Mùa mưa, cẩn trọng với vi khuẩn Burkholderia pseudomallei
Một bệnh nhân nữ nhập viện trong tình trạng phần lớn vùng chỏm mũi đã bị vi khuẩn “ăn”. Đây chỉ là 1 trong 12 ca bệnh Whitmore được ghi nhận trong tháng 8 vừa qua.
Bệnh nhân Whitmore bị vi khuẩn “ăn” mũi – Ảnh: Mai Thanh
Đáng nói, bệnh Whitmore dễ dàng bị chẩn đoán nhầm với bệnh do vi khuẩn khác, dẫn đến việc điều trị không hiệu quả.
Đừng xem nhẹ vết xước trên da!
PGS-TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm bệnh nhiệt đới – Bệnh viện (BV) Bạch Mai (Hà Nội), thông tin: Từ đầu năm 2019 đến nay, tại trung tâm này ghi nhận có đến 20 ca mắc bệnh Whitmore. Vậy Whitmore là gì? Whitmore là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do trực khuẩn gram âm Burkholderia pseudomallei gây bệnh. Vi khuẩn này tồn tại trong môi trường tự nhiên (đất, nước) gây bệnh khi có điều kiện, trong đó dễ gặp hơn ở những người thường tiếp xúc trực tiếp với đất và nước. Con người có thể bị nhiễm loài vi khuẩn này do chúng xâm nhập qua da từ một thương tổn hoặc vết thương hở. Tỷ lệ t.ử v.ong do Whitmore ước lên đến 40%.
“Nếu không được điều trị đúng liều, đúng phác đồ và theo dõi sát sao, bệnh Whitmore dễ tái phát, sức khỏe suy kiệt và có thể
t.ử v.ong”
PGS-TS Đỗ Duy Cường
Chỉ trong tháng 8 vừa qua ghi nhận 12 ca Whitmore nặng được chuyển đến chủ yếu từ các tỉnh phía bắc và bắc Trung bộ. Đây là con số khá cao, tương đương với số bệnh nhân (BN) được ghi nhận trong 5 – 10 năm trước đây. BN thường gặp ở lứa t.uổi 40 – 60. Ở t.rẻ e.m, vi khuẩn Whitmore lây nhiễm qua sữa mẹ từ những người mẹ bị viêm vú do tác nhân gây bệnh này.
Mới đây nhất, BN Đ.X.H (nam, 61 t.uổi) ở Hà Tĩnh được chuyển đến điều trị tại Trung tâm bệnh nhiệt đới – BV Bạch Mai trong tình trạng nặng: hai ngón cái sưng to, chảy dịch, sốt cao kèm tình trạng rét run.
Video đang HOT
Trước ông Đ.X.H, một BN khác là nữ vẫn đang được điều trị Whitmore suốt 3 tuần qua tại trung tâm này. BN nhập viện hồi tháng 8 trong tình trạng mũi biến dạng hoàn toàn do vi khuẩn “ăn” hết phần lớn vùng chỏm mũi, để lại những vết lam nham do viêm loét. “BN nữ hiện tỉnh táo, đang bình phục. Các vết thương ở da, phần mềm ở cánh mũi, chưa tổn thương đến xương hiện đã hết mủ và đang lên da non”, bác sĩ (BS) Thu Trà, Phó giám đốc Trung tâm bệnh nhiệt đới – BV Bạch Mai, cho hay.
Biểu hiện bệnh
Thể cấp tính của Whitmore biểu hiện sốt và đau cơ toàn thân. Bệnh có thể biểu hiện khu trú (như một vết loét, nốt trên da do quá trình mầm bệnh xuyên qua da vào các vết thương sẵn có). Hoặc vi khuẩn xâm nhập diễn tiến nhanh chóng gây n.hiễm t.rùng huyết và các bệnh cảnh khác nhau như: viêm phổi, nhiễm khuẩn tiết niệu, nhiễm khuẩn da, viêm khớp nhiễm khuẩn hoặc viêm xương tủy và liên quan đến thần kinh, cũng có thể gây áp xe cơ quan nội tạng và các ổ nhiễm ở phổi, khớp.
“Do bệnh cảnh lâm sàng đa dạng phức tạp, nên hầu hết BN chuyển đến Trung tâm bệnh nhiệt đới từ các chuyên khoa khác nhau như: hô hấp, cơ xương khớp, nội tiết, da liễu, ngoại khoa… Bệnh cảnh đa dạng nên người mắc bệnh Whitmore dễ bị chẩn đoán nhầm với các bệnh khác”, BS Cường lưu ý.
