Vì sao cơ thể cần vitamin?
Loài sâm quý đặc biệt cho người bệnh gan
Vitamin là vi chất dinh dưỡng giúp thực hiện các chức năng quan trọng trong cơ thể con người. Các chất cần thiết nhất cho cơ thể như vitamin A, D, C, E, K và vitamin B phức tạp.
Phương Hà
Theo It’s AumSum Time/Zing
Chất dinh dưỡng vi lượng và sức khỏe
Vi chất là thành phần không thể thiếu trong khẩu phần ăn hàng ngày. Vậy vi chất là những chất gì? Ảnh hưởng thế nào lên sức khỏe ?
Định danh vi chất
Vi chất dinh dưỡng, vi chất, micronutrients, là các yếu tố thiết yếu cần cho cơ thể để hoàn thành các chức năng sinh lý học và duy trì sức khỏe, với số lượng rất nhỏ, dưới 100 miligram mỗi ngày.
Vi chất dinh dưỡng của con người chính là các vitamin và khoáng chất. Hiện nay, có hơn 13 vitamin và 14 khoáng chất sau được liệt kê vào danh sách các yếu tố vi lượng cần thiết cho con người.
Vitamin
Vitamin là các hợp chất hữu cơ được tạo ra bởi thực vật và động vật có thể bị phá vỡ bởi nhiệt, axit hoặc không khí. Các vitamin thường đóng vai là các co-enzyme, trợ giúp các enzyme trong chuyển hóa; hoặc là các chất bio-catalyzer, xúc tác cho các phản ững sinh học, ngõ hầu tạo ra năng lượng, phân chia tế bào, tạo hồng cầu, phân chia tế bào, sinh tổng hợp collagen, nâng cao hệ miến dịch...
* Các vitamin tan trong nước (water-soluble vitamins)
-Vitamin B1 (thiamine): quan trọng trong chuyển hóa năng lượng.
-Vitamin B2 (riboflavin): chuyển hóa năng lượng, chuyển hóa chất béo, chức năng tế bào...
-Vitamin B3 (niacin): giúp chuyển hóa năng lượng từ thức ăn.
-Vitamin B5 (pantothenic acid): cần thiết cho việc tổng hợp axit béo.
-Vitamin B6 (pyridoxine): giúp cơ thể giải phóng glucose từ kho dự trữ, chuyển hóa năng lượng và tân tạo hồng huyết cầu.
-Vitamin B7 (biotin): giữ vai trò trong chuyển hóa axit amin, axit béo và glucose.
-Vitamin B9 (folate): vai trò quan trọng trong phân chia tế bào.
-Vitamin B12 (cobalamin): rất cần thiết cho sự tạo huyết cầu tố và hồng cầu, hoàn thiện chức năng hệ thần kinh trung ương, não bộ.
-Vitamin C (ascorbic acid): cần thiết để sinh tổng hợp collagen ở da, mạch máu; sinh tổng hợp các chất trung gian dẫn truyền thần kinh, nâng cao chức năng của hệ thống miễn dịch, và là một chất chống oxy-hóa quan trọng bảo vệ tế bào khỏi các tổn thương do stress oxy-hóa.
* Các vitamin tan trong dầu (fat-soluble vitamins)
-Vitamin A: Cần thiết để tổng hợp chất rhodopsin ở mắt , chất dần truyền thần kinh thị giác quan trọng, giúp con người có thể nhìn thấy.
-Vitamin D: Kích thích hệ miến dịch, quan trọng để hấp thụ calci và phát triển xương.
-Vitamin E: Vai trò trong hệ sinh dục, miễn dịch, chất chống oxy-hóa quan trọng bảo vệ tế bào khỏi các tổn thương do stress oxy-hóa.
-Vitamin K: Giúp gan tổng hợp chất prothrombin, rất quan trọng trong quá trình đông máu, và giúp phát triển xương.
Khoáng chất (minerals)
Là các chất vô cơ, tồn tại trong đất hoặc nước. Vì là khoáng vô cơ, chúng không bị không thể bị phá vỡ bởi nhiệt, không khí hay các enzyme tiêu hóa.
* Khoáng chất đa lượng (macrominerals)
-Calcium: Khoáng chất quan trọng trong cấu trúc xương, răng. Hỗ trợ việc co bắp cơ vân và cơ trơn thành mạch máu, yếu tố quan trọng trong đông mấu (yếu tố 4)....
