Kinh tế bất ổn, tầng lớp trung lưu Trung Quốc ngừng chi tiêu xa xỉ
Nhiều người đã giảm thiểu việc tiêu tốn t.iền v.ào những món đồ hay dịch vụ xa xỉ và tập trung hơn vào việc đảm bảo tài sản riêng ở mức an toàn và bền vững.
Tầng lớp trung lưu ở Trung Quốc đang trở nên dè xẻn hơn với việc mua sắm xa xỉ phẩm. Ảnh minh họa: AP
Theo kết quả từ một cuộc khảo sát hàng năm do Viện Tài chính Tiên tiến Thượng Hải (SAIF) của Đại học Giao thông Thượng Hải và nhà cung cấp dịch vụ tài chính Charles Schwab phối hợp thực hiện, được công bố vào 19/9 vừa qua, khi tình hình kinh tế ngày càng bất ổn khiến người dân cảm thấy cuộc sống trở nên khó khăn hơn, tầng lớp trung lưu ở Trung Quốc đang trở nên dè xẻn hơn và cắt giảm việc mua sắm xa xỉ phẩm.
Cuộc khảo sát được thực hiện đối với những người được xác định là ở cấp độ khá giả, với thu nhập hàng năm từ 125.000 nhân dân tệ (khoảng hơn 415 triệu VNĐ) đến 1 triệu nhân dân tệ (3,3 tỉ VNĐ), từ các thành phố hạng nhất đến hạng 3 trên khắp Trung Quốc. Trong số hơn 4.500 người được khảo sát, chỉ có 28,6% coi việc chi tiêu xa xỉ là mục tiêu tài chính, giảm mạnh so với mức 50% ở thời điểm cách đây 5 năm. Mong muốn tiết kiệm vốn để thành lập công ty cũng giảm. Hiện tại chỉ có 27,8% số người trả lời khảo sát coi đó là mục tiêu, ở mức 1/3 so với năm ngoái.
Thay vào đó, việc chăm sóc cha mẹ và chuẩn bị t.iền cho các vấn đề sức khỏe đã được ưu tiên hơn. Báo cáo cho biết những thay đổi này cho thấy họ “đang tập trung lại vào sự an toàn và bền vững, để duy trì cuộc sống trong thời gian ngắn trước mắt thay vì đầu tư vào tương lai hoặc chi tiêu cho những hoạt động tiêu dùng chỉ thể phô trương sự giàu có”.
Tu Quangshao, giám đốc điều hành SAIF và cựu phó thị trưởng Thượng Hải, gọi nhóm người được khảo sát là “những người đang trở nên giàu có”, là một nhóm tương tự như tầng lớp trung lưu ở phương Tây và hoạt động tiêu dùng của họ đóng vai trong quan trọng trong bức tranh kinh tế lớn của quốc gia này.
Video đang HOT
“Những người này đóng vai trò rất quan trọng đối với sự tăng trưởng kinh tế của đất nước. Bởi vì bất kể thuộc ngành nghề hay lĩnh vực nào, thì họ cũng đều là trụ cột kinh tế và là nguồn lực tiêu dùng lớn, đặc biệt khi chính phủ đang nỗ lực kích thích việc chi tiêu.”
Ngoài ra, nhiều người cũng có xu hướng không còn lạc quan hay kỳ vọng nhiều vào vấn đề đầu tư để sinh lời. Chỉ khoảng 18% cho biết bản thân đang sở hữu cổ phiếu, đây là mức thấp nhất kể từ khi bắt đầu cuộc khảo sát từ 2017, và hơn 1/3 số người được khảo sát nói rằng họ không đầu tư vào bất động sản nào. Ngược lại, các khoản t.iền mặt và t.iền gửi có kỳ hạn cố định chiếm đến khoảng 56% danh mục đầu tư của họ.
Thông qua cuộc khảo sát, có thể thấy nhiều người Trung Quốc hiện nay đã dần thay đổi suy nghĩ về khái niệm giàu có. Sau nhiều năm bị đóng cửa do dịch Covid, họ đã hạ thấp tiêu chuẩn của bản thân về những yếu tố tạo nên sự giàu có. Năm 2021, họ vẫn cho rằng “giàu có về tài chính” là sở hữu tài sản lưu động từ 5,06 triệu nhân dân tệ (tương đơn hơn 16,8 tỉ VNĐ) trở lên. Nhưng đến 2023,số t.iền đó đã giảm xuống còn 4,23 triệu nhân dân tệ (tương đơn hơn 14 tỉ VNĐ).
