Căn bệnh khiến nghệ sỹ Lý Huỳnh qua đời nguy hiểm như thế nào?
Nghệ sĩ Lý Huỳnh, cha đẻ diễn viên Lý Hùng vừa qua đời do thời gian dài mắc tiểu đường (ĐTĐ) suy tim, suy thận…
Căn bệnh khiến bố đẻ diễn viên Lý Hùng qua đời nguy hiểm như thế nào?
Chia sẻ về căn bệnh ĐTĐ là nguyên nhân gây biến chứng suy thận, suy tim này TS. BS Đỗ Đình Tùng, PGĐ Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn cho bết, đái tháo đường là một rối loạn mạn tính, có những thuộc tính: Tăng glucose máu; kết hợp với những bất thường về chuyển hóa carbonhydrat, lipid và protein; bệnh luôn gắn liền với xu hướng phát triển các bệnh lý về thận, đáy mắt, thần kinh và các bệnh tim mạch khác.
Bệnh ĐTĐ được chia làm các tuýp chính:
Đái tháo đường týp 1: Loại bệnh ĐTĐ này thường gặp ở trẻ em, nhưng cũng có thể xảy ra ở người trưởng thành.
Người mắc ĐTĐ tuýp 1, cơ thể không thể sản xuất insulin. Nguyên nhân là do hệ thống miễn dịch của cơ thể nhầm lẫn đã tấn công các tế bào bêta trong tuyến tuỵ làm cho tế bào này không còn sản xuất được insulin.
Khi không có insulin cơ thể sẽ không sử dụng được glucose, do đó glucose trong máu sẽ tăng rất cao. Lúc này, người bệnh cần được tiêm insulin để duy trì cuộc sống.
Đái tháo đường tuýp 2 : Đây là loại ĐTĐ thường gặp, chiếm tỉ lệ cao nhất (khoảng 90%). Giai đoạn đầu, ở người bệnh ĐTĐ tuýp 2, tế bào bêta tụy vẫn còn sản xuất insulin, nhưng các tế bào của cơ thể không thể sử dụng nó để đưa glucose vào trong tế bào – nơi chuyển hóa glucose thành năng lượng để nuôi cơ thể (hiện tượng đề kháng insulin).
Bệnh tiến triển dần dần, theo thời gian, glucose sẽ tăng cao trong máu. Bệnh thường liên quan đến béo phì và ít vận động, béo phì và ít vận động làm tăng nguy cơ phát triển bệnh ĐTĐ týp 2.
Đái tháo đường thai kỳ: Thể ĐTĐ xảy ra ở phụ nữ mang thai và đa số bệnh tự hết sau khi sinh. Tuy vậy, nếu mắc ĐTĐ thai kỳ có thể gây ra các vấn đề trong quá trình mang thai. Phụ nữ mắc ĐTĐ thai kỳ có nhiều khả năng phát triển thành bệnh ĐTĐ tuýp 2 sau này.
Các thể đái tháo đường khác: Do sỏi tụy, do thuốc, hóa chất, do các bệnh nội tiết khác,…
Video đang HOT
Triệu chứng chung của người mắc đái tháo đường thường khát, uống nhiều, đi tiểu thường xuyên, đặc biệt ban đêm. Người mắc đái tháo đường cũng sẽ có dấu hiệu mệt mỏi, uể oải không rõ nguyên nhân, sút cân.
“Đối với người mắc ĐTĐ tuýp 1 còn có thể có các biểu hiện đi kèm như nhiễm nấm, viêm đường tiết niệu. Các triệu chứng ít gặp hơn là: Chuột rút, táo bón, nhìn mờ, nhiễm trùng da tái diễn…
Ở ĐTĐ tuýp 2, đáng ngại là các triệu chứng có thể không được nhận ra trong nhiều năm. Thường chỉ tới khi có biến chứng như loét chân hoặc nhìn mờ thì bệnh mới được chẩn đoán. Nên nhớ, các triệu chứng giai đoạn đầu thường mờ nhạt, các dấu hiệu không xuất hiện cùng lúc. Vì thế, cần phải xác định xem mình có yếu tố nguy cơ không để kiểm tra nhằm phát hiện sớm bệnh ĐTĐ; tốt nhất nên xét nghiệm máu để được chẩn đoán ngay trong giai đoạn tiền ĐTĐ”, TS Đỗ Đình Tùng nhấn mạnh.
Theo PGĐ BV Xanh pôn, các biến chứng của bệnh ĐTĐ gồm cấp tính và mãn tính. Biến chứng cấp tính có khi ngay tại thời điểm được chẩn đoán đã mắc các biến chứng. Mức độ biến chứng ĐTĐ nặng dần theo thời gian mắc bệnh. Nếu không được điều trị tốt, biến chứng có thể làm người bệnh tàn phế, thậm chí tử vong.
