Đốt lửa sưởi ấm vào mùa đông nguy hiểm đến mức nào?
Những ngày qua, khi miền Bắc chìm trong thời tiết lạnh giá, đặc biệt vào đêm và sáng sớm, nhiều gia đình đã phải đốt lửa để sưởi ấm trong nhà khi ngủ.
Tuy nhiên, không phải ai cũng biết, việc đốt lửa sưởi ấm có thể để lại những hậu quả vô cùng đáng tiếc.
Gần đây nhất, ngày 24/12, một gia đình ở xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, trong khi đốt lửa sưởi ấm vào ban đêm, đã không may bị ngọn lửa cháy lan và thiêu rụi hoàn toàn căn nhà. Rất may sự việc không gây thiệt hại về người.
Còn vào đầu tháng 12/2023, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Tĩnh đã tiếp nhận và cấp cứu cho 3 bệnh nhân bị ngạt khí khi đốt than sưởi ấm trong phòng kín. 3 bệnh nhân này nhập viện trong tình trạng lơ mơ, khó thở. Các bác sĩ khoa Cấp cứu chống độc đã cấp cứu cho các bệnh nhân theo phác đồ điều trị ngộ độc khí CO.
Một bệnh nhân bị ngộ độc khí CO điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Hà Tĩnh.
Trao đổi với Báo Sức khỏe và Đời sống, TS.BS. Nguyễn Trung Nguyên – Giám đốc Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai cho biết, nguồn gốc phổ biến của các trường hợp ngộ độc khí CO (cacbon monoxit) là hít phải khí độc này từ việc đốt cháy không hoàn toàn các nhiên liệu chứa các bon như than củi, than tổ ong,…
Các hoàn cảnh dẫn tới đốt cháy không hoàn toàn các nhiên liệu này là do người dân đưa nhiên liệu vào trong phòng kín để đốt sưởi ấm, đun nấu và xảy ra cháy. Do trong phòng kín nên càng đốt càng gây thiếu ô xy, ban đầu sinh ra khí CO2, càng về sau càng thiếu ô xy thì càng sinh ra khí CO nhiều hơn.
Video đang HOT
Theo TS.BS. Nguyễn Trung Nguyên, khí CO là khí rất độc, không có màu, không mùi vị, hấp thu vào cơ thể tác dụng rất nhanh. Khi vào cơ thể, khí CO làm ngừng quá trình hô hấp ở các tế bào, theo cách như bóp nghẹt từng tế bào và làm chúng c.hết.
TS.BS. Nguyễn Trung Nguyên – Giám đốc Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai. Ảnh: Quỳnh Mai.
“Khí CO là khí thực sự rất độc, nó gây bóp nghẹt và làm c.hết tế bào, chứ không đơn thuần chỉ làm thiếu ô xy. Các tế bào của toàn bộ cơ thể đều có thể bị ảnh hưởng, nhưng nặng nhất là não và tim. Một số ít trường hợp khi hít phải khí CO ở nồng độ thấp sẽ cảm thấy đau đầu, khó chịu,… nhưng các trường hợp hít khí CO nồng độ cao, nạn nhân không kịp cảm thấy gì đặc biệt, nhanh chóng rơi vào bất tỉnh, hôn mê, ngộ độc và dễ dàng t.ử v.ong.
Đó mới là giai đoạn đầu, còn giai đoạn sau cũng rất đáng ngại. Khi bệnh nhân bị ngộ độc nhưng không t.ử v.ong thì sau một vài tuần sẽ gặp hiện tượng não bị tổn thương tiến triển, dẫn tới các biến chứng về tâm thần, thần kinh (mất trí nhớ, rối loạn tâm thần, run,…).
Việc phòng tránh và điều trị các biến chứng muộn này hiện nay rất nan giải và khó khăn. Các nghiên cứu cho thấy, trong số các bệnh nhân ban đầu bị ngộ độc khí CO, kể cả ngộ độc nhẹ thì sẽ có khoảng gần 50% số bệnh nhân sẽ gặp các biến chứng tâm thần, thần kinh muộn về sau”, TS.BS. Nguyễn Trung Nguyên cho hay.
