Thầy cô vượt núi cheo leo “kéo trò” tới lớp
Nhiều năm qua, thầy cô giáo ở Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú (PTDTBT) Tiểu học và THCS Krong ( xã Krong, huyện Kbang, Gia Lai) miệt mài vượt những cung đường cheo leo để kéo trò đến lớp.
Dù nắng hay mưa, những bước chân không mỏi của thầy cô băng rừng vào làng đưa học trò ra lớp.
Băng rừng tìm trò
Trường PTDTBT Tiểu học và THCS Krong nằm giữa 4 bề núi rừng hùng vĩ. Sáng đầu tuần, sau khi lên lớp thấy thiếu học trò, dứt tiếng trống trường, các thầy cô chỉ kịp lùa vội chén cơm rồi khăn gói đi gọi học trò ra lớp.
Với hành trang là vài chai nước, chiếc áo mưa đã sờn cũ, 6 thầy cô của trường hướng thẳng về làng Pngăn (xã Krong). Thầy cô vừa đi được một đoạn, cơn mưa rừng từ bên kia núi bất ngờ kéo đến. Con đường đất cũng trở nên trơn tuột bởi sình lầy.
Những chiếc bánh xe bám đầy bùn đất cứ thế trượt bên này xìa bên kia như người say rượu. Dù con đường quen thuộc là thế nhưng không ít lần các thầy cô vẫn bị lạc tay lái, ngã uỵch xuống bùn nhớp nháp.
Nhiều đoạn dốc cao, các thầy cô phải xuống đi bộ, đẩy xe lên dốc. Chạy xe được một đoạn, cả đoàn dừng chân, uống ngụm nước mát lấy sức tiếp tục đi.
Thầy Dương Văn Phúc – Phó Hiệu trưởng cho biết, để vào được làng Pngăn các thầy cô giáo chỉ có thể đi xe máy khoảng 5km đường rừng. Quãng đường tiếp theo toàn là dốc đá cheo leo cùng con đường mòn hiểm trở. Đến đây các thầy cô đành để lại xe bên đường rồi đi bộ.
“Mọi người uống nước, lấy lại sức để chúng ta tiếp tục đi nào. Từ đây vào trong làng còn xa lắm. Chúng ta phải đi nhanh kẻo khi về trời tối, nguy hiểm lắm”, thầy Phúc thở dốc nói.
Con đường dẫn vào làng Pngăn là một lối mòn xuyên qua Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh. Cả đoàn người đều im lặng cặm cụi vượt qua chông chênh sỏi đá. Nhiều đoạn dốc cao thẳng đứng, cả đoàn chúi hẳn người về phía trước để leo dốc. Cơn mưa rừng ngày càng lớn, khiến cho những bước chân càng thêm nặng nề hơn. Những bước đi chậm chạp và rất thận trọng, bởi chỉ cần sơ sẩy là bị trượt ngã.
Sau khi vượt qua đoạn dốc trơn tuột, để mọi người có động lực tiếp tục và cảm giác quãng đường gần lại, các thầy cô liên phục pha trò. Cả cánh rừng vang vọng tiếng cười nói xen vào tiếng lá xào xạc, tiếng muông thú.
Vừa đi, thầy Phúc vừa kể: “Muốn vào làng Pngăn thì con đường này là duy nhất. Trời nắng thì không sao, nhưng khi mưa xuống đường trở nên lầy lội, trơn tuột. Nhiều người đã té ngã, trầy xước. Mọi người mới đi nên cẩn thận, chân phải bước chắc kẻo lại té”.
Sau khoảng 3 tiếng đồng hồ vật lộn với con đường xuyên rừng hiểm trở, những căn nhà xiêu vẹo cũng dần hiện ra. Các thầy cô chia nhau đến gõ cửa từng nhà, hỏi thăm những học trò vắng học. Vốn đã quen thuộc từng ngõ ngách, từng nhà của trò, thầy Phúc dẫn chúng tôi đi quanh bản vào thăm hỏi từng phụ huynh.
