Vào rừng khộp săn ảnh chim
Yok Đôn, vườn quốc gia duy nhất Việt Nam bảo tồn rừng khộp đang vào mùa rụng lá khô, là điểm săn ảnh chim lý tưởng.
Vườn Yok Đôn mùa này như thể “châu Âu mùa lá rụng” khi đi qua các thảm rừng khộp dọc đường liên khu trạm 5 và trạm 2. Trong VQG có hơn 12 trạm kiểm lâm nên công tác bảo tồn hệ sinh thái rừng luôn được quan tâm. Ngoài ra, các kiểm lâm nơi đây còn chú trọng công tác đề phòng cháy lá rừng trong mùa khô.
Không giống các khu rừng nhiệt đới, rừng thường xanh, rừng rậm hay rừng ngập mặn, Yok Đôn là rừng khộp duy nhất còn lại ở Việt Nam, có mùa xanh và mùa rụng lá như rừng ôn đới. Theo nhân viên kiểm lâm tại vườn, chữ “khộp” được đọc từ tiếng Lào, nghĩa là “khổ, nghèo”, rừng khộp “nghèo” dinh dưỡng đất nên cây không lớn, tán không rậm và vào mùa khô thì cây trút lá để giảm thiểu tiêu hao năng lượng.
Tháng 12 đến tháng 2 hàng năm, rừng nhuộm lá vàng rực, rồi đến tháng 3, từng lớp lá khô rụng phủ xuống mặt đất và mãi cho đến tháng 5, khi mùa mưa bắt đầu, cây nơi đây mới đ.âm chồi xanh trở lại. Theo số liệu thống kê, hệ động vật tại Yok Đôn có hơn 450 loài, gồm 89 loài động vật có vú, 305 loài chim, 48 loài bò sát, 16 loài lưỡng cư, hàng trăm loài cá nước ngọt và hàng ngàn loài côn trùng.
Ngắm cảnh rừng mùa lá rụng và tìm hiểu các loài chim nằm trong số các hoạt động du lịch sinh thái phổ biến nhất, với 500.000 đồng/người/ tour 3 tiếng.
Theo ban quản lý, VQG Yok Đôn có khu hệ chim phong phú, là đối tượng yêu thích của các nhiếp ảnh gia yêu thiên nhiên. Các loài đặc trưng là gõ kiến xanh hông đỏ, vẹt ngực đỏ, sả rừng, phường chèo nhỏ, sáo nâu, yến mào, te vặt cho tới các loài chim nước quý hiếm như ngan cánh trắng, quắm lớn hay hạc cổ trắng.
Anh Võ Rin cho biết để ngắm nhìn được nhiều loài chim, du khách nên chọn thời điểm giữa tháng 2 đến cuối tháng 4, cao điểm của mùa khô. Cây rừng rụng hết lá để chống chọi với thời tiết hanh khô của Tây Nguyên, do đó việc quan sát và chụp ảnh chim dễ dàng hơn. Ảnh: Võ Rin
Yến mào (chim trống) đang chăm con mới nở được hai tuần t.uổi tại vườn Yok Đôn. Loài chim này có kích thước nhỏ, thân dài khoảng 20 cm, chim trống có mặt và phần cổ trên màu nâu nhạt nổi bật, có mào dựng và cánh dài màu xám. Chim mái giống chim trống nhưng không có phần màu nâu nhạt trên mặt và cổ họng. “Mùa yêu” của các cặp yến mào là những khoảnh khắc được các nhiếp ảnh gia canh chụp.
Một trong những loài hiếm ở vườn Yok Đôn là hạc cổ trắng, có sải cánh 75 – 91 cm, nhỏ hơn một chút so với các loài khác trong họ Hạc. Chim có đỉnh đầu màu đen, cánh và thân đen bóng tương phản với cổ trắng, mỏ đen với đầu mỏ màu đỏ đậm. Đây là loài định cư, sống ở vùng sình lầy, đất ngập nước và ven rừng, nhưng chỉ ở nơi trống trải.
