Chóng mặt, xây xẩm mặt mày… cảnh báo ‘cái chết bất thình lình’

Chóng mặt, xây xẩm mặt mày, nhức đầu… nhiều người thường coi đó là thiếu máu não thông thường nhưng đó là dấu hiệu cảnh báo cơn tai biến mạch máu não trong tương lai.

Các bác sĩ BV Đa khoa tỉnh Phú Thọ mới đây đã cấp cứu cho một bệnh nhân 70 tuổi bị đột quỵ. Điều đáng nói, người bệnh này đã có triệu chứng chóng mặt báo hiệu cơn thiếu máu não thoáng qua từ 2 tuần trước nhưng bệnh nhân chỉ ở nhà mua thuốc điều trị.

Đến khi cơn đột quỵ xảy ra người bệnh mới được đưa đến bệnh viện cấp cứu. Khi vào viện, bệnh nhân tỉnh, chóng mặt bồng bềnh, buồn nôn, nôn nhiều, đi lại mất thăng bằng.

Qua thăm khám, các bác sĩ nhận thấy bệnh nhân có nhồi máu não tiểu não hai bên, tín hiệu động mạch thân nền kém. Bệnh nhân được điều trị nội khoa phác đồ nhồi máu não.

Hay như trường hợp người đàn ông 65 tuổi, được người nhà đưa vào BV Tim mạch, Đột quỵ Cần Thơ khám khi bệnh nhân đột ngột ngã quỵ. Sau đó bệnh nhân tự đứng lên nhưng cảm giác tay chân phải yếu.

Người nhà vội đưa đi bệnh viện cấp cứu ngay, trong vòng 1 giờ sau khi ngã. Bệnh nhân được chẩn đoán đột quỵ và được sử dụng thuốc tiêu sợi huyết. Bệnh nhân phải tiếp tục với các bài trị liệu phục hồi chức năng mới mong trở lại cuộc sống bình thường.

Theo TS BS Trần Chí Cường – Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh TP.HCM, ông gặp rất nhiều bệnh nhân vào viện cấp cứu vì đột quỵ và trước đó họ đã có các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ nhưng không ai quan tâm, chủ quan. Người dân thường coi đó là các triệu chứng thiếu máu não thoáng qua.

Từ trước tới nay, thiếu máu não thoáng qua người dân vẫn chủ quan nhưng thực chất cơn thiếu máu não thoáng qua là dấu hiệu bắt đầu nâng mức cảnh báo đây chính là cơn đột quỵ nhẹ.

TS BS Trần Chí Cường khám cho bệnh nhân.

Theo TS Cường, người bệnh thường có các triệu chứng như: xây xẩm mặt mày, chóng mặt có thể đang ngồi cũng thấy chóng mặt, đang nằm cũng thấy chóng mặt, có cảm giác tê yếu chân tay, 1 nửa cơ thể, đang nói bạn lại khó nói hơn, không kiểm soát được giọng nói của mình.

Có nhiều bệnh nhân đang phát biểu trong cuộc họp tự nhiên lại phát âm sai, gọi tên bạn bè, đồng nghiệp sai. Hay bệnh nhân mất ý thức thoáng qua, có thể té ngã thoáng qua trong vài giây sau đó phục hồi trở lại.

Có những người, họ không yếu tay chân nhưng họ nói đang ăn cơm thì rơi đũa, rới bát. Họ không kiểm soát được tay của mình. Bệnh nhân cảm nhận mình đang kiểm soát hành động đó nhưng tay không tự chủ được. Đây là các điển hình của cơn thiếu máu thoáng qua.

Điển hình hơn nữa, người bệnh tự nhiên tối sầm mắt và từ từ lại sáng lên lại – dấu hiệu điển hình cơn thiếu máu thoáng qua.

Nếu bạn có 3 – 4 trong các dấu hiệu trên, TS Cường nhấn mạnh, là dấu hiệu cảnh báo tiền đột quỵ. Các triệu chứng này không hoàn toàn lành tính mà 80% bạn có triệu chứng này thì trong 6 tháng tới bạn sẽ bị đột quỵ. Có trường hợp ngày hôm qua có dấu hiệu thoáng và đến nay đã đột quỵ nặng, hôn mê sâu.

Nếu bạn chỉ đơn thuần chóng mặt như do uống bia, rượu, say tàu xe, mất ngủ quá nhiều thì đây là chóng mặt đơn thuần, bạn không giữ được thăng bằng nên nằm nghỉ là hết.

Còn bạn chóng mặt kèm theo nôn ói, nhắm mắt thì đỡ, mở mắt thì chóng mặt, nhà cửa đổ thì đây là chóng mặt do rối loạn tiền đình.

Chóng mặt, nôn ói, tê yếu tay chân, mặt méo, nói đớ thì đây là dấu hiệu đột quỵ bạn cần đến bệnh viện ngay.

Với bệnh nhân như vậy, đến khám bác sĩ nắm tay thấy rõ tay họ yếu hơn nhưng bạn vẫn nhận ra được họ đang đứng trước cơn đột quỵ sắp xảy ra. Trong cộng đồng, TS Cường cho biết cách bạn test thử người đó có đột quỵ hay không đó là giơ tay lên và cho ngón cái, ngón trỏ tạo thành hình tròn, nếu bạn không làm được thì đó là cảnh báo cơn đột quỵ nhẹ, trong tương lai gần có thể đột quỵ nặng.

Vì vậy, khi bạn có triệu chứng trên cần đến cơ sở y tế ngay không nên chờ có cơn đột quỵ mới tới bệnh viện. Nếu bệnh nhân có bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường… bạn cần xem bệnh nhân có sử dụng thuốc không.

Một người khoẻ mạnh bình thường nhưng có các triệu chứng cảnh báo trên thì nên đưa người bệnh đến cơ sở y tế có điều kiện chụp CT và thực hiện cận lâm sàng cao cấp để chẩn đoán và cứu chữa sớm nhất cho người bệnh.

TS Cường khẳng định mọi trì hoãn chỉ làm hại người bệnh thêm. Hiện nay với những thiết bị công nghệ mới có thể phát hiện những bất thường tại các mạch máu não.

Khi phát hiện sớm một động mạch thân nền bị hẹp, việc điều trị sẽ hiệu quả, an toàn hơn so với khi phát hiện động mạch thân nền đã bị tắc.