Tuy nhiên, trong làng chỉ còn những người già và trẻ nhỏ ngơ ngác nhìn cả đoàn. “Người lớn với đám nhỏ đi lên rẫy hết rồi. Thầy cô lên đó mà tìm”, một cụ già với nước da nhăn nheo, đen nhẻm ngồi ở bậu cửa nói vọng ra. Cả đoàn lại tiếp tục hành trình, lội bộ thêm 3km để đi kiếm học trò.
Thầy Dương Văn Phúc hỏi han, tâm sự với gia đình trong lúc vận động các em học sinh ra lớp học con chữ.
Xem học trò như con
Sau một chặng đường dài, đôi chân ai nấy đều mỏi rã rời cuối cùng cả đoàn cũng tìm được 2 học trò đầu tiên. Với gương mặt lấm lem bùn đất, em Phách (học sinh lớp 7) và Kiech (học sinh, lớp 8, cùng trú tại làng Pngăn) ngượng ngùng chào thầy cô và mọi người.
Thấy học trò, thầy Phúc dịu dàng tiến lại gần xoa đầu trò rồi nhẹ nhàng hỏi: “Sao các em lại không ra lớp, thầy cô và các bạn mong hai em lắm”.
Như thấy có lỗi với thầy cô, Kiech cúi mặt xuống đất, lí nhí trả lời: “Cuối tuần về nhà, em theo bố mẹ lên rẫy. 3 ngày nay em với bố mẹ cấy lúa rẫy. Lúc về nhà em mệt quá, quên luôn ra lớp. Em xin lỗi thầy cô ạ”.
Nghe trò tâm sự, các thầy cô chẳng ai trách mắng hai em. Mọi người giục em vào nhà soạn quần áo, sách vở để theo thầy cô ra trường. Cả đoàn lại tiếp tục đi tìm những em học sinh vắng học còn lại. Đến xế chiều thầy cô cùng nhóm học trò lại rảo bước băng rừng, vượt dốc đến lớp.
20 năm cắm trường, bám bản, thầy Phạm Minh Chí (SN 1973) đã quá quen thuộc với từng ngóc ngách, mái nhà nơi đây. Thầy Chí kể, khi mới về trường, nơi đây còn hoang sơ, điều kiện sống còn rất nhiều khó khăn. Để các em nhỏ có được con chữ, giáo viên phải chia nhau cắm bản. Hơn 20 năm làm nghề “đưa đò”, thầy Chí vận động không biết bao nhiêu trường hợp về lại lớp học.
“Cứ đầu tuần từng tốp học trò lại băng con đường mòn trong rừng ra trường. Cuối tuần, cũng với con đường ấy, các em lại về ăn bữa cơm với gia đình. Nhiều em theo bố mẹ lên nương, rẫy rồi “quên” trở về lớp. Do đó, giáo viên trong trường thường xuyên vào làng vận động các em trở lại lớp.
Tôi đã dành 20 năm gắn bó với các em học sinh nơi đây. Với tôi mọi thứ không hề khó khăn, bởi tôi đặt học trò lên hàng đầu. Chỉ cần các em học được chữ thì khó khăn, gian khổ có nhằm nhò gì đâu. Tôi xem học trò như con của mình, tôi muốn chăm sóc và yêu thương các em như cha mẹ chúng”, thầy Chí nói.
Theo những thầy cô nơi đây, vào dịp hè các em thường lên rẫy làm và ở lại vài tháng. Đến khi vào năm học mới, nhiều em “quên” đến trường. Do đó, đầu năm học mới luôn là thời điểm thầy cô phai tâp trung cao điêm để đưa học sinh trở lại lớp.