“Loài này nhát người, muốn chụp phải dậy thật sớm, hơn 4h sáng là tôi di chuyển vào bãi chúng thường ăn, ngụy trang kỹ và chờ trời sáng lúc chim đi ăn mới chụp được. Bức ảnh trên tôi chụp khi chim ăn xong và lượn quanh bãi ăn ở tầng thấp”, anh Võ Rin, nhiếp ảnh gia đã chụp 405 loài chim tại Việt Nam, chia sẻ.
Video đang HOT
Diều hoa Miến Điện là loài định cư phổ biến tại Yok Đôn, sải cánh 51 – 71 cm. Chim thường đậu cao trên các cây khô và khi sà xuống đất thì ve vẩy đuôi từ bên này sang bên kia, sinh cảnh ở các vùng rừng núi, có chỗ tới độ cao gần 2.500 m và làm tổ từ tháng 1-10.
“Buổi trưa tôi quan sát thấy chim đậu trên cây khá cao, đến 15h thì gặp lại và lần này nó đậu ở nhánh cây thấp khá lâu, quay phần lưng so với hướng ống kính máy ảnh trong ôtô, cách vị trí nó đậu khoảng 6 m. Không bỏ lỡ cơ hội này, tôi chụp ngay”, anh Võ Rin kể.
Một trong những loài chim ấn tượng ở Yok Đôn là hù trán trắng. Đây là loài cú nhỏ, thân dài khoảng 20 cm, săn mồi ban ngày. Chim có lông mày trắng rậm, lòng mắt vàng nổi bật, thân trên màu xám nâu với nhiều điểm trắng và thân dưới trắng với nhiều sọc nâu trên ngực.
Nhiếp ảnh gia Thùy Linh cho biết khi quan sát thấy con hù trán trắng đậu trên nhánh cây, gặp gió mạnh đung đưa cành nên chim vụt bay đi. Cô may mắn lia máy chụp được khoảnh khắc này.
Sả rừng, loài phổ biến trong vườn Yok Đôn. Chim trưởng thành có sải cánh 17 – 20 cm. Tại Việt Nam, loài này còn phân bố ở rừng Mã Đà (Đồng Nai), VQG Cát Tiên (địa phận Tân Phú, Đồng Nai), VQG Tràm Chim (Đồng Tháp) và rừng ngập mặn Cần Giờ (TP HCM).
Các nhiếp ảnh gia chia sẻ, du khách muốn xem và săn ảnh chim phải thức dậy sớm chuẩn bị hành trang và sẵn sàng vào 5h30, thời điểm ngắm chim tốt nhất trong ngày.
Yok Đôn có 17 loài gõ kiến, gồm loài gõ kiến xanh hông đỏ (chim trống). Đây là loài có kích thước lớn trong nhóm gõ kiến, thân dài tới khoảng 33 cm. Chim mái có đầu đen với sọc dài xuống đến gáy, cổ và hai bên gáy màu vàng chanh. Chim trống tương tự chim mái nhưng có mảng đỏ trên đỉnh đầu. Loài này thường kiếm ăn gần gốc cây, hốc đất để tìm mối.
Loài trèo cây bụng hung có kích thước trung bình trong nhóm trèo cây, thân dài khoảng 13 cm. Chim có đỉnh đầu và thân trên màu xám, sọc đen qua mắt nổi bật, thân dưới đỏ hung đậm với nhiều mảng lông bao đuôi trắng. Chim mái giống chim trống nhưng thân dưới nhạt màu hơn.
Thùy Linh, nhiếp ảnh gia sinh năm 1991, chia sẻ rằng chụp loài chim này khá vất vả, muốn có ảnh đẹp không dễ vì kích thước của chúng nhỏ và tốc độ di chuyển nhanh khi tìm mồi dọc thân cây. Vì thế người chụp phải cầm máy trên tay di chuyển nhanh theo nó.
