Người bị sỏi mật nên ăn gì?
Sỏi mật là một trong những bệnh lý túi mật thường gặp nhất và đang có xu hướng gia tăng. Nguyên nhân chủ yếu có liên quan đến rối loạn chuyển hoá cholesterol và nhiễm khuẩn.
Sỏi mật là một trong những bệnh lý túi mật thường gặp nhất và đang có xu hướng gia tăng. Nguyên nhân chủ yếu có liên quan đến rối loạn chuyển hoá cholesterol và nhiễm khuẩn. Bởi vậy, trong ăn uống cần chú ý lựa chọn và kiêng kỵ thực phẩm một cách khôn ngoan và hợp lý.
Nguyên tắc chung trong thực dưỡng của người bị sỏi mật là tránh những đồ ăn thức uống có nhiều mỡ động vật, giàu cholesteron và chất kích thích. Nên trọng dụng những rau quả tươi giàu sinh tố (đặc biệt là vitamin A), những thực phẩm có chứa nhiều acid béo không no. Dưới đây xin được giới thiệu một số ví dụ điển hình:
Cà rốt: Tính bình, vị ngọt, có công dụng kiện tỳ tiêu thực, lợi tràng đạo, bổ can minh mục, thanh nhiệt giải độc, hạ khí giảm ho. Đây là loại rau rất giàu caroten, khi vào cơ thể sẽ được gan chuyển hoá thành vitamin A, có tác dụng làm giảm thiểu sự hình thành sỏi đường mật.
Giao bạch (củ non của cây niễng): Tính mát, vị ngọt, có công dụng lợi niệu, giải khát trừ phiền, thanh nhiệt giải độc, thông sữa. Trong thành phần có chứa nhiều chất đạm, sinh tố và khoáng chất, là thực phẩm lý tưởng cho người bị tăng huyết áp, sỏi mật và sản phụ ít sữa. Có thể dùng dạng tươi sắc uống vài lần trong ngày.
Dưa hấu: Tính lạnh, vị ngọt, có công dụng thanh nhiệt giải thử, trừ phiền chỉ khát, lợi tiểu tiện, rất thích hợp với người bị sỏi mật, viêm túi mật. Có thể ăn mỗi ngày 1kg hoặc ép nước uống. Vỏ dưa hấu nên thái vụn, phơi khô, dùng để hãm uống thay trà hàng ngày.
Củ cải: Tính mát, vị cay ngọt, có công dụng thanh nhiệt sinh tân, lương huyết, chỉ huyết, hoá đàm chỉ khái, lợi tiểu tiện, giải độc. Là một trong những thực phẩm lý tưởng cho người bị sỏi mật, sỏi tiết niệu. Dùng tốt nhất dưới dạng củ tươi rửa sạch, ép lấy nước uống.
Video đang HOT
Mã thầy: Tính hơi lạnh, vị ngọt, có công dụng thanh nhiệt sinh tân, lương huyết giải độc, hoá đàm tiêu tích. Có thể ăn sống, ép lấy nước uống hoặc rửa sạch, thái vụn rồi hãm lấy nước uống.
Râu ngô: Tính bình, vị ngọt, có công dụng thanh nhiệt lợi tiểu, lợi mật và hạ đường huyết, rất thích hợp với những người bị tăng huyết áp, viêm thận, viêm đường tiết niệu, sỏi tiết niệu, viêm túi mật, sỏi đường mật, viêm gan vàng da, tiểu đường. Mỗi ngày dùng 30 – 50g sắc uống thay trà trong ngày.
Rau diếp cá: Tính lạnh, vị cay, có công dụng thanh nhiệt giải độc, lợi niệu tiêu thũng, rất thích hợp với những người bị các chứng viêm nhiễm, viêm túi mật và sỏi đường mật. Có thể ăn sống hoặc sắc uống thay trà hằng ngày với lượng từ 150 – 180g.
Bí đao: Tính mát, vị ngọt đậm, có công dụng thanh nhiệt tiêu đàm, lợi tiểu tiện, giảm độc và giảm béo, rất thích hợp với người bị viêm túi mật và sỏi đường mật. Dùng dưới dạng chế biến thành các món ăn hoặc ép lấy nước uống. Vỏ bí đao cũng có tác dụng thanh nhiệt lợi tiểu, lợi mật và tiêu thũng, dùng vỏ tươi 100 – 150g sắc uống thay trà trong ngày.
