Nhiễm giun cũng… có lợi

Có thể bạn thấy khó tin, nhưng thực tế là chính những con giun trong đường tiêu hóa giúp bạn tránh bệnh viêm ruột.

Suốt từ thời nguyên thủy cho đến nay, loài người đã “ cộng sinh” và tiến hóa cùng đủ các loài giun sán ký sinh. Điều bạn ít ngờ đến là những vị khách không mời này cũng vai trò nhất định đối với cơ thể.

Viêm ruột vì thiếu… giun

Theo các nghiên cứu khoa học, khi ký sinh ở đường ruột, giun đã tham gia điều hòa hệ miễn dịch. Nếu thiếu giun, hệ này sẽ hoạt động quá tích cực, tăng sản các chất chống viêm và các thực bào như gamma interferon, dẫn đến phát sinh các bệnh tự miễn.

Các nhà khoa học thuộc ĐH Iowa (Mỹ) đã chứng minh rằng cuộc sống quá sạch sẽ là nguyên nhân chính làm bùng phát các căn bệnh về đường ruột ở người. Ở các nước đang phát triển, điều kiện sống và vệ sinh chưa cao nên phần lớn người dân nhiễm giun, nhưng tỷ lệ người viêm ruột rất thấp. Trong khi đó ở các nước phát triển, tỷ lệ người nhiễm giun thấp nhưng bệnh đường ruột lại phát triển một cách đáng kể.

“Trong 50 năm qua, số người mắc các bệnh như áp xe ruột già, viêm cơ vòng ruột già cũng như các bệnh về dị ứng gia tăng đột biến tại các nước công nghiệp phát triển. Mãi đến đầu thập kỷ 90 chúng tôi mới hiểu ra rằng đó chính là hậu quả của chính sách tẩy giun triệt để từ lâu đã được thực hiện tại nhiều quốc gia trên thế giới”, giáo sư Joel V.Weinstock, chuyên gia về dạ dày và ruột, Đại học bang Iowa, nói. “Hệ miễn dịch của chúng ta đã tiến hóa hàng triệu năm để đối phó với sự hiện diện của những ký sinh trùng. Về bản chất, giun sán là một phần của chúng ta. Mối phụ thuộc này bền chắc đến mức nếu chúng ta trục xuất chúng khỏi cơ thể, hệ miễn dịch sẽ bị mất cân bằng. Cơ thể một khi thiếu chúng sẽ vận hành thái quá các cơ chế tự vệ, hàng loạt các bệnh về dị ứng và miễn dịch sẽ phát sinh”.

Các nhà khoa học đang tiếp tục nghiên cứu cách chữa bệnh từ giun.

Cấy để chữa bệnh

Viêm loét đại tràng là một bệnh đường ruột phổ biến do phản ứng của hệ miễn dịch gây ra: tế bào bạch cầu tấn công đại tràng như tấn công một vật thể lạ, khiến cho ruột chảy máu. Hiện chưa có biện pháp chữa trị triệt để, ngoại trừ liệu pháp sử dụng steroid tạm thời nhằm làm giảm viêm loét, song lại gây nhiều phản ứng phụ nguy hiểm.

Marghi Anna là một trong những nạn nhân của căn bệnh này. Cô phải chịu những cơn đau ghê gớm và liên tục bị tiêu chảy nặng. Cuộc đời của Anna có lẽ đã đi theo một hướng khác nếu cô không gặp tiến sĩ Weinstock và tham gia chương trình thử nghiệm: cấy giun đũa vào ruột để chữa bệnh. Cứ ba tuần một lần, Anna lại đến bệnh viện của tiến sĩ Weinstock. Cùng 99 tình nguyện viên bị viêm loét đại tràng khác, cô uống một cốc nước chứa đầy trứng giun. Lũ giun sau đó sinh sôi nảy nở trong ruột Anna. Kết quả là các triệu chứng đau bụng, xuất huyết, tiêu chảy của cô giảm đi trông thấy.

Các nhà khoa học đã kiểm chứng liệu pháp uống trứng giun chữa viêm đại tràng. Tất cả các triệu chứng của bệnh dần biến mất trong ở 50% – 70 % số tình nguyện viên. Trứng giun hòa vào ly nước uống không hề có mùi vị gì đặc biệt và chúng bé tới mức không thể nhìn thấy bằng mắt thường.

Các nhà khoa học cũng nghĩ ra cách chế đồ uống chứa trứng giun để tung ra thị trường như một thực phẩm bổ sung. Trong điều kiện sống quá “sát trùng” như ở các nước phát triển, đây là một cách để cân bằng hệ miễn dịch cho cơ thể. Cơ quan Lượng giá sản phẩm điều trị bệnh châu Âu (The European Agency for the Evaluation of Medicinal Products) hiện đã cho phép bán loại đồ uống này theo phác đồ điều trị mỗi tháng uống hai lần. Nhiều nhà khoa học đang nghiên cứu chế vaccin viêm ruột từ giun đũa.

Tiến sĩ Alam Brown ở Đại học công nghệ Massachusetts cũng từng tự chữa khỏi viêm mũi dị ứng nhờ giun đũa. Hiện phòng thí nghiệm của ông đã bắt tay điều chế thuốc dựa vào nguyên mẫu thành phần hóa học lấy từ một số loài ký sinh trùng. Ví dụ, một loài sán ký sinh bên trong thành mạch máu giúp chế biệt dược làm giảm cholesterol trong máu.

Dựa trên những nghiên cứu lâu năm, bác sĩ Weinstock nhận ra rằng những con giun đũa sống trong ruột người chính là tác nhân bảo vệ đường ruột. Giun đũa có thể kìm hãm và phong tỏa hoạt động của hệ miễn dịch con người, nhờ thế chúng có thể sống trong ruột mà không bị hệ miễn dịch tấn công. Hệ miễn dịch bị kìm hãm và phong tỏa, trong một số trường hợp nhất định, sẽ ngăn sự phát sinh các căn bệnh quá mẫn cảm với tác nhân ngoại lai như hen suyễn và một số bệnh dị ứng.

Theo Sức Khỏe & Đời Sống