Vườn quốc gia Yok Đôn nằm trên địa hình tương đối bằng phẳng, độ cao trung bình 200 m so với mặt biển, tại km38 tỉnh lộ 1, xã Krông Na, huyện Buôn Đôn, cách TP Buôn Ma Thuột khoảng 40 km về phía bắc.
Trong những năm qua, cùng với công tác quản lý, bảo vệ thiên nhiên và đa dạng sinh học, VQG Yok Đôn còn tổ chức nhiều hoạt động du lịch sinh thái và giáo dục môi trường. Các dịch vụ phổ biến là trải nghiệm với voi, cắm trại, ngắm chim, đi bộ, đạp xe dưới tán rừng khộp hay đi thuyền trên sông Sêrêpôk ngắm núi rừng, muông thú. Ngoài ra, du khách có thể tới các buôn làng ở vùng đệm VQG như Jang Lành, Đrăng Phôk hay Buôn Đôn tìm hiểu văn hóa đặc sắc của người Êđê, M’nông hay người Việt gốc Lào ở đây.
Đối thoại với thiên nhiên trên đồi Lính
Tà Năng - Phan Dũng được xem là một trong những cung đường trekking đẹp nhất Việt Nam.
Một cơ hội chiêm ngưỡng cảnh đẹp đa dạng của đất trời, núi rừng, và những khoảnh khắc thiên nhiên thú vị thay đổi trên cung đường khoảng 30-40km xuyên qua các rừng cây và đồi cỏ nằm trải dài trên ba tỉnh giáp ranh Nam Trung bộ.
Từ Sài Gòn lên Đà Lạt (Lâm Đồng) rồi lại từ Đà Lạt xuống Phan Thiết (Bình Thuận) chơi mấy ngày cuối tuần là hoạt động không có gì xa lạ với mọi người. Nhưng nếu có cơ hội đi bộ, băng rừng lội suối từ Lâm Đồng xuống Bình Thuận, thời gian hai hoặc ba ngày, bao nhiêu người muốn thử? Rất nhiều người đã trải nghiệm cung đường đó khi chọn hoạt động dã ngoại (trekking) cung Tà Năng - Phan Dũng.
Có nhiều đường mòn ngang dọc ở Tà Năng và Phan Dũng đưa bất cứ dân phượt nào muốn mạo hiểm thực hiện chuyến đi liên tỉnh này. Nhưng để trải nghiệm một cách an toàn và vừa sức, một số công ty đang cung cấp các tour trekking chính thức khai thác 2 tuyến, đi 2 ngày hoặc 3 ngày thường xuyên vào cuối tuần.
Chúng tôi chọn tuyến Đồi Lính, với cung đường đi bộ hơn 30km. Đây là cung ưa thích và hợp lý nhất đối với giới trẻ. Xuất phát tối thứ Sáu hàng tuần từ Sài Gòn và trở về vào tối Chủ nhật, cung này ngắn và vừa sức với dân văn phòng và những người trekking lần đầu.
Đường mòn đi qua các ngọn đồi cỏ cháy, một điểm chụp hình ưa thích.
Anh hướng dẫn viên hơn chục năm dẫn tour dã ngoại nói rằng cả năm 2020 bệnh dịch gây ảnh hưởng cho tour tuyến du lịch, nhưng các tour trekking hầu như không bị ngưng, kể cả tháng giãn cách xã hội. Các tour chỉ bị giới hạn số người từng đoàn, từ trên dưới 100 người xuống còn 20. "Càng hạn chế giao tiếp, gặp gỡ, người ta càng dễ trầm cảm và muốn tìm các chuyến đi hòa mình vào thiên nhiên", anh hướng dẫn viên cười và giải thích thêm: khách đi cung này hơn 80% là nữ, phần lớn là nhân viên văn phòng.