Cần tây: Tính mát, vị ngọt đắng, có công dụng thanh nhiệt bình can, lợi mật, lợi thuỷ kiện vị, hạ huyết áp, giảm mỡ m.áu, là thực phẩm lý tưởng cho người bị tăng huyết áp, rối loạn lipid m.áu, xơ vữa động mạch, viêm đường tiết niệu, viêm đường mật, sỏi mật. Có thể xào nấu trong các món ăn, ăn sống hoặc rửa sạch rồi ép lấy nước uống.
Rau thìa là: Tính mát, vị cay ngọt, có công dụng thanh nhiệt giải độc. Những người bị sỏi mật mỗi ngày nên ăn một mớ rau thìa là (chừng 20g), ăn sống hoặc rửa sạch, giã nát rồi vắt lấy nước uống, dùng liên tục trong vài tháng.
Ngoài ra, người bị sỏi mật cũng nên sử dụng các thực phẩm khác như đậu tương và các sản phẩm từ đậu tương, cà chua, cải xanh, cải bắp, rau chân vịt, nấm hương, sơn tra, ô mai, cam, quít, lê, táo, nước ép ngó sen… Nên ăn dầu thực vật như dầu vừng, dầu lạc, dầu đậu tương, dầu hạt cải, dầu ngô… Thường xuyên uống các loại trà như trà kim ngân hoa, trà hoa cúc, trà nhân trần, trà hoa nhài, trà hoa hoè, trà lá sen, trà thảo quyết minh, trà actiso…
Đồng thời nên kiêng hoặc hạn chế những thực phẩm như lòng đỏ các loại trứng, mỡ động vật, gan, não và tuỷ động vật, sữa chưa tách bơ, lươn, tôm hùm, tôm càng xanh, hến, tôm khô, cua…; không dùng các chất kích thích như cà phê, t.huốc l.á, rượu trắng…
ThS. Hoàng Khánh Toàn
Theo suckhoedoisong.vn
Ăn uống sai cách, dễ bị sỏi mật
Sỏi mật là bệnh thường gặp rất nguy hiểm và thường tái phát sau điều trị. Người bệnh rất lo sợ mà không biết chính những thói quen ăn uống tưởng vô hại, thậm chí bồi bổ cho cơ thể lại là tác nhân gây bệnh sỏi mật.
Một ca mổ nội soi bệnh nhân bị sỏi mật.
Do thói quen ăn uống
PGS.TS Triệu Triều Dương - Viện trưởng Viện Phẫu thuật tiêu hóa, Bệnh viện T.Ư Quân đội 108 cảnh báo, sỏi mật là một bệnh lý đường tiêu hóa hàng đầu khiến người bệnh phải nhập viện. Thống kê cho thấy, có khoảng 10 - 15% số người trưởng thành mắc bệnh sỏi mật. Ngoài các triệu chứng như đau bụng, rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, vàng da, sỏi mật có thể gây ra viêm đường mật, viêm gan mật, xơ gan mật, viêm ổ bụng... rất nguy hiểm và thường tái phát sau điều trị.
Điều đáng nói là nhiều khi người mắc không biết mình bị bệnh. Bệnh có thể không có triệu chứng trong vòng 10 - 20 năm nhưng lại rất nguy hiểm bởi các biến chứng cấp như viêm túi mật, viêm tụy cấp, hoại tử túi mật, viêm phúc mạc, tắc mật và ung thư túi mật... Nếu không được cấp cứu kịp thời có thể nguy hiểm đến tính mạng hoặc để lại di chứng. Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ngoài mang thai, béo phì, tiểu đường... chính là thói quen ăn uống không đúng cách như ăn nhiều mỡ động vật, thực phẩm giàu cholesterol và các chất kích thích.
Đề cập đến vấn đề này, PGS.TS Triệu Triều Dương cho biết, một số thói quen ăn uống có thể gây hại cho cơ thể. Thứ nhất, ăn đồ sống và các món gỏi. Thói quen ăn uống này khiến cho cơ thể bị nhiễm giun, sán. Người bị nhiễm giun, giun có thể chui vào cuống mật, khi giun c.hết đi thì "thi hài" của nó sẽ là nơi bám dính mật, lâu dần hình thành sỏi mật. Đây cũng là nguyên nhân gây sỏi mật thường gặp ở nước ta. Vì vậy, để thoát khỏi lưỡi hái của bệnh sỏi mật, mỗi người đừng quên tẩy giun định kỳ 2 lần/năm. Hạn chế tối đa các món ăn sống, các món gỏi... Rửa sạch hoa quả và gọt vỏ trước khi ăn để tránh lây nhiễm ký sinh trùng vào cơ thể.
