Củ nén – gia vị không thể thiếu trong món ăn xứ Quảng

Mỗi vùng, miền đều có những đặc trưng gia vị rất riêng làm nên hồn cốt tinh túy của ẩm thực nơi ấy. Về với mảnh đất Thu Giang xứ Quảng, củ nén là gia vị xuất hiện hầu hết trong văn hóa ẩm thực của người dân nơi đây.

Củ nén (có nơi gọi là hành tăm) là loại gia vị phổ biến của miền Quảng Nam, cùng họ với hành, tỏi nhưng mùi thanh và cay hơn, thích hợp ở vùng đất cát. Có lẽ vì mùi hương đặc trưng làm dậy hương vị cho các món ăn mà củ nén là thứ gia vị không thể thiếu đối với những người đầu bếp xứ Quảng.

Củ nén được trồng trên những giồng đất cát, suốt một năm nuôi ủ trong cái nắng nên nén có vị thơm rất riêng.

Củ nén thường được giã nhuyễn cùng tiêu, ớt, nghệ tươi để ướp gà, cá lóc, đặc biệt thích hợp để làm gia vị chế biến các món có mùi tanh như ếch, cá đồng và các món nướng… bởi mùi thơm thanh nhẹ của nén thi được nấu chín.

Những món ăn không thể thiếu loại gia vị đặc trưng này phải kể đến cháo lươn. Từ lúc tẩm ướp gia vị để om lươn nấu cháo đến nồi cháo hoa cũng cần có vài củ nén cho thơm nồng. Tô cháo nghi ngút bốc khói, cho nắm lá nén xắt nhỏ lên trên thì quả thật thơm ngon đến nao lòng.

Cháo lươn

Phi thơm củ nén xắt mỏng rồi đổ bột vào kêu xèo xèo, rắc thêm chút nấm mối cùng chút tôm, thịt ba chỉ ướp hương củ nén và thêm nắm lá nén xắt nhỏ lên trên là được món bánh xèo ngon bùi mà thơm nức mũi khiến ai cũng muốn thưởng thức ngay cho thỏa cái thòm thèm.

Nhắc đến ẩm thực xứ Quảng thì không thể quên món mì Quảng. Mùi hương của dầu phi củ nén được thoa lên từng lá mì khi xắt sợi đã vương cái hương nồng nàn vào từng sợi mì. Sợi mì quyện trong nước dùng ngọt thanh, mùi củ nén, lá nén thanh thanh cứ vương nhẹ khiến ai đi xa bao giờ cũng nhớ hương vị đặc trưng này.

Mì quảng

Bên cạnh việc làm gia vị để chế biến món ăn, củ nén còn là nguyên liệu chính để chế biến món chè nén được nấu với đường cho chín nhuyễn. Chè nén là món ăn giải cảm hiệu quả, món ăn có vị nồng nhẹ, ăn xong mồ hôi vã ra thì cái cảm hàn cũng dường như vơi đi thấy rõ.

Chẳng quá bất ngờ khi nói rằng ẩm thực xứ Quảng Nam níu giữ thực khách một phần nhờ sự kết tinh của củ nén trong từng món ăn, khiến bất kỳ thực khách nào khi thưởng thức đều xao xuyến khôn nguôi…