Trước ngày khai giảng, giáo viên phải chia nhau đến tận nhà những em thường theo cha mẹ lên rẫy để thông báo lịch học, vận động phụ huynh đưa con em đến trường. Nhiều em ở trên rẫy cao, thầy cô lại tìm đường, đi vài ngày để lên đưa trò về lớp. Những hôm đi vận động học sinh đến tối mịt, giáo viên xin ngủ nhờ nhà học trò.
Thầy Nguyễn Văn Thuấn – Hiệu trưởng nhà trường cho biết, Krong là một xã vùng khó với 100% bà con là đồng bào người Bana. Người dân chủ yếu trồng lúa rẫy, mì nên kinh tế còn nhiều khó khăn. Chính vì vậy, các bậc phụ huynh ít quan tâm đến việc học của con em mình.
Theo thầy Thuấn, trường có tổng số 277 học sinh. Tuy là trường bán trú nhưng học sinh đầu tuần đến lớp, cuối tuần mới về nhà. Mặc dù thầy cô đã dặn dò kỹ ngày trở lại trường học nhưng nhiều em vẫn quên.
“Mặc dù điều kiện còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, nhưng chúng tôi luôn mong muốn học trò được học hành để sau này thoát nghèo, bớt khổ. Bởi vậy, chúng tôi luôn cố gắng giữ chân học trò. May mắn các em học sinh hiểu tấm lòng của thầy cô nên ngày càng chăm chỉ đến lớp”, thầy Thuấn tâm sự.
Thầy Lê Thanh Hải – Trưởng phòng GD&ĐT huyện Kbang cho hay, nắm được sự khó khăn, vất vả của học trò nên ngay từ khi bước vào năm học cả hệ thống chính trị toàn huyện đã cùng chung tay vận động học sinh ra lớp.
“May mắn, từ khi lập trường bán trú, tình trạng học sinh bỏ học đã không còn, học sinh vắng học ngày càng ít dần. Các bậc phụ huynh cũng hiểu được tấm lòng của thầy cô nên đã quan tâm và đưa con đến lớp”, thầy Hải nói.
Xó.t x.a cảnh thầy cô giáo “xuyên rừng” đi vận động học sinh
Khoác trên mình bộ quần áo cũ, những giáo viên trường vùng cao "vượt rừng" đi vận động học sinh. Sự âm thầm hy sinh ấy đã kéo dài hàng chục năm nay.
Tâm sự trên đường "vượt núi"
Những ngày đầu năm học, chúng tôi tìm về ngôi trường Phổ thông Dân tộc Bán trú (PTDTBT) Tiểu học và THCS Krong (xã Krong, huyện Kbang, Gia Lai).
Nhìn từ xa, ngôi trường nằm giữa lòng chảo với 4 bề bao vây bởi núi cao. Xã Krong là một xã vùng khó với 100% bà con là đồng bào dân tộc thiểu số người Ba Na nên đời sống vô cùng khó khăn, quanh năm bám lấy cây lúa rẫy, cây mì trên nương.
Chính vì vậy mà bà con chưa ý thức được việc học của những đứa con mình. Bởi thế nhiệm vụ xuyên suốt của các thầy cô giáo là "bám bản" để đi vận động những học sinh vắng học...
Gian nan hành trình xuyên rừng đi vận động học sinh ra lớp
Thầy Nguyễn Văn Thuấn - Hiệu trưởng nhà trường cho biết: "Nhà trường có tổng 277 học sinh, 100% là học sinh đồng bào dân tộc thiểu số Ba Na.
Đây là trường bán trú nhưng vì điều kiện học sinh sống xa trường nên nhà trường phải tạo điều kiện để giữ các em lại ở nội trú. Dù biết như vậy sẽ gánh nặng trong việc lo cho các em cơm ngày 3 bữa".
Nhưng nhà trường vẫn nỗ lực, cố gắng vì chất lượng giáo dục vùng cao. Việc "băng rừng" vào các làng để vận động học sinh luôn là nhiệm vụ xuyên suốt, thường trực của các thầy cô giáo chủ nhiệm".
