29,5 điểm vẫn trượt đại học: Đâu là gót chân Achilles?

Thí sinh chọn sai; đề thi chưa tốt và cách thức tuyển sinh máy móc, lạc hậu… là những vấn đề được chuyên gia đề cập.

Sau khi công bố điểm chuẩn, nhiều trường đại học gây sốc với điểm số đầu vào lên tới hơn 30 điểm. Với số điểm này, các thí sinh nếu đạt điểm 10 tuyệt đối nhưng không có điểm ưu tiên cũng vẫn trượt đại học.

Thế nhưng, song song với đó, vẫn có những trường chỉ lấy 14, 15 điểm 3 môn, tức có môn còn không đạt được điểm trung bình mà thí sinh vẫn có khả năng đỗ. Nhiều lo ngại rằng, có hiện tượng vơ vét thí sinh một cách máy móc, trong khi mục đích tuyển chọn được thí sinh chất lượng tốt thì chưa đạt được.

Thí sinh 29,5 điểm vẫn trượt đại học

Bình luận về vấn đề trên, TS. Lê Trường Tùng – Chủ tịch Hội đồng Quản trị Trường ĐH FPT cho biết những lo lắng trên là có lý. Tuy nhiên, cần phải hiểu rõ những bất cập về điểm số của kỳ thi năm nay xuất phát từ những nguyên nhân nào.

Đầu tiên, Bộ GD-ĐT đã đổi tên kỳ thi tốt nghiệp quốc gia thành kỳ thi tốt nghiệp. Mục đích chính của kỳ thi là để phục vụ thí sinh thi tốt nghiệp.

Song song với đó, Bộ GD-ĐT cũng ra quy định cho phép các trường đại học được tự chủ trong cách thức tuyển sinh.

“Những vấn đề bất hợp lý mà chúng ta đang nhìn thấy, cụ thể là việc thí sinh đạt điểm cao mà vẫn trượt đại học có thể được nhìn từ nhiều góc độ: Góc độ thí sinh chọn nguyện vọng chưa đúng; góc độ đề ra chưa tốt, chưa có tính phân loại cao và góc độ quan trọng nhất là phương pháp tuyển sinh của các trường đại học thế nào, chọn thí sinh kiểu gì mà lại gây ra những băn khoăn như vậy?”, ông Lê Trường Tùng nêu vấn đề.

Từ phía nhà trường, ông Tùng cho rằng trường nào cũng biết đây là kỳ thi tốt nghiệp chung, đề thi dễ, phổ điểm cao lẽ ra phải thay đổi cách thức tuyển sinh chứ không phải áp dụng cách thức tuyển sinh của 5 năm, 10 năm trước.

Chính vì cách thức tuyển sinh không phù hợp nên mới dẫn tới hiện tượng thí sinh có đạt điểm tuyệt đối vẫn có nguy cơ trượt nguyện vọng.

“Trong trường hợp này, không nên đặt câu hỏi “vì sao thí sinh trượt” mà cần phải hỏi ngược lại rằng: “vì sao thí sinh điểm cao như vậy nhà trường vẫn không nhận?”.

Ở đây có vấn đề từ phía các trường, trường đang áp dụng cách thức tuyển sinh cũ, dựa vào kết quả kỳ thi tốt nghiệp chung để tuyển sinh theo chỉ tiêu mà không cần biết kỳ thi có đáp ứng được yêu cầu, mục tiêu của trường mình hay không. Để đủ chỉ tiêu, trường tuyển thí sinh theo tiêu chí thang điểm từ cao xuống thấp, cho tới khi nào đủ chỉ tiêu thì dừng lại.

Cách áp dụng một cách máy móc các phương thức tuyển sinh cũ, chỉ giúp các trường lấy được đủ số lượng thí sinh nhưng sẽ không đạt được mục tiêu về chất lượng. Như vậy, mới xảy ra tình trạng khi đề thi dễ, phổ điểm cao, số thí sinh đăng ký nguyện vọng nhiều mà số lượng tuyển sinh bị giới hạn, thì sẽ có thí sinh 29,5 điểm vẫn trượt. Như vậy, dễ thấy, vấn đề lớn nhất là từ phía chính các trường.

Trường không dám lấy những thí sinh có điểm cao bởi trường đang áp dụng cách thức tuyển sinh một cách máy móc, chưa căn cứ trên điều kiện thực tế để xét tuyển.

