‘Siêu tiêm kích’ Trump muốn dùng để thay thế F-35
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã nói bóng gió về việc thay thế dòng F-35 tối tân bằng tiêm kích thế hệ 4 F/A-18E/F Super Hornet.
F/A-18E/F Super Hornet có thể là lựa chọn thay thế F-35. Ảnh: Wikipedia.
Cuối năm 2016, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump viết trên Twitter rằng ông đã yêu cầu hãng Boeing ra giá cho mẫu tiêm kích F/A-18E/F Super Hornet bởi dự án tiêm kích tàng hình F-35 của Lockheed Martin có chi phí quá đắt đỏ.
Trong bài viết trên National Interest, chuyên gia quốc phòng Dave Majumdar đã đưa ra những đ.ánh giá tương quan giữa hai loại chiến đấu cơ này để xem xét tính khả thi trong đề xuất của Trump.
Khả năng tàng hình
Đây là yếu tố mà tiêm kích F/A-18E/F không thể so bì với F-35. Công nghệ tàng hình là một phần quan trọng của thiết kế F-35 ngay từ đầu. Tuy nhiên, hãng Boeing đã thử nghiệm phiên bản Super Hornet với tiết diện radar (RCS) giảm đáng kể, đặc biệt là phần mũi.
Công ty này cũng thử nghiệm thùng nhiên liệu phụ giúp F/A-18E/F mang thêm 1.587 kg nhiên liệu và khoang vũ khí tàng hình chứa 1.133 kg vũ khí. Điều này giúp loại bỏ các chi tiết cồng kềnh bên ngoài, giảm đáng kể RCS của Super Hornet, nhưng nó không bao giờ được coi là máy bay tàng hình thực thụ như F-35.
Tác chiến điện tử
Nga và Trung Quốc đang phát triển các radar tần số thấp có thể phát hiện và theo dõi tiêm kích tàng hình Mỹ. Điều này khiến tác chiến điện tử ngày càng quan trọng trong hỗ trợ máy bay tàng hình khi loại radar này trở nên phổ biến.
Trên thực tế, F-35 có tính năng tấn công điện tử đáng gờm. Nó được trang bị radar mảng pha điện tử chủ động (AESA) AN/APG-81, có khả năng đóng vai trò là ăng ten hỗ trợ điện tử bước sóng hẹp (high-gain) và thiết bị gây nhiễu uy lực. Nhưng AN/APG-81 bị giới hạn hoạt động trên dải tần X.
Trong khi đó, Super Hornet và biến thể tác chiến điện tử EA-18G Growler cũng được trang bị radar AESA AN/APG-79 với tính năng tương tự radar AN/APG-81. Tuy nhiên, hải quân Mỹ chưa khai thác hết tiềm năng của AN/APG-79. Họ cho biết sẽ tiếp tục phát triển tiềm năng tác chiến điện tử của radar này trong những năm tới.
Một ưu điểm khác của F-35 so với F/A-18E/F là hệ thống AN/ASQ-239, tích hợp một loạt ăng ten vào thân máy bay để cung cấp bức tranh chiến trường chi tiết cho phi công. Tuy nhiên, công nghệ này vẫn chưa thực sự hoàn thiện và đang được tiếp tục phát triển.
F-35 sở hữu nhiều hệ thống điện tử hiện đại. Ảnh: Wikipedia.
Video đang HOT
Hải quân Mỹ đang bổ sung các gói đối kháng điện tử phòng thủ kết hợp (IDECM) cho tiêm kích F/A-18E/F, giúp nó tăng cường đáng kể uy lực tác chiến điện tử. Boeing có thể dễ dàng trang bị các tổ hợp điện tử hiện đại hơn cho khung máy bay F/A-18E/F như ALQ-239, hoặc biến thể của Hệ thống Cảnh báo chủ động/thụ động cho tiêm kích F-15 Eagle (EPAWSS) sắp ra mắt. Cả hai hệ thống đều có radar cảnh báo tích hợp, định vị địa lý, nhận thức tình huống chiến trường và nhiều tính năng tự bảo vệ, tương đương với hệ thống AN/ASQ-239 của F-35.