Đoàn chúng tôi đi tuần đầu tiên của tháng 1 năm nay với hơn 60 người, hầu hết người trẻ, nhiều người đi lần đầu, có cả các em nhỏ đi cùng bố mẹ. Khi trời mới tờ mờ, cả đoàn được hướng dẫn khởi động cơ thể, chuẩn bị chuyến trekking hai ngày một đêm.
Xe máy cày là phương tiện đầu tiên chúng tôi được trải nghiệm, di chuyển vài cây số từ xã Tà Năng (Lâm Đồng), khu vực có những con đường bê tông vào khu vực gần chân đồi. Mỗi xe máy cày chở hơn chục người, chầm chậm băng qua những con đường đất nham nhở, đầy khe rãnh, gồ ghề. Nhà dân lác đác hai bên đường với những luống rau, cà chua, đậu, và những đồng lúa xen kẽ bao quanh. Đến chân đồi, đoàn len lỏi qua một vài đồi cà phê của gia đình đồng bào K'Ho, di chuyển lên rừng thông, bắt đầu chinh phục vài chục con dốc thuộc địa phận Tà Năng, lên độ cao hơn 1.000m nơi giáp ranh ba tỉnh Lâm Đồng, Ninh Thuận và Bình Thuận.
Một đoạn đường trong khu bảo tồn Kalon - Sông Mao, nơi đường đi bằng phẳng, nhiều tán cây che.
Những ngọn đồi cỏ vàng, nhiều lúc là đồi trọc, xen lẫn những đồi thông lần lượt xuất hiện. Đây là thời điểm giữa mùa khô, còn gọi là mùa cỏ vàng - hay cỏ cháy bởi cỏ ở các ngọn đồi cứ héo dần và cháy vàng vì thiếu nước, vì bị nắng nóng thiêu đốt. Mùa này bắt đầu từ cuối tháng 11 năm trước đến tháng 2 năm sau. Nhưng điều thú vị là những cơn gió mát thổi không ngừng nghỉ khiến nắng nóng trở nên dễ chịu hơn, mau chóng làm khô những giọt mồ hôi và xua tan mệt mỏi mỗi khi du khách chinh phục được một con dốc.
Những tia nắng xuyên qua các tán cây hay hắt xuống mặt hồ ở thung lũng xa xa là những nét đẹp thiên nhiên xa xỉ đối với những người quanh năm suốt tháng bận rộn với công việc nơi thành phố. "Mùa này an toàn hơn mùa mưa hay còn gọi là mùa cỏ xanh", anh hướng dẫn viên nói. Đó là thời điểm từ tháng 5 đến tháng 10, khá nguy hiểm vì đường đi trơn trượt, hay có vắt trong cỏ cây, và những cơn mưa rừng. Nhưng theo anh hướng dẫn, cảnh đẹp độc đáo của mùa mưa ngoài màu xanh mướt của cây cối, đồi cỏ là những làn hơi sương tinh khiết mát lành, và cơ hội ngắm những biển mây bồng bềnh bên các sườn đồi vào mỗi sáng.
Đoàn chúng tôi nghỉ đêm ở điểm cao nhất, đẹp nhất trên ngọn đồi có tên là Đồi Lính. Gọi là đẹp nhất vì không gian thoáng đãng, có các điểm ngắm bình minh và hoàng hôn cũng như sao đêm lý tưởng mà các vị trí khác không có được. Khoảnh khắc tuyệt vời của thiên nhiên này cũng chính là đặc sản của tour trekking mùa khô. Du khách sẽ được ngắm những tảng mây hồng, vàng cuối chân trời, có thể đếm sao mê mệt. Nếu đi vào đêm trăng sáng, trải nghiệm còn hấp dẫn hơn.
Khu cắm trại tại Đồi Lính.