Theo BS Cường, khi được khẳng định chẩn đoán bệnh Whitmore, BN cần được dùng kháng sinh tấn công liều cao, kéo dài liên tục trong ít nhất khoảng 2 tuần, sau đó dùng kháng sinh duy trì từ 3 – 6 tháng. Vi khuẩn này cũng đã kháng với nhiều kháng sinh, do đó cần tuân thủ tái khám và dùng thuốc theo đơn của BS để điều trị hiệu quả.
“Nếu không được điều trị đúng liều, đúng phác đồ và theo dõi sát sao, bệnh Whitmore dễ tái phát, sức khỏe suy kiệt và có thể t.ử v.ong. Việc theo dõi điều trị bệnh kéo dài, lại tốn kém nên không ít BN đã bỏ cuộc. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến thất bại trong điều trị và tỷ lệ t.ử v.ong do Whitmore còn cao”, PGS-TS Đỗ Duy Cường đ.ánh giá.
Bệnh Whitmore được phát hiện ở VN từ những năm 1950, lẻ tẻ tại một số tỉnh phía nam và từng được xếp vào bệnh truyền nhiễm nguy hiểm bị “lãng quên” do lâu nay ít được phát hiện.
Gần đây các ca bệnh được báo cáo có xu hướng gia tăng, cao điểm của các ca bệnh thường xảy ra vào mùa mưa tập trung từ tháng 7 – 11. Do đó, những người làm việc tiếp xúc nhiều với môi trường đất và nước phải có phương tiện bảo hộ lao động, nếu có trầy xước ngoài da cần điều trị sớm và triệt để. Người bệnh tiểu đường, bệnh phổi và bệnh thận mạn tính có nguy cơ dễ mắc bệnh này với các biểu hiện lâm sàng đa dạng: sốt cao, đau cơ, có các ổ nhiễm khuẩn trên da, áp xe cơ, áp xe gan lách, viêm phổi…
Theo Thanh niên
Bệnh whitmore nguy hiểm như thế nào?
Bệnh whitmore hiếm khi lây lan. Bệnh có thể gây nguy cơ t.ử v.ong cao ở những người có hệ miễn dịch yếu hoặc những người vốn có bệnh mãn tính.
Whitmore là bệnh do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây ra. Vi khuẩn này là thực vật hoại sinh có trong đất ở các vùng nhiệt đới, nhất là đông nam Á và bắc Australia. Con người và loài vật khác bị nhiễm bệnh do phơi nhiễm với vi khuẩn này trong môi trường. Vi khuẩn này xâm nhập vào cơ thể người và động vật khi hít phải bụi hoặc hơi nước nhiễm khuẩn, uống phải nước nhiễm khuẩn, khi tiếp xúc với đất nhiễm khuẩn, đặc biệt thông qua các vết trầy xước.
Một bệnh nhân nữ mắc whitmore khá hy hữu, với trình trạng vi khuẩn whitmore "ăn" cánh mũi điều trị tại Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai.
Các yếu tố rủi ro của bệnh Whitmore
Các yếu tố rủi ro làm tăng nguy cơ mắc bệnh whitmore bao gồm việc đi du lịch đến hoặc sinh sống tại các khu vực dễ phát tán bệnh. Trên thế giới, hầu hết các ca bệnh được phát hiện ở Malaysia, Singapore, Thái Lan và phía bắc Australia. Người khỏe mạnh có thể mắc bệnh, tuy nhiên những người vốn mắc những bệnh làm yếu hệ miễn dịch lại càng có nguy cơ mắc bệnh Whitmore cao hơn như bệnh HIV/AIDS, ung thư, bệnh phổi mãn tính, (bao gồm COPD), bệnh gan, bệnh tan m.áu bẩm sinh, bệnh tiểu đường và bệnh thận mãn tính.
Bệnh khởi phát sau 1 ngày đến 3 tuần kể từ khi nhiễm bệnh và biểu hiện cấp tính, nhưng 10% ca bệnh có biểu hiện bệnh whitmore mạn tính (trong đó bệnh nhân bị ốm suốt kéo dài trên 2 tháng).
Trên 50% ca bệnh có biểu hiện viêm phổi mắc phải từ cộng đồng và gần 25% số ca bệnh có biểu hiện sốc nhiễm khuẩn.
Bệnh nhân thường bị sốt, đổ mồ hôi, ho (có hoặc không có đờm), và các triệu chứng (như sưng và đau, khó thở, bí tiểu) liên quan đến ổ bệnh khu trú.
