Hảo hạng lạch nguồn sông Thu Bồn
Nơi hạ lưu sông Thu Bồn, chợ đầu mùa mưa có đủ các loại cá to, nhỏ với nhiều loại từ trên thượng nguồn đổ xuống. Nào cá chép, cá mè, cá rô, cá ngạnh… trong đó có cả con lạch nguồn – món quà thiên nhiên quý hiếm chỉ xuất hiện trong ngày mưa.
Lạch chuẩn bị um măng – Ảnh: Thanh Ly
Loài lạch sống trên thượng nguồn, có thân tròn, đầu nhọn, da trơn nhẵn bóng giống như con lươn, chỉ khác chút ít là ngắn hơn, nhỏ hơn. Mùa mưa, lạch chui ra từ các hang hốc bơi tung tăng trong lòng sông suối để gia.o phố.i và bị cuốn xuôi theo dòng nước về nơi hạ nguồn. Những con nước chảy ào ào từ thượng nguồn trôi về xuôi cuốn theo từng đàn lạch dày đặc, ngư dân vùng hạ du chỉ cần lấy lưới cào để bắt.
Video đang HOT
Người ta chế biến lạch với khoảng chừng chục món như: chiên giòn, nướng sả ớt, nướng ống tre, hấp, rang muối, um, lẩu… Muốn có món lạch ngon thì trước hết ở cách chọn lạch để chế biến: lạch nhỏ thì không bổ, lớn quá thịt không ngọt. Lạch bắt được hay mua về, ngâm vài giờ cho sạch sẽ. Lạch vốn là loài da trơn, muốn đán.h hết mùi tanh và nhớt cũng cần có mẹo. Không nên dùng nước nhiều mà thường các bà nội trợ hay dùng tro bếp vuốt từng con cho thật sạch rồi rửa lại bằng nước lã. Tùy từng món mà rút xương lạch hay không.
Ở xứ Quảng, món phổ biến là lạch um măng. Người thôn quê dễ dàng tìm được những gốc măng tre từ vườn nhà để chế biến. Lạch làm sạch để ráo nước, chặt từng khúc nhỏ cho vào nồi ướp muối hầm, bột ngọt, tiêu, ớt, măng độ mươi phút thì bắc lên chảo um, bí quyết ở chỗ là để lửa liu riu. Đợi nước đặc lại dần theo bong bóng lụp xụp là được.
Món lạch um măng đã hảo hạng rồi thì món lạch nấu canh chua cũng ngon không kém. Bắc chảo dầu nóng, phi hành cho thơm, đổ lạch cắt khúc đã thấm gia vị vào um, sau đó cho măng vào tiếp tục đun nhỏ lửa, vài phút sau đổ nước đã nấu sôi vào, cho thêm chuối chát, khế và chờ nước sôi trở lại thì bắc xuống, nêm gia vị vừa ăn rồi cho rau thơm vào.
Với món lạch băm thịt, lạch phải được băm nhuyễn, ướp gia vị, sả rồi xào chín, cho vào đĩa rắc thêm thật nhiều rau húng, đậu phụng rang. Món này ăn với bánh tráng. Cháo lạch là một món cháo bổ và dễ ăn, tuy nhiên phải biết cách chế biến. Trước tiên phải luộc lạch vừa phải, để nguội sau đó gỡ tách thịt khỏi phần xương. Thịt lạch sau khi ướp gia vị thấm thía, khử dầu đổ vào nồi um. Cháo đã chín nhuyễn cho lạch vào trộn đều, rải một ít tiêu. Cháo lạch ăn kèm với rau chuối cây thái mỏng, một ít rau ngò, húng mới đúng điệu.
Theo ihay
Ngọt vị cá liệt ngang
Cá liệt ngang là món ngon trong bữa ăn mùa hè của người vùng biển. Tại Quảng Nam, cá liệt ngang hiện diện nơi hạ lưu sông Thu Bồn ở các vùng nước lợ.
Cá liệt ngang chuẩn bị nấu chua - Ảnh: Thanh Ly
Không giống cá liệt bầu thân nhỏ, xương nhiều, những chú cá liệt ngang to cỡ bốn ngón tay người lớn chụm lại, thịt trắng, thơm ngọt, ít xương. Cá liệt ngang mới đán.h bắt lên, mắt sáng, bụng căng tròn nhìn rất thích mắt. Đặc biệt loại cá này thịt rất lành, hàm lượng đạm cao, chứa nhiều can xi, nhiều vitamin có thể làm món ăn cho người đau ốm hay trẻ nhỏ. Vì vậy, cá liệt ngang giá thành cao gấp hai, ba lần so với loại cá liệt khác. Ở Quảng Nam, đến mùa cá liệt (chừng tháng ba đến tháng sáu) thỉnh thoảng đi chợ sớm mới gặp cá liệt ngang.
Cá liệt ngang thường được chế biến thành nhiều món ăn bổ dưỡng, rất ngon. Một món khá phổ biến là cá liệt kho tiêu. Cách kho đơn giản, chỉ có đường, mắm và tiêu, tuy nhiên phải biết cách kho mới ngon. Khi kho cá liệt với tiêu, không nên ướp hành, nó sẽ làm mất đi mùi và vị ngon nguyên thủy của cá và tiêu. Để lửa liu riu, cho nước sền sệt, con cá cong lại, trên mình lấm tấm hạt tiêu là được. Bên nồi cơm nóng, đĩa cá liệt kho tiêu ăn cùng rau lang luộc hoặc bát canh bầu, đơn giản vậy mà ngon không gì bằng.
Cá liệt ngang còn được dùng nấu canh chua. Khác với các loại canh chua cá nhám, cá chuồn rất cầu kỳ trong việc làm phụ liệu đồ chua đi kèm, người quê tôi thường nấu canh chua cá liệt chỉ với vài lát thơm và một ít cà chua nơi vườn nhà là đủ. Vị chua của thơm, cà tạo nên bát canh chua cá liệt không chỉ bổ dưỡng mà còn giải nhiệt tốt cho ngày hè. Cá còn tươi nguyên, làm sạch, để ráo; chờ nồi nước sôi bùng lên mới thả cá vào. Đợi nước sôi vài dạo cho cá chín, thêm thơm, cà chua cắt lát. Nêm nếm bột ngọt, mắm muối, rắc tiêu bột. Giở nắp nồi, khói bốc lên nghi ngút, trong đó là những lát cà chua, lát thơm và vài con cá liệt ngụp lặn trong nước đang sôi sùng sục. Cái hương vị thanh chua nhẹ nhàng lan tỏa cả căn bếp nhỏ càng thêm kích thích khẩu vị. Canh chua cá liệt ngang ăn nóng mới ngon, trong mâm cơm bao giờ cũng có thêm chén nước mắm ớt tỏi để khi thưởng thức chấm nguyên từng mảng thịt cá trắng phau, béo ngọt.
Phan Thị Thanh Ly
Theo TNO
Ngày mưa nhớ bánh răng bừa xứ Thanh Chỉ với gạo tẻ, nhân thịt lợn trộn với mộc nhĩ, hành khô gói trong lá chuối xanh, người xứ Thanh đã tạo nên món bánh ăn một lần nhớ mãi. Những chiếc bánh thon dài, có hình dáng giống chiếc răng bừa, nông cụ quen thuộc của người nông dân. Ảnh: Phương Hòa. Hà Nội những ngày mưa dầm dề, trời se...