Hội thảo quyền im lặng và việc ghi âm, ghi hình trong hỏi cung

8h30 sáng 15/9, hội thảo công nhận quyền im lặng và việc ghi âm, ghi hình trong hỏi cung – Tác động đa chiều đã diễn ra tại văn phòng Hội luật gia Việt Nam.

Buổi hội thảo có sự tham dự của GS. TSKH Đào Trí Úc – Chủ tịch Hội đồng Quản trị Viên Chính sách công và Pháp luật; TS. Nguyễn Văn Hương – Phó bộ môn Luật hình sự, Khoa pháp luật hình sự, Đại học Luật Hà Nội; LS. Nguyễn Văn Chiến – Phó chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam; Trung tướng, PGS.TS. Trần Văn Độ – Phó Chánh án TAND tối cao, Chánh án Tòa án quân sự TƯ, Ủy viên Ủy ban Pháp luật Quốc hội; Thiếu tá Ngô Đức Thắng – Trưởng phòng V19, Cục pháp chế và cải cách thủ tục hành chính tư pháp, Bộ Công an cùng đông đảo các luật sư, luật gia, các đơn vị thông tấn báo chí.

Mở đầu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Văn Quyền – Chủ tịch Hội Luật gia VN bày tỏ hi vọng, những nhà khoa học, người hoạt động thực tiễn sẽ đưa ra những nhận xét, đóng góp ý kiến xác đáng.

Trên cơ sở đó, hiểu đúng để có thể kiến nghị đưa vào bộ luật tố tụng hình sự vấn đề về quyền im lặng, ghi âm, ghi hình khi hỏi cung hiện đang được nhiều người quan tâm.

Buổi hội thảo diễn ra với sự thảo luận rất sôi nổi từ các chuyên gia, nhà nghiên cứu.

Mở màn buổi thảo luận, GS.TSKH Đào Trí Úc chia sẻ quan điểm, quyền im lặng không phải khái niệm pháp lý, thực chất của nó là quyền của người bị buộc tội không khai báo chống lại mình; quyền được cảnh báo để tự bảo vệ mình và chúng đều xuất phát từ quyền tự do con người, nhằm bảo đảm an toàn cá nhân, an toàn tự do cho người bị buộc tội.

Ngoài ra, GS.TSKH Đào Trí Úc cũng cho rằng, khi bàn về quyền im lặng trong tố tụng hình sự sẽ có rất nhiều ý kiến tranh luận khác nhau. Và tranh luận xảy ra vì không xác định được mục đích của tố tụng hình sự.

Thảo luận về vấn đề này, Trung tướng, PGS. TS Trần Văn Độ – Phó chánh án TAND Tối cao, Chánh án TAQS TW, Ủy viên UBPL Quốc hội cho rằng, quyền im lặng còn gọi là quy tắc Miranda, là quyền con người được ghi nhận đầu tiên trong Pháp luật Hoa Kỳ trên cơ sở phán quyết của Tòa án tối cao năm 1966.

Quyền im lặng cũng được quy định trong pháp luật nhiều nước thuộc hệ thống khác nhau, và nội dung quy định này cũng có sự khác nhau ở mỗi quốc gia, tùy theo các điều kiện kinh tế, xác hội và truyền thống pháp luật mỗi quốc gia.

Theo đó, quyền im lặng có một số nội dung cơ bản: Nghi phạm có quyền không khai báo để buộc tội mình; nghi phạm có quyền có luật sư để hỗ trợ pháp lý nói chung, hỗ trợ khi khai báo nói riêng; nghi phạm có quyền có luật sư chứng kiến khi lấy lời khai.

Trung tướng, PSG. TS Trần Văn Độ phát biểu tại hội thảo.

Vì thế, các điều tra viên, công tố viên cần giải thích cho người bị tạm giữ, bị can, bị cáo có quyền khai báo sau khi giải thích về quyền im lặng.

Tuy nhiên, quyền im lặng không loại trừ quyền khai báo của người bị buộc tội. Người bị tạm giữ, bị can, bị cáo có quyền khai báo sau khi được giải thích về quyền im lặng. Việc nhận tội của bị can, bị cáo luôn được xem là hình thức giảm nhẹ đặc biệt trong quyết định hình phạt đối với bị cáo.

Quan niệm trên loại trừ quan niệm không chính xác hiện nay ở nước ta khi cho rằng, quyền im lặng là quyền của bị can, bị cáo chỉ cho đến khi có người bào chữa, khi có người bào chữa, bị can, bị cáo có nghĩa vụ phải khai báo.

Ngoài ra, bài tham luận của Trung tướng Trần Văn Độ còn đề cập đến quyền im lặng và nguyên tắc bảo đảm quyền bào chữa của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo và nguyên tắc bảo đảm tranh tụng trong xét xử.

Luật sư Nguyễn Văn Chiến – Phó chủ tịch Liên đoàn Luật sư (LS) VN, Chủ tịch Đoàn LS TP Hà Nội đưa quan điểm, im lặng bảo đảm người ta thực hiện quyền cơ bản mà Hiến pháp quy định. Nó phù hợp với trách nhiệm của Cơ quan thi hành tố tụng.

LS Chiến cho rằng, quyền im lặng là yêu cầu, đòi hỏi. Quy định quyền im lặng trong Luật tố tụng hình sự là phù hợp với đòi hỏi thực tiễn và nâng cao năng lực nghiệp vụ của những người liên quan đến hoạt động này.

Nếu chúng ta có quyền im lặng sớm, năng lực nghiệp vụ được nâng cao thì sẽ không có oan sai. Chúng ta cần thay đổi tư duy, phải từ chứng (chứng cứ – PV) để xác định cung (lời khai – PV). Trên thực tế, chúng ta đang đi theo trình tự ngược.

Theo nguyên tắc suy đoán vô tội, không dùng lời của người ta để buộc tội mà phải có bằng chứng đầy đủ mới kết tội. Và chứng cứ đó phải thông qua Tòa án thì mới đưa ra kết luận.

Nhiều trường hợp nói cơ quan điều tra bức cung, nhục hình; nhiều trường hợp bị cáo ra tòa không nhận tội sau bảo do Luật sư “xúi”. Vì thế, quy định quyền im lặng sẽ góp phần giải oan cho các CQ điều tra, CQ thi hành tố tụng và đội ngũ Luật sư về các điều tiếng đó.

Ngoài ra, LS Chiến cho rằng, nếu quyền im lặng được quy định vào luật thì luật quy định phải được in to, rõ ràng, treo trong buồng hỏi cung. Hơn nữa, việc người ta tự khai nhận thì được hưởng khoan hồng, còn nếu không khai báo thì nó không phải tình tiết tăng nặng. Về vấn đề giám sát bằng lắp đặt camera, theo ông nó không chỉ giám sát thuần túy, mà để xác định được vấn đề hỏi cung và những vấn đề khác liên quan, chống bức cung, nhục hình.

M.M (ghi)

Theo_Người Đưa Tin