Thứ hai là ăn ít rau. Khi ăn ít rau nhu động ruột sẽ giảm, kéo theo nhu động ruột đường mật bị giảm xuống. Mật hay bị ứ đọng và tạo thành sỏi bùn dễ gây tắc mật. Vì vậy, bác sĩ Dương khuyến cáo mọi người nên ăn nhiều rau củ quả. Nó không làm thay đổi thành phần dịch mật nhưng lại có tác dụng kích thích lưu thông mật, giúp giảm nguy cơ tạo sỏi và chống viêm đường mật. Với những người bị hẹp đường mật hay u đường mật, càng nên ăn nhiều rau củ quả, ít nhất 500g rau xanh/ngày.
Thư ba, ăn chế độ bổ sung. Bản chất của chế độ nuôi bổ sung là ăn những thức ăn tinh, giàu dinh dưỡng như cháo gà, nước thịt hầm, xương hầm, sữa đồ hộp... nhưng lại ít ăn thực phẩm thô như ngũ cốc toàn phần, rau củ quả. Điều này khiến cho nhu động ruột không được kích thích tạo ra hiệu ứng vận động mật đủ mạnh, tạo điều kiện cho sỏi mật hình thành. Vì vậy, nên tăng cường thực phẩm dạng thô để cung cấp thêm chất xơ cho cơ thể nhằm kích hoạt vận động của đường mật. Nên thêm rau, củ quả dạng thuốc Bắc như táo tàu, hạt sen vào cháo gà hoặc các loại rau củ. Thay vì uống nước hoa quả, bệnh nhân nên ăn nguyên quả để tăng cường chất xơ.
Dùng lượng chất béo vừa đủ
Có một thực tế hiện nay là người dân thường rất sợ và kiêng ăn chất béo vì đó là nguy cơ dẫn tới thừa cân, béo phì gây tăng huyết áp, tim mạch. Đặc biệt, người bị sỏi mật cũng kiêng chất béo vì chất béo được coi là một trong tác nhân quan trọng gây bệnh sỏi mật. Theo chuyên gia dinh dưỡng, người thường xuyên ăn thức ăn nhiều mỡ sẽ khiến cho thành phần mỡ m.áu bị thay đổi, qua đó làm thay đổi thành phần dịch mật, cụ thể là tăng triglycerid và cholesterol. Khi nồng độ hai chất này trong dịch mật quá cao, chúng sẽ lắng đọng lại và tạo thành cặn bám của nhân sỏi, hình thành sỏi mật. Mọi người nên hạn chế ăn mỡ động vật, không ăn quá nhiều thức ăn rán, quay, đặc biệt với người đã từng bị sỏi mật. Với nhân viên văn phòng và những người làm việc nhẹ nhàng thì mỗi ngày không nên ăn quá 50g dầu mỡ.
Tuy nhiên, theo PGS.TS Dương, không nên loại bỏ hoàn toàn các loại chất béo. Bởi một chế độ ăn quá ít chất béo hoặc không có chất béo đều có thể là nguyên nhân dẫn tới việc hình thành sỏi mật. Hơn nữa, cơ thể vẫn cần có chất béo để cung cấp năng lượng hoạt động. Một số loại dầu như dầu dừa, bơ... rất tốt cho người bệnh sỏi mật, không làm ảnh hưởng tới nguy cơ hình thành sỏi mật. Đặc biệt, người bệnh sau phẫu thuật sỏi mật nên lựa chọn thực phẩm dễ tiêu, không có hoặc có rất ít chất béo, chế biến dưới dạng hấp và luộc. Nên chế biến thức ăn ở dạng dễ tiêu như cháo, súp, các loại rau, củ... Đặc biệt, người bệnh nên bổ sung thực phẩm chứa nhiều vitamin A, D, E, K do những vitamin này thường bị giảm sau cắt túi mật. Ngoài ra, bổ sung vitamin C cũng là cần thiết để cơ thể tăng cường sức đề kháng, thúc đẩy làm nhanh lành vết mổ. Khi khỏi bệnh cần quay lại chế độ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể và tốt cho gan mật.
Theo kinhtedothi
Không ăn sáng nguy hiểm thế nào? Bạn sẽ có nguy cơ bị đau dạ dày, sỏi mật, táo bón và béo phì nếu không ăn sáng. Đẩy nhanh quá trình lão hóa Khi không ăn sáng, cơ thể bạn lúc này buộc phải huy động lượng đường và protein được dự trữ sẵn để hoạt động, làm cho bề mặt của lớp da bị khô, rám, mất dinh dưỡng,...