Bác sĩ lý giải vì sao nhiều người trong một nhà cùng bị ung thư đại trực tràng

Theo dõi VGT trên

Nhiều người thắc mắc vì sao trong một gia đình lại có tới gần chục người bị ung thư đại trực tràng như vậy

Mới đây, một gia đình ở Hải Dương có 8 người trong một nhà cùng bị ung thư đại tràng trong đó có 2 người đã qua đời. Mỗi năm Bệnh viện K Trung ương cũng tiếp nhận 2-3 gia đình có nhiều người cùng bị ung thư đại trực tràng, đáng chú ý có gia đình có 9 anh chị em thì 7 người bị ung thư đại trực tràng. Nhiều người thắc mắc vì sao trong một gia đình lại có tới gần chục người bị ung thư đại trực tràng như vậy.

Bác sĩ lý giải vì sao nhiều người trong một nhà cùng bị ung thư đại trực tràng - Hình 1

Một bệnh nhân trong gia đình có 7 người bị ung thư đại trực tràng đang điều trị tại bệnh viện

Tiến sĩ Phạm Văn Bình, Trưởng Khoa Ngoại Bụng 1, Bệnh viện K Trung ương cơ sở Tân Triều (Hà Nội) cho biết, đến nay, các nhà khoa học chưa xác định được nguyên nhân chính gây bệnh, tuy nhiên có một số nhóm yếu tố nguy cơ làm gia tăng bệnh, trong đó có hội chứng di truyền.

Cũng theo tiến sĩ Bình, trong số ít bệnh ung thư có tính di truyền phải kể đến ung thư đại trực tràng. Khoảng 5% người mắc ung thư đại trực tràng có yếu tố di truyền về gene, với hai hội chứng chính hay gặp.

Cụ thể: Hội chứng Lync- ung thư đại trực tràng di truyền không phải đa polyp, thường gặp nhất trong các nhóm bệnh có di truyền ung thư đại trực tràng. Nó chiếm 2-4% tổng số tất cả các ca ung thư đại trực tràng, thường do di truyền sự khiếm khuyến ở một gene MNH1 hoặc MSH2… Tuy nhiên, có thể có sự đột biến ở những gene khác cũng gây hội chứng này.

Nhóm thứ 2 là hội chứng đa polyp có tính chất gia đình, nguyên nhân do đột biến gene APC, gene này có thể di truyền từ bố mẹ sang con. Gene này có vai trò ức chế sự hình thành của khối u sinh ra ở đại tràng và có sự đột biến. Nó chiếm khoảng 1% trong tổng số các ca bệnh ung thư mang tính chất gia đình.

Video đang HOT

Tiến sĩ Phạm Văn Bình dẫn trường hợp một gia đình ở Hải Dương. Nhà có 9 anh chị em, 4 con trai và 5 con gái thì đã có tới 7 người mắc ung thư đại tràng; người anh cả đã mất từ lâu, những còn lại đang điều trị, tái khám định kỳ tại Bệnh viện K.

Bác sĩ lý giải vì sao nhiều người trong một nhà cùng bị ung thư đại trực tràng - Hình 2

Nếu một người được chẩn đoán ung thư đại trực tràng thì những thành viên khác trong gia đình cũng nên đi kiểm tra, nội soi toàn bộ đại trực tràng.

Theo tiến sĩ Bình, nếu một người đã bị hội chứng đa polyp gia đình thì hầu hết các thành viên trong gia đình đều có khả năng bị.

Do đó, nếu một người được chẩn đoán ung thư đại trực tràng thì những thành viên khác trong gia đình cũng nên đi kiểm tra, nội soi toàn bộ đại trực tràng.

Chuyên gia cũng khuyến cáo, polyp được coi là yếu tố tiền ung thư, yếu tố nguy cơ cao nên khi phát hiện polyp nên nội soi ống mềm toàn bộ đại trực tràng và cắt polyp mục đích chẩn đoán xem polyp lành hay ác tính; nếu tiến triển thành ung thư thì cần có phương án điều trị.