Gian nan hành trình vượt rừng dưới trời mưa bão để đi vận động học sinh của các thầy cô giáo trường Krong
Buổi sáng đầu tuần, các giáo viên chủ nhiệm điểm danh và báo với ban giám hiệu có 6 học sinh của làng Pngăn (xã Krong, Kbang, Gia Lai) vắng học. Sau buổi cơm trưa, 6 thầy cô giáo khoác trên mình bộ quần áo cũ để chuẩn bị vượt cánh rừng già để đi tìm học sinh trong các nhà đầm (nhà trên rẫy).
Để đến được với khu nhà đầm, các thầy cô giáo phải len lỏi qua những con đường mòn vào Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh
Thầy Dương Văn Phúc (Phó hiệu trưởng) cho biết: "Học sinh ở làng Pngăn và các làng khác thường cùng với bố mẹ làm rẫy ở nhà đầm kéo dài hàng tháng trời.
Do vậy, nếu có học sinh vắng thì chúng tôi phải vào tận nhà rẫy để tìm và đưa các em trở lại trường. Con đường dẫn vào đó cũng đi mất cả vài ngày trời, chủ yếu là đi bộ, vượt qua những cánh rừng già, vực sâu rất nguy hiểm".
Dứt câu, thầy Phúc cùng các giáo viên khăn gói đi về hướng làng Pngăn. Để vào được đó, thầy cô phải đi bộ khoảng chục cây số, rồi xuyên qua cánh rừng Quốc gia Kon Ka Kinh. Sau khi đi xe máy khoảng 5 cây số đường rừng, các thầy cô bắt đầu để xe máy trước một vực sâu và bắt đầu hành trình "vượt rừng" đi tìm học sinh của mình.
Trên đường đi xuyên rừng tìm học sinh, các thầy cô cũng tranh thủ hái măng rừng về cải thiện bữa ăn
Vừa đi, Thầy Phạm Minh Chí (SN: 1973, GV trường PTDTBT Tiểu học và THCS Krong) tâm sự: "Tôi về làm giáo viên trong này hơn 20 năm. Lúc mới vào là một chàng trai trẻ nhưng giờ đầu đã 2 thứ tóc.
Trước kia, vùng núi rừng Krong đang là một vùng trắng giáo dục, người dân vẫn sống theo kiểu thời nguyên thủy trong vùng lõi VQG Kon Ka Kinh. Để "con chữ" đến được với người dân, chúng tôi phân công nhau vào lập trường ở trong rừng sâu.
Sau khi trường mới xây dựng thì tất cả chuyển về đó. Tuy nhiên, nhiều em vắng học thì chúng tôi lại đi vào để vận động học sinh trở lại trường, kiếm cái chữ".
Thầy Dương Văn Phúc, là một trong những giáo viên đã gắn bó hơn 20 năm để lập trường, đưa "cái chữ" đến với học sinh đồng bào
"Chúng tôi là những người thầy, sứ mệnh chính là đưa "cái chữ" đến với học sinh. Điều khiến tôi bám trụ gần 20 năm là bà con dân bản coi chúng tôi như con. Học sinh ở đây cũng xem tôi và các giáo viên khác như cha mẹ.
Trước đó, cũng có một chính sách ưu tiên cho những giáo viên dạy 5 năm tại vùng đặc biệt khó khăn được chuyển về vùng xuôi. Nhưng tôi đã dành cho các thầy cô trẻ, còn cuộc đời tôi đã dành với vùng Krong này rồi...", thầy Chí bộc bạch.
"Săn trò" trong rừng sâu
Con đường dẫn vào làng Pngăn là một lối mòn xuyên qua cánh rừng Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh. Các thầy cô giáo phải đi bộ, vượt qua những ghềnh đá cheo leo, hiểm trở. Cúi người bám vào những dốc đá cao, dựng thẳng đứng.