Ngoài ra, biến thể Super Hornet tối tân có thể được trang bị hệ thống cảnh báo, hỗ trợ và tình báo điện tử ALQ-218 của EA-18G Growler. Đây là công cụ thu thập tình báo điện tử uy lực hơn hệ thống AN/ASQ-239, giúp sĩ quan tác chiến điện tử trên EA-18G phân tích tín hiệu chưa xác định và gây nhiễu, ngay cả khi mối đe dọa không có trong kho dữ liệu về mối đe dọa của máy bay. Đó là việc mà phi công trên F-35 không thể thực hiện. Tuy nhiên, hệ thống ALQ-218 là trang bị quá mức cần thiết với một tiêm kích không chuyên về tác chiến điện tử.
Các thiết bị cảm biến
Super Hornet không có hệ thống chỉ thị mục tiêu quang điện tử kết hợp (EOTS) như F-35, nhưng nó có thể mang theo nhiều thiết bị cảm biến tối tân. Việc mang theo pod chỉ thị mục tiêu là một ưu điểm, bởi hệ thống EOTS đã trở thành công nghệ lỗi thời.
Chương trình F-35 sẽ phải khắc phục các vấn đề công nghệ trong cấu hình Block IV vào đầu thập niên 2020. Nhưng tiến trình nâng cấp hệ thống đơn lẻ trên F-35 sẽ phức tạp hơn nhiều so với nền tảng thế hệ 4 của F/A-18E/F, khi pod chỉ thị mục tiêu dễ dàng được thay thế nhờ tải phần mềm thích hợp.
Do không gặp trở ngại trong việc phá vỡ thiết kế tàng hình, các máy bay như F/A-18E/F có thể nâng cấp, lắp thiết bị cảm biến mới dễ dàng hơn nhiều so với F-35.
Dù vậy, F-35 nắm giữ ưu thế vượt trội khi hoàn thành quá trình phát triển. Tiêm kích này có thể so sánh mọi dữ liệu từ thiết bị cảm biến khác nhau và các mạng dữ liệu, sau đó hiển thị thông tin trên một màn hình hiển thị mạch lạc và dễ hiểu nhất.
Hiện nay mới chỉ tiêm kích F-22 và F-35 có khả năng này. Tuy nhiên, hải quân Mỹ cũng đang nghiên cứu bổ sung hệ thống “cảm biến dung hợp” tương tự cho chiến đấu cơ Super Hornet. Quá trình phát triển được thực hiện theo ba giai đoạn, sau khi nghiên cứu kinh nghiệm từ dự án F-22 và F-35.
Liên kết dữ liệu
Một trong những ưu điểm của thiết kế thế hệ 4 là nhà thiết kế không phải lo lắng về việc để lộ vị trí của máy bay. Tiêm kích F-35 được trang bị gói liên kết dữ liệu (datalink) đa hướng Link-16 trong môi trường an toàn, cùng hệ thống datalink tối tân (MAD) có khả năng chống chặn thu tín hiệu trong điều kiện nguy hiểm.
Vấn đề là không hệ thống nào đủ khả năng truyền tải hết thông tin do các cảm biến của F-35 cung cấp, việc này khiến hải quân Mỹ đau đầu. Hải quân đang đầu tư vào Công nghệ kết nối mạng chỉ thị mục tiêu chiến thuật lưu lượng cao (TTNT) cho tiêm kích EA-18G Growler. Hệ thống này giúp nó dễ dàng kết nối với các tiêm kích Super Hornet, đặc biệt khi Mạng lưới Kiểm soát hỏa lực phòng không kết hợp (NIF-CA) đi vào vận hành.
Dù F/A-18E/F chưa bao giờ là một máy bay tàng hình, nó có thể là giải pháp tiết kiệm được 80% chi phí mua sắm của hải quân Mỹ. Khi phát huy được hết tiềm năng, chúng có thể thực hiện được hầu hết các nhiệm vụ của biến thể F-35C, ngoại trừ tấn công phủ đầu, nhiệm vụ buộc Super Hornet phải dựa vào các vũ khí tầm xa.
Không quân Mỹ cũng sẽ không hài lòng, nhưng vẫn phải chấp nhận tiếp nhận F/A-18E/F. Trong khi đó, thủy quân lục chiến Mỹ sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi Super Hornet không có biến thể cất hạ cánh thẳng đứng trên đường băng ngắn dành cho tàu đổ bộ.
