Cao Lầu – niềm tự hào của văn hóa ẩm thực phố cổ Hội An

Cao lầu được xem là món ăn đặc trưng, là niềm tự hào của ẩm thực phố cổ Hội An, Quảng Nam. Câu ca dao xứ Quảng chắc hẳn không còn xa lạ với nhiều thực khách, đặc biệt đối với những ai yêu văn hoá và ẩm thực Hội An.

Cao lầu đã trở thành niềm tự hào của ẩm thực Hội An

“Ai qua phố cổ Hội An

Ghé thăm Phúc Kiến mà ăn cao lầu.”

Ngoài mì Quảng, cơm gà, bánh mì Phượng… du khách đặt chân đến khu phố cổ thơ mộng này không thể bỏ qua Cao lầu Hội An – thứ “cao lương mĩ vị” từ thời chúa Nguyễn mà chỉ Hội An mới có.

Nguồn gốc cao lầu Hội An

Người dân Hội An truyền tai nhau rằng cao lầu đã xuất hiện ở nơi đây từ thế kỉ 17, khi cảng Hội An vừa được khai thông, cho phép thuyền buôn nước ngoài đến trao đổi hàng hoá. Người Nhật đã vào Hội An làm ăn trước, nhưng những nhân vật bám trụ trên nền đất cổ đến tận ngày nay lại là người Hoa. Tuy nói vậy, nhưng món cao lầu không có xuất xứ từ đất Hoa, cũng không phải là một món Nhật, nó là sự kết tinh của nhiều nền văn hóa ẩm thực.

Cao lầu từ lâu đã được nhắc đến như món ăn đặc sản

và tiêu biểu góp phần làm nên cái hồn ẩm thực còn đọng lại nét xưa cũ của phố cổ Hội An

Có chăng, cái tên “cao lầu” bắt nguồn từ tiếng Hoa – chỉ những món cao lương mĩ vị. Nhiều người Hoa ở Hội An kể lại rằng: Khi xưa, những người giàu có đến các tiệm ăn ở đây thường ngồi trên lầu cao treo đèn lồng xanh đỏ, món ăn này quen được xướng mang “lên lầu”, dần quen được rút gọn thành “cao lầu” và trở thành tên món cao lầu đặc sản ngày nay.

Khi xưa, những người giàu có đến các tiệm ăn ở Hội An thường ngồi trên lầu cao treo đèn lồng xanh đỏ

Cao lầu Hội An không phải bún, cũng chẳng phải phở. Dù có nhiều nét tương đồng với mì Quảng, nhưng cách chế biến thì cực kì công phu và hương vị cũng khác. Cao lầu có sợi mì vàng ươm, được dùng kèm với thịt xíu, tôm, da heo và các loại rau sống.

Cao lầu không phải là một món bún hay món phở được chan với nước dùng. Món ăn này được xem là một món trộn, chỉ xuất hiện ở Hội An, Đà Nẵng và Huế. Nhiều người không quen ăn thường cho rằng cao lầu có vị giống mì Quảng, tuy nhiên, chế biến cao lầu là cả một quá trình chăm chút và tinh tế hơn rất nhiều.

Để sợi mì được vàng và ngon, người ta phải dùng loại tro nấu từ cù lao Chàm ngâm gạo thì mới tạo được độ giòn, dẻo khô đặc trưng. Nước xay gạo phải là nước giếng Bá Lễ, một giếng nước rất nổi tiếng về độ không phèn, nước mát lạnh. Để điểm thêm cho món ăn, người ta cũng thường thêm một ít da heo hoặc cao lầu khô thái vuông đã chiên giòn.

Cách nấu cao lầu của người Hội An

Theo chia sẻ của người dân phố Hội, để có được một món cao lầu ngon, với sợi mì vàng, giòn dai, dẻo khô đặc trưng phải sử dụng loại tro củi tràm từ mảnh đất Cù Lao Chàm để ngâm gạo. Nước xay gạo cũng phải là nước giếng Bá Lễ, một giếng cổ có từ lâu đời ở phường Minh An, Hội An, nổi tiếng có làn nước trong, mát lạnh, không phèn. Sợi cao lầu có thể được nhuộm vàng, hoặc có màu vàng tự nhiên từ gạo lứt.

Từ thế kỷ XVII, cao lầu đã xuất hiện ở Hội An.

Giống như mì Quảng, cao lầu Hội An không cần nước lèo, nhưng nước xíu (nước sốt làm xá xíu), thịt xíu và tép mỡ thì không thể thiếu. Để làm xá xíu, ta phải chọn thịt đùi heo nạc, tẩm ướp gia vị và ngũ vị hương kĩ càng. Tép mỡ khi xưa được làm từ da heo chiên giòn nhưng ngày nay, nhiều tiệm ăn đã thay bằng bột làm sợi cao lầu.

Để điểm thêm cho món cao lầu trứ danh, người đầu bếp thường thêm một chút da heo, cao lầu khô chiên giòn, đậu phộng rang giã nhỏ, rau sống Trà Quế, ớt… Cao lầu Hội An được dùng cùng nước xíu đặc trưng của người bản xứ. Thực khách gần xa đã quen với vị đậm đà, có thể thêm vào một chút nước mắm cho vừa miệng.

Cách nấu cao lầu của người Hội An kì công, phức tạp là vậy, tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể thực hiện món ăn đặc sản này tại nhà với những nguyên liệu dễ tìm và cách chế biến vô cùng đơn giản.