Nghe thanh tao tinh khiết hương Nhài

Khi những cánh đồng Nhài bát ngát bắt đầu nhú lên những chiếc nụ trắng muốt, cũng là lúc chủ nhân của ngôi nhà số 10 Hàng Điếu tất bật dọn dẹp nhà cửa chuẩn bị cho một mùa ướp trà mới. Người Hà thành kháo nhau, trà ướp hương Sen, Nhài của gia đình bà Vinh ngon có tiếng đất này.

Mới sớm hè, vậy mà cái nắng dường như gắt quá. Nắng càng như nóng hơn khi đổ trên những con đường nhỏ ngoằn ngoèo trong khu phố cổ. Qua ngôi nhà số 10 phố Hàng Điếu, bất chợt một làn hương thơm mát ùa vào khứu giác ta lắng lại, để hít một hơi thật sâu như muốn tận hưởng thứ hương dịu mát ấy. Đã lại đến mùa Nhài.

Chẳng mấy khó khăn tôi có thể tìm được ngôi nhà số 10 Hàng Điếu, bác xe ôm chỉ đường vui tính nói: “cứ đi khi nào thấy mùi hoa Nhài thì dừng lại”. Ngôi nhà của bà Vinh nằm lọt thỏm trong khu phố cổ, nó chỉ rộng chừng 7 mét vuông nhưng lại đủ sức kéo hàng triệu bông Nhài về phố. Trong không gian nhỏ dìu dịu hương Nhài, bà Vinh trầm ngâm nhớ lại cái ngày chân ướt chân ráo về nhà chồng. Gia đình nhà chồng bà vốn là gia đình nho giáo, nền nếp ai cũng thích thưởng trà, nên từ ông bà nội đến bố mẹ chồng bà đều ướp trà Sen, trà Nhài rất giỏi. Gia đình nhà chồng bà vốn rất nổi tiếng về nghệ thuật ướp trà hương Sen, nhưng khi mới về làm dâu, mẹ chồng bà lại tỉ mẩn dạy bà cách ướp trà hương Nhài ngay trong giữa mùa Sen. Mãi về sau, khi bà Vinh đã thành thạo cả công việc ướp trà Sen và trà Nhài, bà mới hiểu dụng ý của mẹ chồng. Mẹ chồng bà muốn bà cảm nhận được sự tinh khiết, nồng nàn mà giản đơn của hoa. Nếp của gia đình là vậy, ai mới về làm dâu cũng được cụ dạy ướp trà hương Nhài trước. Giữ nếp gia đình bên cạnh việc ướp trà hương Sen, năm nào xen giữa mùa ướp Sen, tuần đầu tháng tư, tháng bảy, dù bận rộn đến đâu gia đình bà cũng chuyển sang ướp trà Nhài.

Ngày trước, gia đình bà mỗi năm chỉ ướp vài ba lạng trà hương Nhài, vài ba lạng trà hương Sen để dùng trong những dịp trọng đại hoặc biếu người thân, không bao giờ mang bán. Mỗi đêm hè oi bức, cả nhà bà Vinh lại quây quần bên ấm trà thơm đượm hương Nhài hàn huyên chuyện cũ.

Sau này, khi kinh tế gia đình gặp nhiều khó khăn, bà Vinh cùng cô em dâu và một cô em gái bàn nhau ướp trà đem bán. Một cửa hàng nhỏ trên phố Hàng Điếu và công thức ướp trà hương Nhài, trà hương Sen của các cụ dần dần giúp chị em bà vượt qua những khó khăn trong cuộc sống. Bây giờ khoa học kỹ thuật phát triển lắm, chỉ cần cho chút hóa chất là cả hàng tấn trà có hương hoa Nhài, nhưng chị em bà vẫn cần mẫn ngồi nhặt hoa, ướp trà theo đúng công thức mẹ chồng đã truyền lại.