Giám đốc Trung tâm chống độc hướng dẫn thêm, khi phát hiện người bị ngạt khí CO, cần nhanh chóng mở hết tất cả các cửa để không khí tràn vào nhà và đưa nạn nhân ra khỏi nơi có khí độc. Nếu nạn nhân thở yếu, ngừng thở thì hô hấp nhân tạo theo điều kiện tại chỗ, nếu ngừng tuần hoàn thì cấp cứu ngừng tuần hoàn. Sau khi sơ cứu, cần đưa nạn nhân tới cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu và điều trị tiếp.
Ngoài ra, người dân tuyệt đối không đốt các loại nhiên liệu như than tổ ong, củi, than hoa, khí gas… sưởi ấm hoặc nấu nướng trong không gian kín. Nếu có sử dụng các nhiên liệu này thì cần mở cửa đủ rộng cho không khí và ô xy từ bên ngoài vào hoặc tốt nhất đun nấu ở không gian mở hoặc ngoài trời, còn trong phòng thông khí hạn chế thì nên đun nấu hoặc sưởi ấm bằng điện.
Cẩn trọng đốt than sưởi ấm mùa lạnh
Việc đốt than trong phòng kín sưởi ấm để ngủ đã được các chuyên gia y tế liên tục cảnh báo nguy hiểm, thế nhưng có không ít người vẫn dùng cách sưởi ấm này và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí đe dọa đến tính mạng.
Chẩn đoán bị ngộ độc khí CO tại Bệnh viện Đa khoa Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh.
Gần nhất là vụ việc 3 người ở thôn Phù Ích, xã Ích Hậu, huyện Lộc Hà (Hà Tĩnh) bất tỉnh do đốt than sưởi ấm trong căn phòng đóng kín cửa.
Cụ thể, do thời tiết lạnh và cháu nhỏ mới sinh nên tối 3/12, nhà anh N.X.T. đã sử dụng than để sưởi ấm trong phòng ngủ đóng kín cửa. Đến sáng 4/12, khi gia đình gõ cửa thì không thấy ai trả lời, người thân đã trèo vào phòng để kiểm tra thì phát hiện 3 người đã ngất xỉu.
Căn phòng rộng hơn 10 m2, trên có trần, xung quanh ốp gạch, cửa chính và cửa sổ đều đóng kín. Trong nhà có nồi đất đựng than sưởi ấm nhưng lửa đã tàn. Ngay sau đó cả 3 người được đưa vào khoa Cấp cứu Chống độc, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Tĩnh.
Đây là vụ ngộ độc khí CO mới nhất xảy ra trên địa bàn Hà Tĩnh do việc đốt than, củi để sưởi ấm trong phòng kín. Vào đầu năm 2023, hai vợ chồng ở huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa t.ử v.ong do đốt than sưởi ấm trong phòng kín.
Nhiều năm qua, tại Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cũng thường xuyên tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị ngộ độc khí CO do đốt than, đốt củi sưởi ấm ở trong nhà vào thời điểm miền Bắc rét đậm, rét hại. Đáng báo động, hầu hết bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nặng, bị tổn thương não, dẫn tới hôn mê, thậm chí t.ử v.ong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Theo các chuyên gia y tế, tình trạng ngộ độc khí than là do thiếu oxy não, trong khi các tế bào chất xám chỉ huy hoạt động của con người, chịu trách nhiệm về hoạt động tinh thần, tình cảm, lý trí lại rất nhạy cảm với tình trạng thiếu oxy.
Theo bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) CO không màu, không mùi vị do đó con người không thể tự nhận ra cho đến khi có triệu chứng sớm của ngộ độc CO như đau đầu, buồn nôn, khó thở, đau ngực, lú lẫn.
