Rối loạn chức năng tình dục thường gặp

Theo một khảo sát gần đây ở Mỹ, với phụ nữ trong độ tuổi 18-59, những vấn đề tình dục thường gặp nhất là giảm ham muốn tình dục (33%), tiếp theo là khó đạt được khoái cảm đỉnh điểm (24,1%), đau khi quan hệ tình dục xảy ra với khoảng 14,4% người đẹp.

Ngoài ra phải kể đến tình trạng giảm hay không có ham muốn tình dục xảy ra với nhiều mức độ, từ giảm hay không có huyễn tưởng tình dục (trí tưởng tượng về tình dục) cho đến mất ham muốn có hoạt động tình dục thực sự. Cũng theo khảo sát nói trên, 37% phụ nữ nghĩ đến chuyện tình dục vài lần mỗi tháng và chỉ có 33% phụ nữ nghĩ đến chuyện quan hệ tình dục 2-3 lần trở lên mỗi tuần. Xem ra những phụ nữ cảm thấy hạnh phúc hơn là những người nghĩ nhiều hơn đến chuyện tình dục.

Gặp khó khăn trong đạt đến đỉnh điểm là khi cảm giác cực khoái thường xuyên chậm diễn ra hay không có. 29% phụ nữ cho biết họ thường xuyên có khoái cảm đỉnh điểm trong quan hệ tình dục và 40% cho biết họ cảm thấy hài lòng về mặt thể chất với bạn tình. Không có chuẩn mực vàng về chức năng tình dục nữ vì có sự khác biệt rất lớn giữa mỗi cá thể, khó có thể nói thế nào là bình thường, vì vậy nếu phụ nữ cảm thấy có vấn đề khó chịu hay không hài lòng thì nên chia sẻ với thầy thuốc.

Những nguyên nhân nào gây giảm ham muốn tình dục ở nữ?

- Có một loạt yếu tố có thể dẫn đến tình trạng giảm ham muốn tình dục, mỗi người mỗi vẻ. Mỏi mệt, công việc hàng ngày, trách nhiệm gia đình và nhiều yếu tố tâm lý khác có thể tác động xấu đến ham muốn tình dục nữ. Bệnh tật (trầm cảm, sợ hãi…) và cả một số tân dược; nhiều loại thuốc chống trầm cảm, đặc biệt là loại ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin (SSRI) như Prozac, Paxil, Zoloft có tác dụng phụ ảnh hưởng xấu đến dục năng của nữ. Ngoài ra, viên thuốc tránh thai, thuốc an thần, thuốc ổn định khí chất và một số loại thuốc khác cũng có thể gây giảm dục năng.

Ham muốn và hứng khởi tình dục khác nhau thế nào?

- Với hầu hết phụ nữ không có vấn đề về tình dục thì ham muốn và hứng khởi tình dục có mối liên hệ chặt chẽ và khó tách biệt. Ham muốn tình dục thể hiện mức độ quan tâm cơ bản đến tình dục, cần coi như mức độ thèm muốn tình dục; còn hứng khởi tình dục thể hiện mức độ đáp ứng thể chất với các kích thích tình dục. Phụ nữ có ham muốn tình dục mạnh hơn thường có đáp ứng nhiều hơn với các kích thích hay hứng khởi nhiều hơn. Những biểu hiện thể chất của hứng khởi tình dục ở nữ là tiết dịch âm đạo và máu dồn nhiều đến môi lớn, môi nhỏ, âm vật và âm đạo.

Làm thế nào để tăng hứng khởi tình dục cho phụ nữ ?

- Một trong các triệu chứng của giảm hứng khởi tình dục ở nữ là giảm tiết dịch nhờn âm đạo. Một số kem hay gel có thể làm tăng sự trơn ướt âm đạo. Nếu thấy giảm độ trơn ướt âm đạo, ví dụ ở phụ nữ mãn kinh có thể dùng liệu pháp hormon thay thế và đó cũng là liệu pháp duy nhất cho nhóm phụ nữ này.

Viagra (sildenafil) và nhóm thuốc chẹn alpha-adrenergic (alpha-adrenergic blockers) như regitine (phentalamine) cũng có thể tăng sự tiết dịch nhờn âm đạo khi được kích thích, tuy nhiên nhiều nghiên cứu về những vấn đề tình dục nữ cho thấy Viagra không tăng khoái cảm tình dục cho nữ.