Trong khi rất nhiều thí sinh điểm thi không cao nhưng cộng điểm ưu tiên lại vượt trội. Vì điều này, tuyển sinh theo thang điểm từ cao xuống thấp chưa chắc giúp trường tuyển chọn được thí sinh giỏi nhưng chắc chắn sẽ có nhiều thí sinh giỏi sẽ bị loại ra khỏi cuộc đua”, TS Lê Trường Tùng nói.

Nói thêm về kỳ thi tốt nghiệp, vị TS cho rằng, việc các trường căn cứ vào điểm thi tốt nghiệp chỉ là nên coi là một tiêu chí. Thi tốt nghiệp THPT chỉ phục vụ mục đích tốt nghiệp và để đánh giá khả năng nắm bắt kiến thức phổ thông của từng thí sinh. Nó hoàn toàn khác với một kỳ thi đánh giá năng lực, và các tố chất khác của một thí sinh có phù hợp với trường mới, ngành nghề mới trong tương lai hay không?

Việc này cũng giống khi sinh viên tốt nghiệp đại học, đi làm. Các doanh nghiệp tuyển dụng sẽ không mất thời gian để tổ chức một kỳ thi kiểm tra lại kiến thức và khả năng nắm bắt cũng như khả năng vận dụng kiến thức đại học trên thực tế như thế nào.

“Vì thế không thể tận dụng kỳ thi tốt nghiệp THPT để làm căn cứ tuyển chọn đầu vào cho các trường đại học. Trong khi, mỗi ngành, mỗi trường đều có tiêu chí, yêu cầu khác nhau.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT chỉ là thước đo để đánh giá chất lượng giáo dục trên cả nước, qua đó đưa ra chiến lược phát triển giáo dục chung cho phù hợp. Kỳ thi tốt nghiệp THPT chung không nên là kỳ thi phục vụ tuyển sinh đại học.

Vì điều này, yêu cầu xét tuyển đại học mỗi trường phải có chiến lược riêng. Cụ thể là chiến lược về chất lượng (tức là có thể xé rào tuyển thêm thí sinh điểm cao hoặc chấp nhận không đủ chỉ tiêu để không hạ điểm hay không?)”, ông Lê Trường Tùng nói.

Thay đổi thế nào?

Để thay đổi thực trạng trên, TS Lê Trường Tùng cho rằng cần phải thay đổi về cách thức tuyển sinh đại học.

Theo ông Tùng, nên xem việc tuyển sinh là việc của các trường, theo đó, giao việc tuyển sinh cho các trường đại học, các trường phải tự xây dựng phương án tuyển sinh cho phù hợp, công bằng, minh bạch, không quá tốn kém.

Ông Tùng lưu ý, hình thức tuyển sinh nào cũng phải bảo đảm cả quyền học của người học. Vì học đại học cũng giống như một giai đoạn nối tiếp, từ tiểu học lên THCS, rồi lên THPT và vào đại học, cao đẳng.

Trừ một số lĩnh vực, một số ngành nghề như y tế, giáo dục, nhà nước phải khống chế, kiếm soát chất lượng nhưng với những ngành học khác nên giao lại cho trường tự tuyển sinh.

Về lâu dài, cần phải có một trung tâm khảo thí độc lập, đủ độ tin cậy, có tổ chức kỳ thi theo định kỳ hàng tháng, hàng quý hoặc hàng năm. Kỳ thi không chỉ đánh giá về khả năng nắm bắt kiến thức phổ thông mà còn phải căn cứ trên các yêu cầu của từng trường đại học. Các trường có thể căn cứ vào điểm thi của trung tâm khảo thí để xét tuyển.

Theo ông Tùng, để bảo đảm chất lượng và nhanh, có thể tham khảo, mời các trung tâm khảo thí nước ngoài thực hiện thí điểm tại Việt Nam. Hiện nay có rất nhiều trung tâm khảo thí của nước ngoài đang được thực hiện tại nhiều nước, Việt Nam có thể tham khảo, mới thí điểm trong nước.

Song song với đó, có thể thực hiện các trung tâm khảo thí trong nước, theo cơ chế cạnh tranh, điểm thi trung tâm nào tốt thì các trường lựa chọn.

Trước lo ngại sẽ có lò luyện thi theo trung tâm khảo thí hoặc các lò luyện thi như những năm trước đây, ông Tùng cho rằng có thể tham khảo thêm cách thức quản lý tại một số nước.

Cụ thể là buộc các trung tâm dạy thêm chỉ được hoạt động như một tổ chức phi lợi nhuận và có đăng ký giấy phép kinh doanh. Các trung tâm dạy thêm này vẫn được hoạt động nhưng phải hạch toán không lợi nhuận và chịu sự kiểm soát chặt chẽ của các cơ quan quản lý nhà nước.