đã có vốn từ vựng và kỹ năng đọc của học sinh lớp 9, cũng như cả kỹ năng lập luận trừu tượng của một đ.ứa t.rẻ 13 t.uổi.
Theo lời của nhà tâm lý học, "tiềm năng phát triển mạnh mẽ cho khả năng thiên bẩm" của tôi có thể được nuôi dưỡng bằng một số hoạt động tạo cơ hội cho "tư duy khác biệt", cùng với các khuyến nghị khác.
Tài năng thiên bẩm
Tôi không mấy ngạc nhiên khi cha mẹ tiết lộ câu chuyện đó với tôi. Thực ra, họ luôn coi tôi như một đ.ứa t.rẻ hoàn hảo, nổi trội hơn hẳn bạn bè đồng trang lứa. Là đứa con duy nhất trong nhà, lại được bố mẹ yêu chiều, điều đó làm tôi chẳng mấy bận tâm.
Chưa đầy một t.uổi, tôi đã học nói theo cụm từ và tự nhẩm bảng chữ cái từ dưới lên vài tháng sau đó.
Lên 3 t.uổi, tôi dành cả ngày trong ngôi nhà đầy sách của mình, nghiền ngẫm bất kể cuốn truyện nào tôi có thể chạm tay vào - từ nhật ký, truyện cổ tích, đến sách hướng dẫn và tài liệu giới thiệu sản phẩm.
Câu chuyện thần đồng 5 t.uổi Angel viết hơn 100 cuốn sách được đăng trên một tạp chí địa phương.
Nguồn kiến thức từ việc đọc sách biến tôi trở thành "hiện tượng" trong các buổi họp mặt gia đình - nơi tôi sẽ kể lại tên các thủ đô trên thế giới hoặc giải thích cách thực phẩm di chuyển qua hệ tiêu hóa trước khi bị át đi bởi tiếng vỗ tay reo hò của người thân.
Nhưng trong số tất cả điều tôi thể hiện, khả năng sáng tác truyện là thứ khiến tôi trở nên nổi tiếng.
Mỗi tối, mẹ tôi sẽ mang về nhà một tập giấy từ chỗ làm để con gái có thể tự viết những câu chuyện của mình.
Ban đầu, tôi chỉ đơn giản kể lại những câu chuyện cổ tích mà tôi yêu thích. Dần dần, tôi chuyển sang lấy cảm hứng từ những trải nghiệm vụn vặt hàng ngày của mình.
Bước sang t.uổi thứ 5, tôi đã sáng tác hơn 100 cuốn sách - một "kỳ tích" khiến tôi được xuất hiện trên tờ báo địa phương. Thậm chí, một chương trình truyền hình gọi tôi là "tương lai của nền văn học Philippines".
Thành tích xuất sắc này được ghi dấu trong con đường học tập của tôi. Tôi liên tiếp giành các giải nhất từ các cuộc thi đ.ánh vần đến viết luận cho đến khi tốt nghiệp trung học. Tôi dễ dàng vượt qua kỳ thi đầu vào của 4 trường ĐH hàng đầu Philippines mà không cần đi học thêm. Tôi thậm chí chẳng cần phải cố gắng.
Cú sốc đầu đời
Tôi tưởng rằng mình sẽ tiếp tục tỏa sáng tại ĐH Ateneo de Manila, ngôi trường mơ ước của tôi, cho đến khi bước vào năm nhất đời sinh viên.
Bài luận đầu tiên tôi nộp cho lớp tiếng Anh bị đ.ánh giá là "thiếu tập trung", "kém phát triển" và ăn một con C to đùng.
Phần lớn thời gian trước đấy, tôi luôn tin rằng mình là một thiên tài. Tôi quá quen với việc hoàn thành xuất sắc mọi thứ ngay từ lần thử đầu tiên. Vì vậy, thật khó để tôi chấp nhận một thất bại như bài luận tiếng Anh kia.
Tôi lớn lên trong môi trường mà ai cũng khen ngợi tôi là người giỏi nhất. Do vậy, tôi cũng một mực tin vào điều đó, cho đến khi tôi dần nhận ra mình ngồi trong một lớp học toàn những bộ óc lỗi lạc. Mọi thứ tôi nói, viết hay làm đều có người thực hiện tốt hơn.
Mặc dù đã cố gắng đóng góp vào các cuộc thảo luận trong lớp và làm thêm các bài luận phụ, điểm trung bình học kỳ đầu tiên của tôi tại trường đại học chỉ ở mức bình thường.
Angel cùng bài viết đầu tiên được đăng trên báo in địa phương.
Tôi chưa từng phải cạnh tranh với ai trước đó nên thật khó khăn để tôi chứng minh sự xứng đáng của mình trên lớp. Mỗi lần thất bại, tôi chìm vào giai đoạn trì trệ vì vỡ mộng, từ chối viết bất cứ thứ gì ngoài bài vở trên lớp.
Tôi nhận ra mình đang sống trong cơn ác mộng tồi tệ nhất của bản thân: tôi quá đỗi bình thường.
Mất một khoảng thời gian để tôi tự chấp nhận rằng mình không còn là người giỏi nhất. Sau đó, đại dịch tước đi cơ hội "làm lại cuộc đời" của tôi khi các trường học đều phải đóng cửa.
Thế nhưng, chính thời gian đó khiến tôi viết nhiều hơn bao giờ hết. Đó thực sự là bản năng, một cách duy nhất giúp tôi trốn khỏi vòng lặp thời gian tàn nhẫn trong đại dịch. Không điểm số, không có thời hạn nộp bài, chỉ mình tôi với chiếc laptop.
Tôi nhận được những lời khích lệ, động viên xây dựng lại sự tự tin từ bạn bè và gia đình. Họ cũng thuyết phục tôi đăng tải các sản phẩm ở một số trang tin.
Khi gửi đi những bài viết ấy, tôi hiểu rằng mình sẽ nhận được những dòng nhận xét, chỉnh sửa từ các biên tập viên, thậm chí đ.ập đi làm lại. Thế nhưng, quá trình đó đã dạy tôi mở lòng tiếp thu những phản hồi.
Tôi có thể không phải là người giỏi nhất, thậm chí chưa từng và sẽ không bao giờ được như vậy, nhưng điều đó chẳng sao cả.
Xét cho cùng, năng khiếu không phải sự miêu tả chính xác con người thật của tôi. Nó chỉ đơn giản là một lời nhắc nhở về khả năng của tôi nếu tôi làm việc chăm chỉ và yêu thích những gì mình thực hiện.
Làm thế nào giúp trẻ sử dụng công nghệ hiệu quả? Chị Đinh Thu Hồng, giáo viên bang Georgia, Mỹ, chỉ ra 13 điều bố mẹ nên làm nhằm giúp trẻ sử dụng công nghệ hiệu quả, tránh tác động tiêu cực. Trong thời đại số, một vấn đề nan giải mà nhiều phụ huynh mắc phải là để con sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều. Điều này dẫn đến những vấn...