Ngoài giải pháp dùng thuốc, liệu pháp hành vi cũng có thể giúp tăng hứng khởi tình dục cho phụ nữ; giúp phụ nữ cải thiện trí tưởng tượng về tình dục và biết tập trung chú ý vào những kích thích tình dục. Với phụ nữ đang có mối quan hệ với bạn tình thì có thể do có những vấn đề về chia sẻ giữa đôi bạn tình hay do bạn tình nam không biết đánh thức cảm xúc tình dục ở bạn tình nữ.

Làm thế nào tăng ham muốn tình dục cho nữ ?

- Hiện chưa có thuốc nào được thừa nhận rộng rãi. Tuy nhiên, có một nghiên cứu nhỏ trên 66 phụ nữ, tuổi từ 23 đến 65, đã bị chứng giảm ham muốn tình dục trung bình 6 năm cho thấy thuốc Wellbutrin SR có thể là một liệu pháp có hiệu quả. Khoảng một phần ba số phụ nữ đã tăng gấp đôi sự quan tâm, hứng khởi và cả huyễn tưởng tình dục. Mặc dầu Wellbutrin SR là thuốc chống trầm cảm và những phụ nữ trong nghiên cứu này không bị bệnh trầm cảm và không có vấn đề gì trong mối quan hệ.

Phụ nữ bị bệnh trầm cảm thường bị rối loạn chức năng tình dục

Cũng đã có những nghiên cứu cho thấy testosterone có thể tăng ham muốn tình dục ở những phụ nữ bị giảm ham muốn do bị cắt cả hai buồng trứng trong can thiệp ngoại khoa nhưng dùng liên tục testosterone thực sự có tác dụng phụ “nam tính hóa” ở một số phụ nữ (tức giọng nói trở nên trầm hơn, rụng tóc, âm vật to ra). Một yếu tố nữa cần xét đến đối với một số phụ nữ, đó là mặc cảm tội lỗi và xấu hổ đã có từ thời nhỏ (do giáo dục gia đình nghiêm khắc) đã ảnh hưởng đến chức năng tình dục khi trưởng thành, tác động xấu đến một hay nhiều giai đoạn của chu kỳ đáp ứng tình dục. Trong những trường hợp này cũng như trong một số trường hợp các em gái bị lạm dụng tình dục, có khi cần đến liệu pháp tâm lý. Cả khi đã kết hôn thì tư vấn hay liệu pháp cho cả đôi bạn tình cũng cần thiết và có tác dụng tốt.

Yếu tố nào gây mất khoái cảm đỉnh điểm ở nữ?

- Không thể đạt được khoái cảm đỉnh điểm có thể do một số yếu tố, cả thể chất lẫn tâm lý. Sự vụng về của bạn tình nam, những sự cố nghiêm trọng (stress cấp tính), lo hãi cũng như trạng thái trầm cảm và có những vấn đề không hòa hợp giữa đôi bạn tình đều có thể là ảnh hưởng đến sự cảm nhận khoái cảm đỉnh điểm. Nhiều vấn đề sức khỏe khác cũng vậy (ví dụ chứng són tiểu…). Những căng thẳng hàng ngày trong công việc ở cơ quan, trách nhiệm gia đình có thể làm cho phụ nữ quên cả ham muốn và khó đạt được cảm giác đỉnh điểm hơn. Ngoài ra, những cấm kỵ văn hóa và tôn giáo cũng có thể gây ra không có khoái cực trong tình dục (có thể liên quan đến sự tăng mặc cảm tội lỗi về tình dục).

Đã từ lâu người ta đã muốn tìm lời giải đáp cho câu hỏi vì sao và từ bao giờ con người lại mang mặc cảm tội lỗi về bản năng tính dục, đặt nó dưới sự kiểm soát của đạo đức để ngăn ngừa sự phát triển tự do của nó. Mặc cảm tội lỗi về tình dục là một thứ mặc cảm siêu hình như cái chết ám ảnh mỗi người và đã làm cho những gì liên quan đến tính dục trở thành điều cấm kỵ, ở bất kỳ nước nào và chỉ khác nhau về mức độ nghiêm khắc.

Một số thuốc dùng có thể can dự vào khả năng cảm thụ khoái cực. Thuốc chống trầm cảm như Prozac, Zoloft và Paxil, nhiều thuốc chống bệnh tâm thần khác và thuốc chữa cao huyết áp có thể gây ra khó đạt được khoái cực. May mắn là có nhiều loại thuốc chống trầm cảm và chống bệnh tâm trí khác hình như không có ảnh hưởng và có thể thay thế. Valium (diazepam) có thể chỉ làm chậm sự cảm nhận. Bất cứ bệnh nào làm mất sự dẫn truyền thần kinh đến cơ quan sinh dục, như đa xơ thần kinh, cũng gây mất cảm giác đỉnh điểm.