Khi hít phải khí CO, nạn nhân nhanh chóng bị giảm oxy trong m.áu, gây đau đầu, chóng mặt, đau ngực, di chứng thần kinh hoặc có thể bị tâm thần. Thậm chí, hít phải lượng lớn khí CO, nạn nhân có thể nhanh chóng đi vào hôn mê, lịm dần và t.ử v.ong.
Di chứng thần kinh, tâm thần gặp ở nhiều trường hợp ngộ độc CO, sau khi hồi phục người bệnh thay đổi tính cách, giảm trí nhớ, giảm tập trung, liệt nửa người, vận động bất thường, đi đứng khó khăn, cử động chậm, tay chân cứng và run, cơ mặt bị liệt. Những biểu hiện này được gọi là hội chứng thần kinh - tâm thần muộn, chiếm tới 40% trường hợp nạn nhân bị ngộ độc khí CO.
Còn theo bác sĩ Phạm Ánh Ngân - Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM - Cơ sở 3, khói than chứa nhiều thành phần độc hại như cacbon monoxit (CO), CO2, nitơ oxit (NOx) và một số chất khác như lưu huỳnh oxit (SOx), muội than, hydrocacbon chưa cháy hết (CnHm), fomandehit (HCHO)...
Các chất này khi tỏa ra trong không khí sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người. Khói than có thể là tác nhân gây khởi phát cơn khó thở đối với người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), người bệnh hen suyễn, gây ngạt rất nguy hiểm với hệ hô hấp non nớt của t.rẻ e.m. Tiếp xúc thường xuyên với khói than làm tăng nguy cơ n.hiễm t.rùng hô hấp như viêm phổi.
Khói than, bụi bồ hóng, cũng là tác nhân ảnh hưởng đến sức khỏe người lớn t.uổi, đặc biệt những người có bệnh lý tim mạch, bệnh nhân ung thư, thể trạng suy yếu. Phụ nữ mang thai nếu tiếp xúc với khói than lâu ngày có nguy cơ sẩy thai, dị tật bào thai.
Để phòng tránh những vụ tai nạn đáng tiếc có thể xảy ra, các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân tuyệt đối không được đốt các loại than, củi trong phòng kín, hay không gian chật hẹp để sưởi ấm. Khi người thân phát hiện nạn nhân bị nhiễm độc khí CO do sưởi ấm bằng than, củi, cần nhanh chóng mở rộng cửa, làm thoáng khí, đưa nạn nhân ra khỏi nơi nhiễm độc càng nhanh càng tốt. Nếu bệnh nhân thở yếu hoặc ngừng thở, phải tiến hành ngay việc thổi ngạt bằng hô hấp nhân tạo, hoặc nếu nạn nhân không còn tỉnh táo thì đặt bệnh nhân nằm nghiêng ở tư thế an toàn rồi vừa hà hơi thổi ngạt, vừa nhanh chóng chuyển đến bệnh viện.
Đối với gia đình sử dụng chất đốt là nhiên liệu rắn như than, củi..., vị trí đun nấu nên cách xa phòng ngủ, có ống thông khói và đặt ở nơi thoáng đãng, vệ sinh thường xuyên.
Để làm ấm cơ thể vào mùa lạnh, mọi người có thể thêm chút gia vị vào món ăn như gừng, tiêu, tỏi; sử dụng trà quế, trà gừng để vừa giữ ấm cơ thể, vừa tăng sức đề kháng. Giữ thói quen tập luyện thể thao mỗi ngày cũng là một phương pháp giúp giữ ấm trong thời tiết lạnh.
Ca mắc COVID-19 tại Hà Nội xu hướng tăng trở lại BV Bạch Mai ghi nhận các trường hợp đầu tiên nhiễm biến chủng Omicron BA.5 tại cộng đồng, trong khi đó số ca COVID-19 tại Hà Nội đang có xu hướng tăng trở lại. Sở Y tế Hà Nội vừa có công văn về việc tăng cường công tác phòng, chống dịch COVID-19 gửi Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Hà...
