Che Căn (Điện Biên) bảo tồn văn hóa ẩm thực dân tộc Thái

Nằm cách trung tâm Thành phố Điện Biên Phủ 40 km, bản Che Căn, xã Mường Phăng có 85 hộ với 431 nhân khẩu, 100% là đồng bào dân tộc Thái, nằm ở trung tâm xã Mường Phăng, huyện Điện Biên.

Nơi đây hội tụ đủ các điều kiện để phát triển các loại hình du lịch văn hóa, sinh thái, lịch sử với hệ sinh thái hồ Pá Khoang, Sở Chỉ huy chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ, các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc: Thái, Khơ Mú, Mông…

Xác định được vị trí và lợi thế của bản cũng như ý thức lưu giữ bản sắc văn hóa dân tộc, nhân dân bản Che Căn luôn gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Thái với những nếp nhà sàn truyền thống, trang phục và những điệu dân ca dân vũ, các món ăn đặc trưng, các trò chơi dân gian. Với dân tộc Thái, việc làm món ăn trong dịp lễ, tết hay tiếp khách có vai trò rất đặc biệt. Họ chế biến rất cầu kỳ, theo nhiều phương thức, sử dụng những loại nguyên liệu, các loại gia vị độc đáo mang đặc trưng phong tục tập quán của dân tộc mình để tỏ lòng thành kính. Tham gia chuẩn bị các món ăn trong ngày lễ tết là niềm vui và quyền lợi của mỗi thành viên trong cộng đồng. Món ăn trong những ngày vui này mang ý nghĩa tinh thần rất lớn, đó không chỉ là hưởng thụ thành quả lao động do mình làm ra, mà nó còn là sợi dây gắn kết tình cảm cộng đồng, làng xóm, là sự tiếp nối truyền thống văn hóa ẩm thực của tổ tiên để lại.

Ngày nay nếp sinh hoạt, ăn uống của người Thái cũng có nhiều thay đổi, cầu kỳ hơn. Từ nhu cầu lương thực để đủ ăn, nay lại là nhu cầu được thưởng thức món ăn. Trong các món ăn hàng ngày cũng như lễ hội, họ rất chú trọng đến gia vị và màu sắc vì đặc điểm khí hậu ở đây lạnh, rất cần có những món ăn ấm, nóng với màu sắc mạnh.

Người Thái chủ yếu trồng lúa nếp nên món ăn trong ngày thường chủ yếu là xôi, xôi chấm với loại nước mắm đặc biệt được chế biến từ các món cá, ruột cá…

Dân tộc Thái ưa thích các món ăn được chế biến bằng phương pháp nướng; món thịt trâu, bò, cá, gà nướng được tẩm ướp gia vị rất cầu kỳ. Gia vị để ướp là tiêu rừng hay còn gọi là mắc khén, tỏi, ớt, gừng, muối là những gia vị chủ đạo không thể thiếu. Trước khi đem ướp với thịt, các gia vị được nướng cho chín, thơm. Tùy từng món ăn, thịt hoặc cá được gói trong lá chuối rừng, lá dong hoặc kẹp tre nướng trên than củi hồng hay vùi tro bếp nóng; khi chín, thịt rất thơm, ăn không ngán. Món “Pỉnh Tộp” – cá nướng, thường được chế biến từ cá chép, trôi, trắm loại to mổ lưng, để ráo nước, xoa một lớp muối rang nổ, tẩm ớt tươi nướng và mắc khén nghiền nát, chờ cá ngấm gia vị săn thịt lại đặt lên than hồng nướng; hay món rau thập cẩm gồm 20 loại rau cho vào ống bương Mạy Phiêu đồ chín chấm với chẩm chéo ăn bùi bùi, ngọt ngọt có hương vị thơm, rất độc đáo.

Đối với đồng bào dân tộc Thái những nét đẹp bình dị ấy thực sự là những dấu ấn sinh động hòa vào bức tranh văn hóa ẩm thực của dân tộc Việt Nam.

Theo PNO