Đau khi quan hệ tình dục được chữa trị như thế nào?

- Phụ nữ mãn kinh thường bị giảm tiết dịch nhờn âm đạo cho nên liệu pháp hormon thay thế được nhiều thầy thuốc dùng. Kem có estrogen để bôi âm đạo cũng có tác dụng tốt. Ngay với phụ nữ không bị giảm tiết dịch nhờn âm đạo ở giai đoạn mãn kinh thì sự ma sát khi quan hệ tình dục cũng có thể gây đau, vì thế nên dùng gel bôi trơn trước khi quan hệ tình dục, loại gel này đã có ở nhiều cửa hàng thuốc nhưng nhiều phụ nữ/ông chồng lại chưa biết khiến cho chuyện quan hệ tình dục thưa thớt dần.

Khi phụ nữ bị đau khi quan hệ tình dục, không nên ngần ngại chia sẻ với bạn tình/chồng, đôi khi thay đổi tư thế cũng có thể giảm đau…Nếu đau hay xảy ra thì cần gặp thầy thuốc vì đau có thể là triệu chứng của một bệnh khác. Đau đến mức không thể chấp nhận quan hệ tình dục ở một số phụ nữ mới kết hôn còn là sự cố phức tạp hơn, cần được khám phá cả thể chất lẫn tâm lý, có khi cần đến chuyên gia tình dục (để hướng dẫn liệu pháp tình dục) và cả chuyên gia tâm lý (để tìm ra những bí ẩn tâm lý gây cản trở quan hệ tình dục bình thường).

Sau cắt tử cung, chức năng tình dục nữ có gì thay đổi?

- Sự thực là có nhiều thay đổi. Trước đây không lâu đã từng có nghiên cứu lớn cho thấy cắt tử cung không ảnh hưởng gì đến chức năng tình dục. Tuy nhiên, cắt tử cung và cả hai buồng trứng gây giảm mạnh các hormon giới cho nên liệu pháp hormon thay thế (có hay không bổ sung thêm testosterone) có thể giúp phục hồi chức năng tình dục ở phụ nữ gặp khó khăn sau can thiệp ngoại khoa này. Cũng như mọi sự thay đổi lớn về thể chất, một số phụ nữ cảm nhận rõ rệt sự tác động âm tính đến chức năng tình dục. Do không có tử cung nên đã mất đi những co bóp tử cung thường đi kèm với cảm giác khoái cực. Mất cổ tử cung có thể dẫn đến sự thay đổi về cảm giác khi cơ quan sinh dục nam xâm nhập sâu trong lúc giao hợp. Có nhiều kiểu thay đổi về chức năng tình dục ở phụ nữ sau cắt tử cung hoàn toàn.

Co thắt đau âm đạo là gì ? Có thể chữa khỏi?

- Co thắt đau âm đạo là khi có những co thắt thường xuyên hay dễ lặp lại ở phẩn ba ngoài của âm đạo, làm cho không thể giao hợp. Sự cố này thường có thể điều trị bằng bộ nong âm đạo với đường kính tăng dần kết hợp với luyện tập thư giãn (hướng dẫn để người phụ nữ hiểu rõ cơ quan sinh dục của mình). Trong lúc việc điều trị co thắt đau âm đạo đem lại nhiều kết quả thì một số tác giả lại nhấn mạnh rằng có nhiều phụ nữ vẫn có thể có cuộc sống hài lòng và hòa hợp với bạn tình mà không cần có quan hệ tình dục.

Những hormon nào có thể giúp phụ nữ cải thiện chứng giảm ham muốn tình dục?

- Ở phụ nữ mãn kinh hay tiền mãn kinh thì liệu pháp estrogen thay thế có thể giảm đau khi quan hệ tình dục và tăng tiết dịch nhơn âm đạo. Nhiều nghiên cứu khác cũng cho thấy testosterone làm tăng dục năng ở phụ nữ nếu phụ nữ bị giảm ham muốn do tụt giảm về hormon thì có thể giải quyết được với testosterone nhưng cho tới nay các nghiên cứu này đều dùng liều cao testosterone, hormon này có thể dẫn đến nam tính hóa nếu dùng thời gian dài. Mặc dầu DHEA (dehydroepiandrosterone) cũng là một hormon nam giới, nhưng có rất ít nghiên cứu về tác động của hormon này trên phụ nữ và không có nghiên cứu nào cho thấy DHEA có thể cải thiện ham muốn tình dục nữ.

Theo BS Đào Xuân Dũng (Tri Thức Trẻ)