-Phospho: Thành phần cấu tạo của xương và màng tế bào.
-Magne: Hỗ trợ hơn 300 phản ứng enzyme, điều hòa co cơ, huyết áp.
-Natri: Chất điện giải, cation chính của các dịch thể trong cơ thể con người. Giúp duy trì cân bằng thể dịch (fluid balance) và ổn định huyết áp.
-Clo: Anion chính cân bằng với natri. Giúp cân bằng thể dịch và dịch tiêu hóa.
-Kali : Chất điện giải chính của tế bào chất, giúp dẫn truyền thần kinh ở màng tế bào và chức năng co cơ.
-Sulfur (lưu huỳnh): Có ở mọi tế bào và ở trong hai axit amin cystein và methionine.
* Khoáng chất vết (trace minerals)
-Sắt: Giúp hemoglobin (huyết cầu tố) và myoglobin (nhục tố) trao đổi oxy, chất xúc tác cần thiết cho một số enzymes, hóc môn.
-Mangan : Giúp chuyển hóa carbohydrate, amino acid and cholesterol.
-Đồng : Cần cho sự thành lập mô liên kết, cho hoạt động của hệ thần kinh và não bộ.
-Kẽm: Cần cho phát triển cơ thể, chức năng miến dịch và sự lành của các vết thương.
-Iod: Chất khoáng chính để sinh tổng hợp các hóc-môn tuyến giáp.
-Fluo Cần thiết cho phát triển xương và răng.
-Selen Quan trọng cho tuyến giáp, hệ sinh dục, miến dịch và là chất chống oxy-hóa.
Thiếu vi chất: không được!
Dù hàm lượng rất nhỏ, vi chất cũng là thành phần không thể thiếu trong khẩu phần ăn, và các nhà khoa học dinh dưỡng đã xếp vi chất vào một trong bốn thành phần của ô vuông thức ăn bên cạnh ba đại chất (macronutrients) là bột đường, chất béo và chất đạm.
Trong thực tế, để dễ nhớ, dễ áp dụng, các nhà dinh dưỡng đã ví von: "Phần ăn tốt cũng như cái áo hoàn chỉnh cần đủ các thành phần với tỷ lệ cân đối: vạt trước, vạt sau, hai tay, một cổ...thiếu không được, nhưng thừa cũng không xong". Và các yếu tố vi lượng cũng vậy, hàm lượng rất ít nhưng mức độ cần thiết cũng rất cao.
Thừa vi chất: cũng gây hại!
Trong y khoa, danh sách các bệnh do thiếu vi chất trên con người khá dài: Thiếu vitamin A gây Khô mắt, Quáng gà và Mù; Thiếu vitamin B1 gây bệnh Tê phù Beri-beri, Thiếu vitamin B12 gây bệnh Thiếu máu Biermer, Thiếu vitamin C gây bệnh xuất huyết Scorbut; Thiếu vitamin D gây bệnh Còi xương; Thiếu Calci gây chứng Tetania; Thiếu sắt (Fe) gây Thiếu máu nhược sắc; Thiếu Kali gây Liệt ruột cơ năng....
Nhưng thừa vi chất cũng gây ra không ít bệnh, phiền toái: Bệnh thừa vitamin ( hypervitaminosis) như: Thừa vitamin A, vitamin D gây Tăng áp nội sọ; Thừa Iod gây JodBasedow; Thừa Sắt sẽ bị bệnh Hemosiderosis; Thừa Đồng sẽ bị bệnh Wilson gây thoái hóa gan và não bộ...
Thay lời kết
Vi chất dinh dưỡng tuy hàm lượng cần thiết cho cơ thể rất thấp, nhưng chúng lại rất quan trọng vì thường hoặc đóng vai là chất "trợ enzyme" (co-enzyme) cho hàng loạt enzyme chuyển hóa, hoặc đóng vai chất xúc tác sinh học (bio-catalyzer) cho vô số các phản ứng sinh học trong cơ thể con người.