Người ĐTĐ có thể bị một hay nhiều biến chứng như: có thể gây hôn mê nhiễm cetone hay hôn mê do tăng áp lực thẩm thấu. Nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
Hạ đường huyết là biến chứng cấp tính, thường do quá liều thuốc, đặc biệt quá liều insulin gây nên. Có thể do bệnh nhân nhịn đói, kiêng khem quá mức hay do uống nhiều rượu. Nếu không được điều trị kịp thời có thể hôn mê và thậm chí tử vong.
Biến chứng mạn tính thường ảnh hưởng đến hệ tim mạch, thận, mắt, bàn chân. Người mắc ĐTĐ thường tăng nguy cơ bị nhồi máu cơ tim, đột quị, tai biến mạch máu não và bệnh mạch máu ngoại biên đưa đến phải cắt cụt chi.
Ngoài ra, bệnh lý võng mạc do ĐTĐ là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa, giảm thị lực. Biến chứng thận cũng là biến chứng mạn tính thường gặp của người mắc ĐTĐ, gây bệnh thận giai đoạn cuối, suy thận.
Cuối cùng là biến chứng bàn chân ở người mắc ĐTĐ. Theo đó, tổn thương thần kinh ngoại biên do ĐTĐ gây mất cảm giác ở chân, hay dị cảm, tê bì, gây đau nhức,… bàn chân bị biến dạng, tăng áp lực dẫn đến chai chân lâu dần sẽ loét, nếu kèm theo nhiễm trùng sẽ dẫn tới nguy cơ phải cắt cụt. Theo thống kê trên thế giới, trung bình cứ 20 giây có một người phải cắt cụt chi do biến chứng của đái tháo đường.
Kinh hoàng căn bệnh được ví như 'kẻ giết người thầm lặng', cứ 30 giây lại có người bị cắt cụt chi
Nhiều trường hợp ban đầu chỉ với các vết xước nhẹ ở tay, chân, cổ ngực nhưng do không điều trị kịp thời dẫn đến nhiễm trùng nặng, lan rộng, có nguy cơ tử vong.
Bàn chân hoại tử của bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường (Ảnh: BV Nội tiết cung cấp)
So với cùng kỳ các năm trước, tại BV Nội tiết Trung ương chỉ có 8 đến 14 ca cắt cụt lớn trên nền bệnh đái tháo đường (cắt bàn chân, cẳng chân, đùi, cánh tay...) thì trong thời gian từ tháng 2 đến tháng 7/2020, số lượng đã lên tới 34 ca.
60- 70% bệnh nhân chưa điều trị đúng cách
Đái tháo đường là một trong những bệnh không lây nhiễm phổ biến trên toàn cầu được ví như "kẻ giết người thầm lặng". Theo dự báo vào năm 2040, trên thế giới sẽ có khoảng 642 triệu người (nghĩa là cứ 10 người lớn sẽ có 1 người mắc đái tháo đường).
Mặc dù đây là căn bệnh được ví như "kẻ giết người thầm lặng" nhưng gần một nửa số người đang sống với bệnh đái tháo đường (độ tuổi 20-79) không được chẩn đoán (46,5%). Nhiều người đang sống với bệnh ĐTĐ típ 2 trong một thời gian dài mà không nhận biết được tình trạng bệnh của họ. Đến khi được chẩn đoán, thường đã kèm theo các biến chứng của bệnh.
Tê bì chân tay, nhiễm trùng, hoại tử, phải cắt cụt chi là những hệ quả của biến chứng bàn chân - một trong những biến chứng phổ biến và tàn khốc nhất của bệnh tiểu đường. Cứ 30 giây trôi qua, thế giới lại có một người bị cắt cụt chân.
Tại Việt Nam, theo kết quả điều tra năm 2015 của Bộ Y tế, 68,9% nguơi tang đuơng huyêt chua đuơc phát hiẹn. Chỉ có 28,9% người bệnh ĐTĐ được quản lý tai cơ sơ y tê .
Trong khi đó, theo Hiệp hội Nội Tiết và Đái tháo đường Việt Nam (VADE), tỷ lệ gia tăng đái tháo đường ở Việt Nam đến 200%, thuộc hàng cao nhất thế giới. Ước tính trên cả nước có 7 triệu người mắc bệnh đái tháo đường. Và bệnh đái tháo đường nằm trong 7 nguyên nhân gây chết người hàng đầu ở Việt Nam.
Điều đáng lo ngại theo đại diện Hiệp hội Nội tiết và Đái tháo đường Việt Nam đưa ra là dù số người mắc cao, nhưng có tới 60-70% chưa điều trị đúng cách.