Vết loét hoặc áp-xe da, viêm hạch bạch huyết, viêm tuyến mang tai có thể là biểu hiện chính trong một số trường hợp.
Mặc dù đã từng có ca lây bệnh whitmore từ người sang người, bệnh này rất hiếm khi lây lan. Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể người chủ yếu qua tiếp xúc với đất nhiễm khuẩn.
Theo các chuyên gia y tế, bệnh whitmore có thể biểu hiện ra nhiều triệu chứng khác nhau. Các triệu chứng và dấu hiệu này có thể bị nhầm lẫn với các bệnh khác, do đó bệnh Whitmore rất khó được chẩn đoán kịp thời.
Các chuyên gia y tế chẩn đoán bệnh whitmore bằng cách phân lập vi khuẩn Burkholderia pseudomallei từ m.áu, đờm dãi, nước tiểu, dịch áp-xe hoặc vết thương hở của người nhiễm bệnh. Trong một số ca, các chuyên gia y tế có thể tiến hành kiểm tra kháng thể m.áu để chẩn đoán bệnh Whitmore, tuy nhiên phương pháp này không đáng tin cậy bằng phương pháp nuôi cấy sinh học.
Ở những bệnh nhân đặc biệt nghi mắc bệnh whitmore mà các kết quả nuôi cấy khác đều âm tính, thì cần tiến hành cấy dịch họng và cặn lắng nước tiểu ly tâm trong môi trường chọn lọc.
Bên cạnh đó, cần thực hiện chụp x-quang ngực và chụp CT hay siêu âm bụng và khung chậu cho tất cả ca bệnh để xác định phạm vi của bệnh.
Các phương pháp điều trị bệnh Whitmore
Bệnh Whitmore có thể được điều trị bằng kháng sinh và điều trị kịp thời sẽ có ảnh hưởng tích cực tới kết quả điều trị. Việc điều trị thường bao gồm truyền kháng sinh vào tĩnh mạch (ceftazidime hoặc meropenem) kéo dài 10 đến 14 ngày, sau đó uống kháng sinh (như trimethoprim-sulfamethoxazole hoặc amoxicillin) trong vòng 3 đến 6 tháng.
Bệnh whitmore có thể gây t.ử v.ong nếu không điều trị kịp thời. Bệnh có thể gây nguy cơ t.ử v.ong cao ở những người có hệ miễn dịch yếu hoặc những người vốn có bệnh mãn tính.
Vì vậy, theo các chuyên gia y tế, ở những khu vực mà vi khuẩn gây bệnh lưu hành, người dân có thể phòng bệnh bằng cách tránh tiếp xúc với đất và nước, đặc biệt nếu trên da có vết thương hở. Khi hoạt động ngoài trời, hãy đeo ủng để tránh nhiễm khuẩn qua bàn chân và bắp chân./.
Tháng 8 vừa qua, Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai lần đầu tiên tiếp nhận một bệnh nhân nữ mắc whitmore khá hy hữu, với trình trạng vi khuẩn whitmore "ăn" cánh mũi. Bệnh nhân trước đó được chẩn đoán bị n.hiễm t.rùng huyết do tụ cầu nhưng tại Trung tâm bệnh Nhiệt đới - Bệnh viện Bạch Mai, cấy m.áu và mủ ở vết thương cho kết quả dương tính với vi khuẩn whitmore.
Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai, nếu như trước đây, 5-10 năm mới có 20 ca mắc whitmore, thì từ đầu năm 2019 đến nay, tại Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai đã ghi nhận tới 20 ca mắc căn bệnh nguy hiểm này. Trong đó riêng tháng 8 đã ghi nhận 12 ca whitmore nặng được chuyển đến chủ yếu từ các tỉnh phía Bắc và Bắc Trung bộ. Bệnh cảnh lâm sàng đa dạng phức tạp, bệnh nhân được nhập viện từ chuyên khoa khác nhau như hô hấp, cơ-xương-khớp, nội tiết, da liễu, ngoại khoa.../.
Theo VOV
Vi khuẩn Whitmore 'ăn t.hịt n.gười' và những điều cần biết Bệnh Whitmore không có biểu hiện giống như các loại n.hiễm t.rùng khác, khi chọc dịch, làm test nhanh xét nghiệm, ở thời gian đầu không phát hiện ra vi khuẩn, đây là căn bệnh chưa có vắc-xin phòng. Theo TTXVN/Báo Tin tức
