Hẹ nước – Món rau đồng miệt U Minh

Trong những ngày mưa dầm lênh láng nước của mùa nước nổi, về vùng ngọt hóa ở các xã Khánh Lâm, Khánh Hội, Nguyễn Phích (huyện U Minh) – nơi có những cánh đồng ngập nước, sâu trũng nhiễm phèn – cũng là lúc khởi điểm cho một môi trường sống của một loài rau đồng hoang dại sinh sôi phát triển, đó là hẹ nước.

Những cánh đồng sâu trũng, nhiễm phèn là nơi rất thích nghi cho loài hẹ nước phát triển. Ảnh: Huỳnh Lâm.

Đất rừng U Minh, ở những nơi còn hoang hóa đã tạo điều kiện cho các loài thực vật nơi bàu, trũng, trảng trong rừng quanh năm cầm thủy mọc nhiều vô kể. Những loài rau dại như rau mát, cù nèo, bông súng, rau dừa, rau muống, rau ngổ, rau đắng, năn bộp… tha hồ sinh sôi nảy nở. Những người nông dân làm đồng, cứ sau ngày lao động dành chút ít thời gian “quơ” (nhổ, hái) một mớ “rau cỏ” trên đồng là có ngay một bữa cơm đầy ắp rau đồng, cỏ nội. Trong đó, có loài cây hoang dại hẹ nước rất kén chọn môi trường sống để làm món ăn cho mình.

Chị Trần Thùy Dương, ở ấp 15, xã Khánh Lâm, huyện U Minh mỗi ngày nhổ hẹ nước bán cũng kiếm được vài trăm ngàn đồng. Ảnh: Huỳnh Lâm.

Nhiều lão nông sinh sống trên vùng đất U Minh cho biết, nếu như nơi nước cạn thì cây hẹ mọc ngắn, lá dày. Nơi vùng nước trong, đất phèn, trũng thấp, mặt nước sâu, thông thoáng thì cây hẹ theo nước tha hồ phát triển, chiều dài có khi trên nửa thước.

Sau khi hái đem về, người ta cắt bỏ cả phần gốc và rễ để làm sạch hẹ nước. Ảnh: Huỳnh Lâm.

Hẹ nước thuộc nhóm cây sống thủy sinh, mọc trong những vùng thường xuyên ngập nước, tạo thành đám dày đặc, thích nghi trên vùng đất trũng phèn. Hẹ nước có hình dáng giống như cây cải nhíp nhưng lá khá dài, rộng chừng 1 đến 2 phân, có vị ngọt. Hẹ nước là loại rau ăn liền sau khi hái là ngon nhất. Nếu để vài ngày hẹ nước sẽ héo, không dùng được.

Tranh thủ dịp hè, các em học sinh vùng quê Khánh Lâm, Nguyễn Phích (U Minh) đi nhổ hẹ kiếm tiền mua dụng cụ học tập. Ảnh: Huỳnh Lâm.

Chị Trần Thùy Dương, ấp 15, xã Khánh Lâm, chuyên nghề nhổ hẹ nước, cho biết: “Cùng với nhiều loại rau đồng khác, từ lâu hẹ nước được nhiều người ưa chuộng. Do đó, mỗi khi vào mùa nước nổi, người dân miệt U Minh đi nhổ hẹ nước về bán để tăng thu nhập, cải thiện cho kinh tế gia đình. Hẹ nước sau khi nhổ được thương lái đến tận nhà mua với giá từ 10 – 15 ngàn đồng/kg. Nhờ có cây hẹ nước, mỗi ngày tôi cũng kiếm được vài trăm ngàn đồng”.

Hẹ nước sau khi làm sạch được bó thành từng “lọn” trước khi đem bán cho thương lái. Ảnh: Huỳnh Lâm.

Vài năm trở lại đây, hẹ nước trở thành món ngon khoái khẩu trong các quán ăn hay trong bữa cơm gia đình của người dân nơi đây. Khi hái hẹ nước về, người ta cắt bỏ nguyên phần gốc, rễ, đem rửa sạch, dùng ăn sống chấm với cá kho, thịt kho… Nhưng cái ngon của hẹ nước là nhúng lẩu mắm mới là đặc biệt, bởi vị ngọt rất đặc trưng của hẹ lẫn vị mặn, thơm lừng của nồi lẩu mắm đồng quê.

Món rau đồng hẹ nước nhúng lẩu mắm đồng quê. Ảnh: Huỳnh Lâm.

Có dịp về miệt ngọt hóa U Minh, du khách không nên bỏ qua món rau hẹ đang có mặt hầu hết trên những dòng kênh nội đồng, đất lung, bàu, nhất là những trảng nước sâu trong rừng tràm quanh năm trầm thủy là nơi hẹ nước mọc nhiều vô kể. Hẹ nước giờ đây đã trở thành món ăn thường nhật trong bữa cơm gia đình, là món khoái khẩu của giới ẩm thực.