Ướp trà Nhài tuy có đơn giản hơn trà Sen một chút nhưng cũng không kém phần công phu, đòi hỏi người ướp vừa kiên nhẫn vừa tỉ mỉ trong từng công đoạn. Để có một cân trà ướp hương Nhài hoàn hảo, chị em bà Vinh phải cần đến một cân hoa Nhài. Khi ướp xong, nếu chưa đượm có khi còn phải cho thêm hoa nữa. Bà bảo, Nhài cũng có thể ướp với trà Thái Nguyên, nhưng tốt hơn là dùng trà cánh dài, lấy từ cây chè cổ thụ mọc trên núi cao, tận Hà Giang. Trà để ướp Nhài nhất định phải là trà sạch mọc tự nhiên, không bón hóa chất, cánh đều to để có thể thấm được nhiều hương. Chọn được hoa Nhài ưng ý cũng không phải là dễ. Loại Nhài ướp chè phải là Nhài quế, tuy hoa đơn, cánh mỏng, bông nhỏ nhưng rất thơm, chứ loại Nhài Trung Quốc, Nhật hoa to, cánh dày nom bụ bẫm thích mắt nhưng hương thơm nồng gắt, đem ướp trà có vị nồng nặc khó chịu giống như dùng hóa chất, chỉ nên dùng để chơi.

Hoa Nhài thường chín vào lúc 4-5 giờ chiều và nở vào khoảng 8-9 giờ tối. Vì vậy khi lấy hoa nhất thiết phải lấy vào lúc hoa chín, đó là lúc hoa chuyển từ phơn phớt xanh sang màu trắng đục như gạo nếp. Khi người làng hoa Ngọc Hà mang hoa tới cũng là lúc chị em bà mang những nụ trà mẩy tròn đều như hạt ngô ngồi tỉ mẩn nhặt. Công đoạn này rất quan trọng, nếu để sót một vài bông hỏng, trà sẽ bị câm hương phải làm lại. Nụ Nhài khi đã nhặt xong được rải đều ra mẹt, phủ tờ báo lên trên, đến khoảng 8-9 giờ tối chúng sẽ cùng nhau tỏa hương. Đây là thời gian ướp trà tốt nhất. Cứ một lớp trà bà lại rắc một lớp hoa Nhài, rồi lại một lớp trà, một lớp hoa ướp. Trong khoảng 18 đến 24 tiếng, chè đã ngậm hết hương hoa khiến cánh từ màu trắng đục chuyển sang trong suốt, lúc này mới đem trà sàng để loại bỏ hoa Nhài. Trà được cho vào một chiếc túi chống ẩm để giữ cả hương Nhài lẫn hương trà, rồi đem sấy cho đến khi trà khô, hương Nhài quyện vào trà thì bỏ ra và coi như xong một lần ướp. Cứ làm như vậy bốn lần là được. Để giữ được trọn vẹn hương Nhài, khi lựa hoa đến khi ướp trà điều tối kị là dùng quạt máy dù thời tiết có oi bức đến đâu. Trà Nhài uống hợp nhất vào mùa hè.

Trong cái nắng gắt của mùa hè Hà Nội, chị em bà Vinh vẫn bận rộn bên bếp lửa hồng đỏ rực cùng nước sôi và chăn ủ… Chiếc áo bà mặc đã đẫm mồ hôi. Thế mới biết, để có được một chén trà ngon, người nghệ nhân đã phải vất vả đến chừng nào. Vất vả là vậy nhưng bà vẫn vui, bà bảo hạnh phúc lớn nhất của bà là được hưởng hương thơm thanh bạch của hoa, chứ cái nghề ướp trà này chẳng mong làm giàu, chỉ cốt giữ nghề ông cha rồi truyền lại cho con cháu.

Nhấm ngụm trà hương Nhài bà vừa đưa, tôi như thấy cái mát dịu của chút hương thanh bạch này đang nhẹ ngấm, nhẹ lan tỏa trong lòng. Để rồi lắng lại, tôi ngỡ mình đang lạc giữa vườn Nhài, lạc giữa cái ngất ngây của mùi hương tinh khiết, thanh tao mà nhẹ nhõm đến nao lòng.

Theo PNO