“Động cơ của ông Trump nhiều khả năng là nhằm thúc đẩy sự cạnh tranh giữa hai ông lớn Boeing và Lockheed Martin, từ đó tìm cách giảm bớt chi phí. Đây có lẽ không phải là một đề xuất nghiêm túc”, Majumdar nhận định.
Duy Sơn
Theo VNE
Tranh cãi về khả năng không chiến của F-35 trước tiêm kích đời cũ
Do tập trung vào công nghệ tàng hình, F-35 không thể cơ động nhanh và mang nhiều vũ khí như Su-35 và Typhoon, khiến khả năng không chiến bị hạn chế.
Tiêm kích tàng hình F-35 của Mỹ. Ảnh: USAF
Sau một cuộc diễn tập tập kích được thực hiện gần đây ở căn cứ không quân bang Vermont, Mỹ, các phi công lái F-35 cho rằng chiếc tiêm kích tàng hình thế hệ 5 này có ưu thế vượt trội so với tiêm kích thế hệ 4 về khả năng xâm nhập phòng không, trong khi sức mạnh không chiến "chưa biết mèo nào cắn mỉu nào", theo Business Insider.
Khả năng không chiến của chiếc tiêm kích đa nhiệm tối tân này từ lâu đã trở thành chủ đề gây tranh cãi trong giới chuyên gia quân sự, và nhiều người đã thẳng thừng nhận định rằng F-35 không thể nào chống lại được tiêm kích thế hệ 4 Su-35 của Nga hoặc Typhoon của châu Âu khi giao chiến ở tầm gần.
"Tiêm kích F-35 sẽ không bao giờ có thể không chiến được với Typhoon hoặc Su-35", Jusstin Bronk, học giả chuyên nghiên cứu về sức mạnh không quân trong chiến đấu ở Viện nghiên cứu các lực lượng vũ trang Thống nhất Hoàng gia Anh, khẳng định.
Trong một số cuộc thử nghiệm ở giai đoạn đầu, F-35 đã bị tiêm kích F-16 đ.ánh bại trong những tình huống không chiến truyền thống. Tuy nhiên, một số nguồn tin trong ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ cho hay sau khi thực hiện một số cải tiến, khả năng không chiến của F-35 đã được cải thiện rõ rệt khi đ.ánh bại tiêm kích F-16 trong 8 lần giao chiến mô phỏng.
Tuy nhiên, giới phân tích quân sự đều thống nhất rằng không chiến chưa bao giờ là thế mạnh của F-35, chiếc tiêm kích được thiết kế chiếm ưu thế nhờ công nghệ tàng hình, khả năng nhận thức tình huống và khả năng đối đầu ngoài tầm nhìn thị giác. Bởi vậy, khi giao chiến ở tầm gần, Typhoon hoặc Su-35 đều có thể tận dụng khả năng cơ động để vọt lên và b.ắn hạ F-35.
"Tiêm kích Typhoon và Su-35 đều có tỷ lệ lực đẩy trên tải trọng dương khi mang theo vũ khí chiến đấu, có nghĩa là chúng có thể tăng tốc theo phương thẳng đứng và thực hiện vòng lượn tác chiến tốt hơn nhiều so với F-35, đặc biệt là các biến thể nặng hơn như F-35B và F-35C", Bronk giải thích.
Tiêm kích F-35 cũng có tỷ lệ lực đẩy trên khối lượng dương nhưng khi trang bị nhiên liệu và vũ khí tác chiến, không rõ tỷ lệ này có duy trì được hay không.
Ngoài ra, các cánh có diện tích nhỏ và thiết kế thiên về khả năng tàng hình thay vì cơ động cũng làm suy yếu khả năng không chiến của F-35.
Tiêm kích thế hệ 4 Eurofighter Typhoon. Ảnh: AP
"Việc bố trí các vũ khí nhẹ trên cánh giúp Typhoon và Su-35 có thể chuyển hướng ở góc hẹp hơn so với F-35 trong khi ít bị ảnh hưởng bởi lực kéo và thất thoát năng lượng cũng ít hơn", Bronk nói.