Trong khi đó, đái tháo đường (tiểu đường) không kiểm soát tốt có thể gây ra nhiều biến chứng cấp tính và mạn tính, đặc biệt là các biến chứng trên hệ thần kinh và mạch máu.
Theo ghi nhận tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương, trong khoảng 6 tháng đầu năm 2020, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng tăng nặng hơn nhiều so với cùng kỳ các năm trước.
Nếu cùng kỳ các năm từ 2017 đến 2019, có 8 đến 14 ca cắt cụt lớn trên nền bệnh đái tháo đường (cắt bàn chân, cẳng chân, đùi, cánh tay...) thì trong thời gian từ tháng 2 đến tháng 7/2020, số lượng đã lên tới 34 ca.
Theo đánh giá tổng kết của bệnh viện, các ca bệnh nặng phần lớn là bệnh nhân lớn tuổi, không đến khám đúng hẹn, trì hoãn kiểm tra định kỳ do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan.
Điều trị khó khăn
Theo ThS.BS Nguyễn Ngọc Thiện, Phó Trưởng khoa Chăm sóc bàn chân - Bệnh viện Nội tiết Trung ương, phần lớn bệnh nhân đến bệnh viện với các vết thương nhiễm trùng, hoại tử rộng.
Nhiều trường hợp ban đầu chỉ với các vết xước nhẹ ở tay, chân, cổ ngực nhưng do không điều trị kịp thời dẫn đến nhiễm trùng nặng, lan rộng, có nguy cơ tử vong, khiến việc điều trị gặp khó khăn, thời gian nằm viện kéo dài, chi phí điều trị tăng cao.
Kinh hoàng căn bệnh cứ 30 giây có người cắt cụt chi (Ảnh: BV Nội tiết cung cấp)
Giải thích hiện tượng bệnh nhân tăng nặng do trì hoãn khám định kỳ, ThS.BS Tôn Thất Kha, Trưởng khoa Điều trị tích cực, Bệnh viện Nội tiết Trung ương cho biết, đường huyết của bệnh nhân đái tháo đường cần theo dõi, kiểm tra thường xuyên. Tuy nhiên, nhiều người bệnh trì hoãn việc đi khám đúng hẹn, không tuân thủ yêu cầu của bác sỹ điều trị, còn lơ là, chủ quan trong việc chăm sóc và theo dõi tại nhà.
Điều này khiến gây ra những hậu quả nghiêm trọng như: xuất huyết võng mạc dẫn tới mù lòa, nhiễm trùng và hoại tử chi, suy thận...
"Đây là những tổn thương không đảo ngược được, nên việc phát hiện sớm sẽ tận dụng được thời gian "vàng" trong điều trị. Chi phí điều trị cho bệnh nhân phát hiện sớm cũng thấp hơn nhiều so với bệnh nhân phát hiện muộn, không trở thành gánh nặng cho gia đình người bệnh và xã hội", BS Tôn Thất Kha nhấn mạnh.
Đặc biệt, trong trường hợp bệnh nhân phải cắt cụt chi - biện pháp cuối cùng nếu không thể điều trị được vết loét do biến chứng, theo TS Đỗ Đình Tùng, PGĐ BV Xanh Pôn "có tới 70% bệnh nhân sẽ chết sau 5 năm".
Chưa kể, khi bệnh nhân bị cắt cụt chi sẽ là gánh nặng cho gia đình - trở thành tàn tật, ngồi, nằm một chỗ từ đó sẽ có những biến chứng về loét tại chỗ, nhiễm khuẩn phổi hay teo cơ, cứng khớp.... Điều này khiến thời gian sống của bệnh nhân sẽ giảm đi.
Vì thế, để hạn chế những biến chứng đáng tiếc có thể xảy ra, TS.BS Lê Quang Toàn, Trưởng khoa Đái tháo đường - Bệnh viện Nội tiết Trung ương khuyến cáo, với các bệnh nhân đường huyết không ổn định, có các biến chứng mức độ trung bình nặng trở lên cần đi khám theo chỉ định của bác sĩ tránh để kéo dài tới 2-3 tháng mới tái khám.
Trong trường hợp có bất thường, bệnh nhân cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để nhận được sự hỗ trợ cần thiết.
Vitamin A ngăn ngừa biến chứng mù lòa ở người mắc tiểu đường Việc tăng cường bổ sung vitamin A giúp ngăn ngừa bệnh võng mạc đái tháo đường, nguyên nhân hàng đầu dẫn đến mù lòa. Các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Oklahoma (Mỹ) đã thiết lập mối liên hệ giữa bệnh tiểu đường, thiếu vitamin A và giảm thị lực sớm. Đây là một trong những dấu hiệu đặc trưng của bệnh võng...