Thầy Phúc cho biết: "Đây là con đường duy nhất để vào được làng Pngăn. Mỗi tuần, chiều thứ 6 thì hàng chục em làng Pngăn lại trở về làng bằng con đường này và thứ 2 trở lại trường đi học. Nếu em nào không trở lại trường thì chúng tôi lại phải vượt rừng để vào vận động các em ra học".
Giữa rừng có những cụm làng được gọi là nhà đầm. Sau mỗi tuần học, các học sinh thường vào đây ở để theo bố mẹ lên nương rẫy
Sau hơn 3 tiếng đồng hồ đi bộ, len lỏi qua những cánh rừng già thì chúng tôi cũng đến được với một cụm bản đầu tiên. Tuy nhiên, mọi người đã lên rừng kiếm cái ăn hoặc đi làm nương rẫy.
Các thầy cô phải đi tiếp thêm 3km đến cụm bản thứ 2 để hỏi về thông tin những em học sinh vắng học. Từ trong căn nhà đầm bước ra, em Phách (Học sinh lớp 7) và Kiech (Học sinh, lớp 8, cùng trú tại làng Pngăn) bước ra lễ phép chào thầy giáo với vẻ mặt ngại ngùng.
Tiếng thầy Phúc nhẹ hỏi: "Sao Phách và Kiech không đến lớp, quên thầy cô giáo với bạn rồi ạ". Lúc này, Kiech trình bày: "Cuối tuần em về nhà rồi theo bố mẹ vào rừng sâu để dặm cây lúa rẫy. Ngủ trong rừng 3 ngày mới trở lại nhà đầm nên không kịp đến lớp thầy ạ.".
Vì sống ở rừng từ nhỏ nên các học sinh đồng bào Ba Na thường hay nhút nhát. Từ việc vận động đi học đến sách vở, quần áo đều đặt lên vai thầy cô giáo
Sau đó, Kiech và Phách đã được các thầy dẫn đi cùng để trở về trường. Hành trình cứ tiếp tục từ cụm bản này qua cụm bản khác. Băng qua những cánh rừng vào tận vùng lõi Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh. Đến 4h chiều, các thầy đã tìm được 4/6 trò của làng Pngăn vắng học và dẫn trở lại trường. Trên đường đi, thầy trò lại tranh thủ lấy ít măng rừng về cải thiện bữa ăn.
Trong lúc đi tìm học sinh, thầy cô giáo cũng luôn dành thời gian trò chuyện, gửi gắm bà con dân bản luôn nói học sinh ra trường chuyên cần
Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Thanh Hải (Trưởng phòng Giáo dục - Đào tạo huyện Kbang) cho hay: "Ngay từ đầu năm, cả hệ thống chính trị toàn huyện đã cùng chung tay trong việc vận động học sinh ra lớp. Tuy nhiên, học sinh đồng bào thường theo bố mẹ đi vào nhà đầm sinh sống.
Để đưa học sinh ra lớp đều đặn, các giáo viên luôn chủ đồng tiếp xúc gần gũi với bà con. Qua đó, tạo lòng tin thì bà con mới giao học trò cho nhà trường dạy cái chữ
Chính vì vậy, các thầy cô cũng thường xuyên vào làng cũ để vận động học sinh ra lớp. Từ khi lập trường bán trú, tình trạng học sinh bỏ học đã không còn, học sinh vắng học ngày càng ít dần. Phụ huynh cũng có ý thức trong việc đưa con đến trường học".
Cô giáo trẻ và hành trình gian khổ “đưa chữ” về Tô Múa Không chọn cho mình việc nhẹ nhàng, có những người trẻ quyết tâm đi về những vùng cao, xa xôi Tổ quốc với mong ước "gieo chữ vào đá". Không có học sinh vùng khó, chỉ có giáo viên ngại khó Tình yêu thương bình dị chính là thứ duy nhất cô giáo trẻ Đinh Thị Thủy, giáo viên Trường Tiểu học và...