Vì các chất vi lượng rất cần thiết, do đó, nhiều nhà sản xuất thực phẩm được phép "bổ sung" (enrichment) hay "làm giàu" (fortification) thêm các yếu tố vi lượng cho sản phẩm đạt đến ngưỡng dinh dưỡng cần thiết. Ví dụ: Nhiều loại sữa "công thức" được gia thêm vitamin và khoáng chất; Nước cam vắt thêm calci; Nước ngọt pha thêm vitamin; Muối ăn pha thêm iod.v.v...
Có thể ví von rằng, các vi chất (micronutrient) là "tia lửa" để đốt cháy các chất dinh dưỡng đa lượng (macronutrients) là bột đường, chất béo, chất đạm, những "nhiên liệu" cần thiết để cung cấp năng lượng, sức sống cho cơ thể. Và phải có sự tương đồng, cân đối giữa vi lượng với đa lượng, như giữa cái "bu gi" với bộ máy chiếc xe hơi.
TS.BS Trần Bá Thoại
Uỷ viên BCH Hội Nội tiết Việt Nam
Theo Dân trí
Điều gì xảy ra khi ăn hành lá mỗi ngày? 
Hành lá là một thực phẩm không thể thiếu để tăng thêm gia vị cho món ăn. Ăn hành lá mỗi ngày còn mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe. Hành lá xanh giàu chất xơ, vitamin C, vitamin K, vitamin A, vitamin B2, đồng, kali và flavonoid thiết yếu, đồng thời hàm lượng calo lại ít. Vì thế đây là...
Tin liên quan
Có nên ăn trứng gà sống?
Ngừa đột quỵ cho bệnh nhân rung nhĩ có bệnh lý đi kèm
Súp lơ xanh và súp lơ trắng: Loại nào tốt hơn cho sức khỏe?
Chuyên gia Nhật Bản tìm ra thực phẩm đơn giản ngừa ung thư tuyến tiền liệt
Nữ giới muốn biết mình có sống thọ hay không, cứ check 4 đặc điểm hồng hào này trên cơ thể sẽ rõ
Ăn bí đỏ thường xuyên trong thai kỳ và lợi ích bất ngờ
Vụ ô tô Mercedes lao xuống biển Nha Trang, xác định danh tính 4 cô gái đi cùng13:53
Người lạ vào tận trường mầm non nghi bắt cóc bé gái 4 tuổi10:53
3 người giàu nhất thế giới sẽ dự lễ nhậm chức của ông Trump08:24
Xác minh người mặc đồ GrabBike chỉnh tín hiệu đèn giao thông ở TPHCM12:11
Tình báo Israel cài thuốc nổ trong máy ly tâm hạt nhân Iran09:17
Người dân sợ bị phạt khi leo lề, rẽ phải nhường đường xe cấp cứu lúc bị kẹt xe09:12
Nga phản pháo lệnh cấm vận nặng nề nhất của Mỹ08:10
Lợi dụng cháy rừng ở California để đóng giả lính cứu hỏa hòng trộm cắp06:49
Triệt phá đường dây lớn tàng trữ, mua bán vũ khí quân dụng01:54
Rộ tin Hamas đồng ý thỏa thuận ngừng bắn, thả con tin tại Gaza08:14
Thấy gì từ câu nói "Mày có biết tao là ai không?"01:00Tiêu điểm
Tác dụng đủ bề của loại quả vị chát, từng bị 'ghẻ lạnh'
Củ đinh lăng ngâm rượu có phải càng già càng tốt?
Cuộc điện thoại tối muộn và ca ghép tạng đặc biệt được tập dượt 1 năm
Một phút chủ quan sau tắm khiến người đàn ông trẻ vỡ mạch máu não
3 không khi ăn lạc
4 ô tô đâm 'dồn toa' ở Đại lộ Thăng Long, xe con biến dạng
4 lý do nên ngâm chân bằng nước lá lốt thường xuyên vào mùa đông
5 điều nên làm khi đi bộ sau bữa ănTin đang nóng
Chó pitbull cắn tử vong bé trai 8 tuổi, nhân chứng cố giải cứu trong tuyệt vọng: Hiện trường gây ám ảnh!
Vụ Thiên An hé lộ mang thai 3 lần gây bùng nổ MXH: Dân mạng phẫn nộ, phía Jack có phản ứng lạ
Một nam rapper phẫn nộ sau bài đăng của Thiên An: "Làm con người đừng ai sống như vậy"
Song Hye Kyo lập kỷ lục 5 năm mới có 1 lần, Song Joong Ki có mơ cũng không thể với tới
Ngắm hổ mang chúa dài 38m ôm đá quý, linh vật xuân Ất Tỵ 2025 của Phú Yên
Cuộc trò chuyện căng đét giữa mẹ tiểu tam trơ trẽn nhất showbiz và bà cả: "Bà nghĩ ai mới là người đau khổ hơn?"
