Tạo hình hộp sọ bằng kỹ thuật 3D

Nhờ những tiến bộ của khoa học kỹ thuật trong y khoa, Bệnh viện (BV) Bà Rịa đã áp dụng thành công kỹ thuật 3D để tạo hình nắp sọ cho những bệnh nhân bị khuyết hộp sọ.

Bệnh nhân Th. trước và sau khi phẫu thuật tạo hình hộp sọ bằng 3D-titanium.

NÂNG CAO TÍNH THẨM MỸ

Chị Nguyễn Phan Anh Th. (18 tuổi, ngụ tại Châu Đức) vừa được các bác sĩ Khoa Ngoại Thần kinh BV Bà Rịa phẫu thuật ghép khuyết sọ bằng tấm titanium được tạo hình 3D. Sau hơn 1 tháng phẫu thuật, bệnh nhân thích ứng tốt với nắp sọ mới, sức khỏe phục hồi tốt.

Ca phẫu thuật này đã đem đến cho bệnh nhân một cuộc sống mới. Bởi từ khi bị tai nạn giao thông (năm 2016), dù đã trải qua nhiều lần phẫu thuật ghép sọ, chị Th. vẫn luôn phải sống chung với hộp sọ bị biến dạng khiến phần đầu của chị méo mó, khó coi; cơ thể thì yếu ớt và luôn phải chịu đựng những cơn động kinh hành hạ.

Bác sĩ Nguyễn Vĩnh Thọ, Trưởng Khoa Ngoại Thần kinh, BV Bà Rịa cho biết, bệnh nhân trải qua 2 lần ghép sọ, lần đầu là phẫu thuật ghép sọ tự thân (ghép lại mảnh sọ của bản thân) nhưng nắp sọ bị tiêu hủy do quá trình thực bào của cơ thể, làm mất chức năng bảo vệ. Một năm sau, bệnh nhân được ghép sọ lần 2 bằng vật liệu titan sử dụng kỹ thuật uốn, tạo hình thủ công.

Sau phẫu thuật, nắp sọ không tạo được độ cong, phồng cần thiết, kết hợp theo thời gian cơ thể bệnh nhân phát triển, hộp sọ lớn thêm làm kéo căng lưới titan, gây chèn ép não khiến bệnh nhân bị yếu tay phải, động kinh và biến dạng xẹp ảnh hưởng đến thẩm mỹ. Do đó, lần ghép sọ này, BV áp dụng kỹ thuật 3D để tạo hình hộp sọ. Tấm titanium nguyên chất được gò theo vùng khuyết sọ của bệnh nhân. Cuộc phẫu thuật kéo dài 1 giờ 30 phút và đã thành công.

Theo bác sĩ Thọ, hiện nay có 2 chất liệu để vá sọ nhân tạo là xi măng y khoa và titan. Với vật liệu xi măng, 7 phút sau khi trộn và tạo hình, khối xi măng sẽ đông cứng, tạo khối chắc chắn, bảo quản được tổ chức mô bên dưới.

Nhược điểm của chất liệu này là nếu tạo hình không khéo thì hộp sọ sẽ không được tròn trịa, mà cong vênh và khi đặt vào vị trí khuyết sẽ không hợp và không thẩm mỹ. Với chất liệu titan, bác sĩ sử dụng miếng ghép nhân tạo bằng titan (gọi là tấm titanium), thời gian tạo hình không bị giới hạn, có thể sử dụng miếng sọ đó uốn nắn sao cho như ý và cố định vào hộp sọ của người bệnh.

NHIỀU KỸ THUẬT ĐIỀU TRỊ HIỆN ĐẠI

Bác sĩ Thọ cho biết, kỹ thuật ghép khuyết sọ bằng tấm titanium đã thực hiện thường quy tại BV Bà Rịa nhiều năm nay. Kỹ thuật uốn tạo hình thủ công có độ chính xác về mặt thẩm mỹ dao động từ 70-95%. Quá trình tạo hình diễn ra trong lúc phẫu thuật, kỹ thật viên phải mổ lộ sọ bệnh nhân rồi dựa vào đó để cắt, uốn, tạo hình tấm titanium dẫn đến kéo dài thời gian phẫu thuật và mất nhiều máu.

Với kỹ thuật tạo hình 3D đã áp dụng cho trường hợp bệnh nhân kể trên, các nhược điểm này đã được khắc phục. Bệnh nhân được chụp phim và dựng hình 3D để ra được ổ khuyết sọ. Tùy theo hình dáng của sọ, đơn vị sản xuất đúc 1 phần nắp sọ bằng chất liệu titan vừa khít với phần khuyết của bệnh nhân. Lúc đó chỉ cần mở phần dưới da và đặt nắp sọ vào. Nắp sọ được tạo hình theo cách này đạt độ chính xác gần như tuyệt đối, đồng thời rút ngắn thời gian phẫu thuật và giảm lượng máu mất.

“Những bệnh nhân mổ não nói chung và mổ ghép sọ nói riêng cần giữ vệ sinh vết mổ. Trong điều kiện thời tiết nắng nóng phải lưu ý bảo vệ vết mổ luôn luôn sạch – vô khuẩn. Bệnh nhân săn sóc vết mổ, lau sạch bằng dung dịch vô trùng với nước muối sinh lý, bảo đảm không tạo nên vết thương mới lên trên vùng mổ như vết thương vừa đóng mài thì không nên cho tay lên cạy hay gãi gây ra máu. Bệnh nhân cần chọn phòng có máy lạnh và giữ nhiệt độ vừa phải, dễ chịu, tránh để đổ mồ hôi nhằm hạn chế nhiễm khuẩn sau khi mổ ghép sọ”, bác sĩ Nguyễn Vĩnh Thọ khuyến cáo.

Ngoài kỹ thuật tạo hình hộp sọ nói trên, thời gian qua, BV Bà Rịa đã áp dụng nhiều kỹ thuật tiên tiến, hiện đại trong lĩnh ngoại thần kinh, bắt kịp xu thế phát triển của y khoa, đáp ứng được nhu cầu khám chữa ngày càng cao của người dân trên địa bàn tỉnh. “Thời gian tới, Khoa Ngoại thần kinh tiếp tục tăng cường tiếp cận và ứng dụng nhiều hơn nữa các phương pháp điều trị hiện đại trong lĩnh vực ngoại thần kinh như: Can thiệp mạch máu não, phẫu thuật nội soi, phẫu thuật xâm lấn tối thiểu…”, bác sĩ Thọ nói.