Cá nướng Pa Pỉnh Tộp: Độc đáo từ cái tên đến phong vị

Tết này, tôi có dịp đến với Điện Biên. Có một điều đặc biệt mỗi dịp tết đến xuân về, dù nhà giàu hay nhà nghèo, các gia đình người Thái cũng phải có con cá pỉnh tộp để đặt lên bàn thờ tổ tiên.

Báo với tổ tiên rằng sau một năm vất vả làm ăn, con cháu trong nhà cũng kiếm được gà, cá để dâng lên tổ tiên, mong tổ tiên phù hộ độ trì cho con cháu, một năm mới an khang, thịnh vượng.

Pa pỉnh tộp cũng là món ăn rất hấp dẫn khó quên đối với du khách gần xa mỗi dịp lên với miền núi Tây Bắc.

Pa Pỉnh Tộp được hiểu là món “ cá nướng gập” theo đúng cách thức chế biến món ăn. Người dân tộc Thái thường có câu “cáy măn mọk má ha, báu to pa pỉnh tộp ma sú”, được dịch là “gà tần mang đến, không bằng món Pa Pỉnh Tộp mang cho”, điều này thể hiện người dân ở Điện Biên rất quý trọng món ăn đặc sản này.

Món Pa Pỉnh Tộp được làm từ cá chép, cá trắm hoặc cá trôi còn tươi sống với trọng lượng chỉ từ 0,5 – 0,8kg. Cá được đem đi làm sạch vảy, mổ lấy hết ruột và không rửa lại bằng nước để giữ lại được những tinh túy của cá. Điều đặc biệt là khi mổ cá phải mổ dọc theo sống lưng, kéo từ đầu đến đuôi và giữ lại phần bụng thay vì mổ cá như bình thường.

Theo người dân tộc Thái, khi thực hiện cách mổ cá này sẽ giúp việc gập úp con cá khi nướng dễ dàng hơn, đồng thời giúp phần gia vị bên trong ngấm vào thịt cá sâu hơn mà không tiếp xúc với than.

Còn phần gia vị đi kèm khi nướng món Pa Pỉnh Tộp không thể thiếu chính là sả, gừng, ớt, hành lá, húng dũi,… Tất cả đem đi giã nhuyễn và trộn cùng với mầm măng cây sa nhân và mắc khén để giúp hương vị món ăn thơm ngon và độc đáo hơn.

Sau khi tiến hành cho gia vị vào bên trong bụng cá, người đầu bếp sẽ gập ngang thân cá lại sao cho phần đầu và đuôi cá chạm vào nhau. Bên ngoài cá sẽ được quét một lớp thính gạo và bột riềng trước khi nướng để giúp cá chín đều và thơm ngon hơn.

Món Pa Pỉnh Tộp được nướng trên bếp than hồng, khi cá bắt đầu chín dần bắt đầu xuất hiện mùi thơm độc đáo hấp dẫn bất kỳ ai đứng gần. Khi thưởng thức, thực khách sẽ cảm nhận được vị béo béo của mỡ cá, cùng sự đậm đà của thịt cá thấm đẫm gia vị hoàn toàn khác biệt với những món cá nướng thông thường mà bạn đã từng ăn.

Trong các gia đình người Thái, Pa Pỉnh Tộp là một món đặc sản dân tộc không thể thiếu trong bữa cơm tiếp đãi khách quý đến thăm, thể hiện sự tôn trọng khách của gia chủ. Trong đám cưới đám hỏi cũng vậy, nhà trai sang bên nhà gái ăn hỏi cũng phải có đôi gà luộc, đôi cá nướng để mở đầu câu chuyện. Lúc đi rừng, lên nương, bà con cũng thường mang theo gói xôi, gói cá nướng để ăn. Hoặc khi đi thăm thân, gia chủ cũng sẽ mang theo gói xôi, gói cá nướng của nhà mình để làm chút quà biếu.

Thưởng thức miếng cá mới thấm được sự giỏi giang và cầu kì của người Thái trong việc bếp núc, khéo léo, tỉ mỉ từng công đoạn và cách pha chế các gia vị với nhau thật độc đáo.

Ăn Pa Pỉnh Tộp khiến người ta say. Kèm thêm chút xôi nếp chấm với chẩm chéo, thêm chút rượu ngô cay cay, tê tê, món ăn này khiến người ta “phải lòng” ngay từ miếng đầu tiên. Vì thế, món cá nướng đầy quyến rũ mời gọi tất cả các giác quan của thực khách và chiều lòng tất cả mọi người, kể cả những người khó tính nhất.