Bác giúp việc về quê một tuần, vừa lên nhà chủ thì quỳ xuống, khóc lóc xin 200 triệuTin mới nhất
Mẹ bầu trầm cảm ảnh hưởng đến thai kỳ như thế nào?
Top 4 thực phẩm người bệnh ung thư buồng trứng nên ăn
Cảnh giác với tai nạn bỏng trong dịp Tết
Nhiễm sán dây bò dài cả mét vì đam mê món thịt bò sống
Điều gì xảy ra với cơ thể nếu ăn sáng bằng cơm?
3 thói quen buổi sáng nên từ bỏ càng sớm càng tốt
Truyền thông Campuchia ấn tượng về tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam
Gia Lai: 2 lần cấp cứu giúp bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp qua cơn nguy kịch
Thức uống khoái khẩu của nhiều người hại thận khôn lường
Tăng cường phòng, chống dịch bệnh cúm gia cầm
5 loại hạt giúp tăng cường sức khỏe lâu dài
Thuốc không kê đơn nào giúp trị đầy hơi?
Có thể bạn quan tâm
'Thám tử Kiên' hé lộ những mảnh ghép trinh thám đầu tiên: Ba nhân vật, một bí ẩn
Phim việt
15:07:01 20/01/2025
Động thái gần nhất của Jack: Khiến fan Kpop nổi giận vì loạt hình ảnh "xào nấu"
Nhạc việt
14:58:26 20/01/2025
Động thái lạ của mỹ nam đẹp nhất BTS với thành viên BLACKPINK
Nhạc quốc tế
14:54:56 20/01/2025
Ngoại hình gây hoang mang tột độ của Triệu Lộ Tư
Sao châu á
14:46:15 20/01/2025
Ngọc Lan, Lona Kiều Loan và dàn sao Vbiz phản ứng với bài viết gây chấn động của Thiên An
Sao việt
14:42:18 20/01/2025
Xe container lao vào trạm thu phí: Tài xế có phải đền bù?
Tin nổi bật
14:24:57 20/01/2025
Quang Hải hoá ông bố bỉm sữa tất bật đưa con trai đi chơi để Chu Thanh Huyền làm một điều này
Sao thể thao
14:13:57 20/01/2025
Matthis như biến thành người khác sau cú chia tay Thiều Bảo Trâm
Netizen
14:09:23 20/01/2025
Nga không kích điểm tập trung quân của Ukraine bằng bom thông minh
Thế giới
14:03:44 20/01/2025
Phim mới của Park Bo Young ra mắt vào Ngày lễ Tình nhân
Phim châu á
13:14:45 20/01/2025
Bạn học hé lộ tính cách thật của Á hậu Phương Nhi
Bỏ nhà ra đi suốt 8 năm vì trượt đại học, ngày trở về nhìn thấy bố, nam thanh niên gào thét: "Ông không phải cha tôi!"
Mẹ nuôi K-ICM tiết lộ Thiên An bị phạt 500 triệu đồng, khẳng định còn nhiều chuyện động trời liên quan đến 1 "nghệ sĩ"
Bắt đối tượng sát hại 4 người trong gia đình ở Phú Xuyên, đang di lý từ Vũng Tàu về Hà Nội
Chồng đại gia của Phạm Hương là ai, tại sao lại giấu kín bưng?
Mẹ bỏ đi, bố bị tâm thần bỗng một ngày đưa về nhà đứa em "nhặt được", người con trai rơi vào khó xử - Cú ngoặt thế kỷ xảy ra!
NSND Minh Hòa tuổi 61: Thích đi xe đạp, nhận mình là mẹ chồng dễ tính
3 sao Hàn hạng A chung số phận hẩm hiu: Lee Min Ho giờ chỉ còn là cái tên?
260 triệu người tức giận với nữ diễn viên "đẹp người xấu nết": Đạo đức giả còn thích lên mặt dạy đời
Diễn viên Diệu Hương trang hoàng biệt thự ở Mỹ đón Tết