Lisa Hunt – người đứng đầu bộ phận dịch vụ quốc tế của tập đoàn tài chính đa quốc gia Charles Schwab, cho biết điều tương tự cũng đã xảy ra ở Mỹ. Bà giải thích: “Tất cả chúng ta đều đã thay đổi suy nghĩ vì đã không còn đi du lịch nhiều nữa mà dành nhiều thời gian hơn ở nhà. Điều đó giúp chúng ta có thể làm được nhiều việc hơn và tốn ít chi phí hơn.”
Lisa Hunt cũng nói thêm, bất chấp tình hình không mấy khả quan trước mắt, “những người đang trở nên giàu có” ở Trung Quốc càng ngày càng thể hiện sự tự tin về tình hình tài chính của bản thân, chủ yếu là do họ có niềm tin rất lớn vào khả năng đạt được mục tiêu mà mình đặt ra.
Bùng nổ thị trường chợ đen 'dạy thêm học thêm' tại Trung Quốc
Chiến dịch trấn áp dạy thêm tư nhân tại Trung Quốc đã đẩy nhu cầu học thêm chui của các gia đình trung lưu tăng cao.
Học sinh Trung Quốc tham dự kỳ thi cao khảo khốc liệt mỗi năm. Ảnh: Bloomberg
Chính phủ Trung Quốc đã triển khai một chiến dịch trấn áp ngành dạy thêm tại quốc gia này nhằm giảm bớt gánh nặng cho các gia đình. Nhưng đối với nhiều gia đình trung lưu, những nỗ lực đó lại có tác dụng ngược lại.
Theo hãng tin Bloomberg, tháng 7/2021, chính phủ Trung Quốc đã tiến hành một cuộc thanh tra sâu rộng đối với lĩnh vực dạy thêm tư nhân. Mục tiêu của cuộc trấn áp gồm hai phần, một là giảm bớt gánh nặng cho các gia đình, bao gồm giảm tải việc học cho học sinh và chi phí không cần thiết đối với phụ huynh; hai là hạn chế "sự mở rộng không có trật tự" của lĩnh vực trị giá 100 tỷ USD tại nước này.
Chiến dịch nổi tiếng có tên gọi "Shuang Jian" (Giảm gấp đôi) đã khiến vô số trung tâm dạy kèm rơi vào cảnh thua lỗ hoặc phá sản, đồng thời thổi bay hàng tỷ USD giá trị thị trường của các công ty dạy kèm, dẫn đến hàng chục nghìn nhân viên bị sa thải.
Tuy nhiên, theo các cuộc phỏng vấn với một số phụ huynh ở các thành phố lớn bao gồm Thượng Hải và Thâm Quyến, chi tiêu cho việc dạy kèm sau giờ học đã thực sự tăng lên đối với nhiều gia đình, đặc biệt là kể từ khi bắt đầu kỳ nghỉ hè đầu tiên kể từ khi kết thúc các hạn chế COVID-19. Cha mẹ mong muốn con mình có một khởi đầu thuận lợi trong giáo dục nên đã tìm đến các dịch vụ gia sư chui, đắt đỏ đang mọc lên như nấm.
Nhiều người đặt câu hỏi về tính hiệu quả của một lệnh cấm đối với việc học thêm dạy thêm trong bối cảnh hệ thống thi tuyển sinh, trong đó các trường đại học và cao đẳng nhận học sinh chỉ dựa trên điểm thi một năm một lần, còn phổ biến. Kỳ thi tuyển sinh đại học của Trung Quốc, hay còn gọi là cao khảo, nổi tiếng với sức cạnh tranh lớn khi có hơn 10 triệu học sinh tham gia kỳ thi mỗi năm. Vào được một trường đại học ưu tú thường đồng nghĩa với việc có nhiều cơ hội hơn để đảm bảo một công việc được trả lương cao. Chính tình trạng này dẫn đên nhu cầu luyện thi vẫn rất cao.