Bởi vậy, Bronk cho rằng việc vượt mặt tiêm kích siêu cơ động Su-35 ở khả năng không chiến dường như là "nhiệm vụ bất khả thi" đối với F-35.
Vũ khí hạn chế
Công nghệ tàng hình không những hạn chế khả năng cơ động của F-35 mà còn khiến nó bị giới hạn lượng vũ khí mang theo.
"Tiêm kích Typhoon và Su-35 có thể mang lượng tên lửa lớn hơn F-35 trong các cấu hình tác chiến thông thường, đồng nghĩa với việc ở khoảng cách gần, chúng có thể mang theo lượng tên lửa trang bị đầu dò hồng ngoại gấp đôi để tấn công đối thủ", Bronk nhận định.
Dù tàng hình hiệu quả trước radar truyền thống, F-35 thể hiện rõ nhược điểm trước các hệ thống ảnh hồng ngoại. Các tên lửa trang bị hệ thống tìm kiếm và bám bắt mục tiêu hồng ngoại (IRST) có thể xác định rất rõ và bám theo F-35 trên bầu trời.
"Trên lý thuyết, hệ thống IRST tối tân có thể phát hiện và theo dõi tiêm kích tàng hình F-22 hoặc F-35 ở khoảng cách khá xa, tệ hơn nữa là vật liệu hấp thụ radar ở lớp sơn tàng hình của các chiến đấu cơ này tỏa nhiệt rất nhanh khiến chúng phát ra tia hồng ngoại ngay cả khi họng xả khí thải được che dấu", Bronk nói.
Chuyên gia này cho rằng hệ thống IRST chính là chìa khóa để phát hiện và tấn công các tiêm kích tàng hình tối tân như F-35.
Su-35 được đ.ánh giá là loại tiêm kích có khả năng siêu cơ động. Ảnh: Sukhoi
T.iêu d.iệt mối đe dọa từ xa
John Rahill, phi công huấn luyện tiêm kích F-35, cho rằng việc đ.ánh giá tiêm kích tàng hình F-35 thông qua khả năng không chiến chẳng khác gì "xem xét khẩu s.úng trường ở năng lực đ.ánh giáp lá cà".
Các chuyên gia phân tích quân sự cũng cho rằng dù không mạnh ở khả năng không chiến, F-35 có thể phát hiện chiến đấu cơ đối phương ở ngoài tầm nhìn thị giác và t.iêu d.iệt chúng bằng các tên lửa hiện đại nhờ khả năng tàng hình và đọc tình huống.
Dave Majumdar, chuyên gia phân tích quốc phòng của National Interest, cho rằng khi tham chiến, F-35 thường được triển khai cùng với tiêm kích F-22 và F-15C. Các chiến đấu cơ này có nhiệm vụ giành và duy trì ưu thế trên không khi đối đầu với Su-35, để F-35 rảnh tay thực hiện nhiệm vụ được giao.
Trong trường hợp đơn độc chiến đấu, F-35 vẫn đủ khả năng đối đầu với Su-35 nếu sử dụng vũ khí trang bị hợp lý, chẳng hạn như sử dụng công nghệ tàng hình và thiết bị cảm biến để tấn công từ xa, tránh xuất hiện gần Su-35.
Theo Bronk, Su-35 và Typhoon không thể phát hiện F-35 cho đến khi nó tiến rất gần mục tiêu. Trong thời gian đó, tình huống tác chiến hoàn toàn do F-35 quyết định, bởi nó có thể né tránh, tấn công, hoặc di chuyển tới vị trí an toàn để phóng tên lửa không đối không tầm xa diệt mục tiêu, trước khi tiêm kích đối phương biết chuyện gì đang xảy ra.
Duy Sơn
Theo VNE
Mỹ bắt đầu sản xuất F-35 phiên bản Nhật Nhà sản xuất Lockheed Martin bắt đầu lắp ráp các tiêm kích F-35 phiên bản dành cho Nhật có tên AX-1. Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tham quan máy bay F-35A. Ảnh: Defense Tập đoàn Lockheed Martin đã bắt đầu lắp ráp lô đầu tiên 4 chiếc tiêm kích tàng hình F-35A, biến thể cất cánh hạ cánh thông thường (CTOL), được...