Ngày thứ hai đoàn bắt đầu hành trình hạ độ cao thuộc địa phận Phan Dũng để xuống phía đồng bằng ven biển. Bỏ lại các ngọn đồi cỏ cháy sau lưng, đoàn di chuyển vào khu vực rừng khộp. Nhiều con suối đã cạn nhưng một số vẫn còn nước chậm chạp chảy quanh chân đồi như cố gắng tiếp chút nước cho cây cối mùa khô. Rừng khộp là lớp rừng thưa lá rộng, nhiều cây họ dầu và rụng theo mùa, thường nằm trong vùng chuyển tiếp giữa đồng bằng ven biển với rừng núi, đặc biệt như Nam Trung bộ và Tây Nguyên, với độ cao tăng đột ngột từ 20m đến hơn 1.000m.
Không chính thức thuộc về Khu Bảo tồn thiên nhiên Kalon - Sông Mao, nhưng cung đường Tà Năng - Phan Dũng nằm ngay rìa bắc khu bảo tồn rộng 20.000ha, thành lập từ năm 1986. Khu bảo tồn này trước những năm 70 của thế kỷ trước, người đi rừng còn bắt gặp những loại cây gỗ quý như sao, gõ đỏ, trắc, giáng hương, vên vên... Nhưng một người phục vụ tour (thường được gọi là "porter") nói rằng hiện nay kể cả vùng lõi cũng không còn vì đã bị khai thác ồ ạt khoảng 20 năm trước. Dù không được gặp các loại cây gỗ quý đặc trưng tự nhiên của vùng, nhưng trên đường đi thì các loại cây thuộc tầng rừng thứ sinh vẫn còn, như trúc, tre nứa, cỏ, cây bụi và cây bụi xen lẫn cây gỗ thưa thớt. Cây nắp ấm là loại thường gặp nhất trên đường đi. Họ nhà lan rừng cũng lác đác bám trên nhiều cây lớn.
Một trong những ngọn đồi dốc và tốn sức nhất trong cung đường.
Trong tài liệu khảo sát của các nhóm bảo vệ thiên nhiên, khu vực này trước năm 1986 có các loài thú lớn như voi hay bò tót nhưng vài năm sau đó thì hoàn toàn không còn dấu vết. Người ta giải thích do rừng bị phá, môi trường sống bị thay đổi và con người đã săn b.ắn hết. Người ta đổ lỗi việc rừng bị tổn hại do bà con trong vùng phát rừng làm nương rẫy và cháy rừng. Nhưng thực tế rất nhiều người đi trên cung đường này đã hút t.huốc l.á rồi vô tư vứt tàn xuống vệ đường, trong đó có cả những người trong nhóm quản lý rừng!
Suốt cung đường có hàng trăm điểm dừng dành cho các tín đồ mạng xã hội check-in, sống ảo. Chỉ cần trang bị điện thoại thông minh và pin dự phòng đủ cho hai ngày. Dù suốt cung đường không kết nối internet, nhưng những khoảnh khắc thú vị sẽ được lưu lại, thêm động lực cho những chuyến dã ngoại tiếp theo khi lúc nào đó chợt mong muốn tận hưởng những đãi ngộ tuyệt vời của tự nhiên.
Trong suốt cung trekking, nếu tâm hồn đủ tĩnh để đối thoại với thiên nhiên, bạn có thể vẫn nghe tiếng chim hót, tiếng gió, tiếng lá cây xào xạc, tiếng suối róc rách, tiếng cỏ rì rào và cả tiếng bản thân đang tìm kiếm những câu trả lời mà không gian bận rộn của đô thị luôn làm ta xao nhãng.
Sững sờ chứng kiến rừng Tây Nguyên chuyển sắc ‘gọi’ xuân về Chỉ trong thời gian ngắn, hàng trăm nghìn ha rừng thuộc Vườn quốc gia Yok Đôn bất ngờ chuyển sắc từ xanh sang vàng. Đây được xem là thời khắc khu rừng tuyệt đẹp nhất trong năm, đón chào mùa xuân trước khi rụng lá để sinh tồn giữa cái nắng gió khắc nghiệt của mùa khô Tây Nguyên. Voi rừng trong Vườn...