Sarah Wang, một bà mẹ 40 t.uổi làm việc tại một công ty thương mại điện tử ở Thượng Hải, cho biết: "Gánh nặng của chúng tôi không hề giảm đi chút nào. Cuộc cạnh tranh để vào trường tốt giống như hàng ngàn quân và ngựa xô đẩy để vượt qua một cây cầu ván chật hẹp vậy".
Giờ đây Sarah chi hơn 50% so với trước đây cho các buổi gia sư trực tiếp cho đứa con duy nhất của mình, một học sinh lớp năm. Khi con gái bắt đầu cấp trung học cơ sở và có những môn học khó hơn như vật lý, Sarah dự đoán học phí, hiện khoảng 300-400 nhân dân tệ/buổi, sẽ tăng hơn nữa.
Các bậc cha mẹ thuộc tầng lớp trung lưu ở các vùng khác của Trung Quốc cũng nói về những trải nghiệm tương tự. Nhiều gia sư tư nhân từng dạy các lớp lớn tại trung tâm giờ chuyển sang dạy các nhóm nhỏ hơn, trong nhiều trường hợp là một thầy một trò, để tránh bị quan chức phát hiện. Theo phụ huynh và gia sư tư nhân, để bù đắp cho sự mất mát về số lượng học sinh, nhiều thày cô giáo còn tính phí cao hơn.
Cathy Zhu, một chuyên gia dịch vụ tài chính ở độ t.uổi 40 tại Thượng Hải, cho biết học phí dạy kèm toán của con trai cô đã tăng gần gấp đôi lên 300 nhân dân tệ/buổi. "Chừng nào hệ thống tuyển sinh trung học và đại học vẫn còn tồn tại, hoàn toàn không có cách nào để đạt được mức giảm như cam kết", bà Zhu cho hay.
Có một số lớp dạy kèm trực tuyến quy mô lớn, được cấp phép chính thức với giá cả phải chăng. Nhưng những lớp học trực tuyến này không được các bậc cha mẹ ưa chuộng vì họ lo rằng con cái họ sẽ không được dạy dỗ và giám sát đầy đủ.
Phí học thêm, thường vượt quá 100.000 nhân dân tệ một năm ở các thành phố như Thượng Hải, đang bị đổ lỗi là nguyên nhân làm trầm trọng thêm các vấn đề xã hội bao gồm tỷ lệ sinh thấp và bất bình đẳng ngày càng tăng. Theo các nhà phân tích, chi phí nuôi dạy con cái tăng cao cùng với giá nhà đất cao ngất ngưởng đang khiến những người trẻ t.uổi không muốn kết hôn và sinh con. Các gia đình nghèo hơn không có khả năng chi trả cho việc học thêm, có khả năng khiến con cái họ gặp bất lợi ở trường học và sau này là sự nghiệp của chúng.
Cạnh tranh trong kỳ thi cao khảo và sự mở rộng chóng mặt của các trường đại học trong nước trong hai thập kỷ qua cũng dẫn đến tình trạng dư cung sinh viên tốt nghiệp mà không có kỹ năng nghề thực tế nhiều nhà tuyển dụng cần. Sinh viên tốt nghiệp đại học ở Trung Quốc đang ngày càng khó tìm được công việc tri thức trong bối cảnh nền kinh tế đang đi xuống. Trước tình trạng thanh niên thất nghiệp tăng vọt, chính phủ đã kêu gọi đẩy mạnh giáo dục nghề nghiệp.
"Đó là hậu quả của việc mở rộng hệ thống giáo dục đại học một cách tràn lan và không bền vững nhằm đáp ứng mong muốn của các bậc cha mẹ là con cái họ không phải bươn chải kiếm sống. Giải pháp ở đây là phải điều chỉnh kỳ vọng của cha mẹ", ," Andy Xie, nhà phân tích độc lập và cựu kinh tế gia trưởng châu Á của Morgan Stanley tại Hong Kong (Trung Quốc), cho biết trong một chuyên mục bình luận.
Thủ tướng Trung Quốc kêu gọi các tỉnh trụ cột hỗ trợ đà phục hồi kinh tế Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường hôm 16/8 đã kêu gọi các tỉnh đóng vai trò trụ cột kinh tế của đất nước nỗ lực góp sức cho quá trình củng đà cố phục hồi kinh tế. Một cảng hàng hóa tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. Ảnh: AFP/TTXVN Thủ tướng Trung Quốc đã đưa ra lời kêu gọi trên tại Thâm...