Ngoài ra, nếu trong gia đình chưa có ai bị ung thư đại trực tràng thì từ 40 tuổi trở lên cũng nên nội soi đại trực tràng định kỳ để phát hiện sớm bệnh.

Để phòng ngừa ung thư đại trực tràng, theo chuyên gia phải loại bỏ các yếu tố nguy cơ gây bệnh: Tăng cường vận động thế chất, hạn chế ăn mỡ, thịt động vật, giảm phần calo, chất béo từ 40% xuống còn 20 – 25%; Tăng cường ăn các chất xơ, hoa quả tươi hàng ngày, hạn chế ăn thức ăn muối, lên men, cá khô, xì dầu, thịt xông khói; Tránh những chất gây đột biến gen nhiễm trong thức ăn như thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, hạn chế lạm dụng bia rượu và các chất lên men khác.

Theo Danviet

Đi ngoài ra máu báo động ung thư đại trực tràng

Bị đau bụng kéo dài, chán ăn, khó tiêu nhưng do chủ quan nên đến khi thấy những dấu hiệu đi ngoài ra máu, đi lại khó khăn, sút cân, thể trạng ngày càng yếu thì anh Đỗ Xuân Kh. (64 tuổi) trú tại xã Bạch Thượng, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam mới đi khám, phát hiện ung thư đại trực tràng.

Tại thời điểm đến BV K, anh Kh. Vẫn bị đau hạ vị, cơ thể gầy yếu chỉ còn 45kg, da xanh, niêm mạc nhạt. Bệnh nhân ăn uống không ngon miệng, khó tiêu, sút 5 - 6kg chỉ trong thời gian rất ngắn. Với thể trạng quá yếu, bệnh nhân ngay lập tức được truyền máu, truyền đạm, kháng sinh nâng đỡ cơ thể.

Sau khi phục hồi, anh Kh. đã được thăm khám, chụp chiếu và làm các chỉ định, xét nghiệm cần thiết, bệnh nhân được chẩn đoán ung thư trực tràng thấp và đây là căn nguyên khiến bệnh nhân đi ngoài ra máu, ăn uống kém, gây thiếu máu, suy nhược cơ thể.

Đi ngoài ra máu báo động ung thư đại trực tràng - Hình 1

Các bác sĩ thực hiện phẫu thuật nội soi cho bệnh nhân chỉ qua một lỗ rốn, với kích thước 2cm.

Sau khi chăm sóc nâng đỡ thể trạng tốt lên, bệnh nhân được chỉ định điều trị hóa xạ trị tiền phẫu, rồi chuyển về khoa Ngoại Bụng 1 để hội chẩn phẫu thuật.

TS.BS Phạm Văn Bình, Trưởng khoa Ngoại bụng 1, bệnh viện K cho biết, sau liệu trình xạ trị, kích thước khối u đại tràng của bệnh nhân đã co nhỏ lại. Điều này cho phép các bác sĩ có thể can thiệp cắt bỏ khối u bằng nội soi. Đặc biệt, ứng dụng phẫu thuật nội soi 3D 1 lỗ Trocart giúp giảm đau cho người bệnh, rút ngắn thời gian nằm viện.

Theo đó, để phẫu thuật cho bệnh nhân các bác sĩ sẽ đi qua đường rốn, vì thế sau phẫu thuật bệnh nhân chỉ có 1 vết sẹo rất nhỏ ở vùng rốn, tính thẩm mỹ cao. Quan trọng hơn, phẫu thuật này giúp bệnh nhân không đau, bệnh nhân rút ngắn thời gian nằm viện, giảm đau sau mổ tốt mà vẫn đảm bảo về ung thư học.

Ngày 17/5 kíp phẫu thuật gồm có TS.BS Phạm Văn Bình, Trưởng khoa Ngoại bụng 1, ThS.BS Hà Hải Nam, Phó trưởng khoa và BS Nguyễn Tiến Bình và kíp gây mê hồi sức đã tiến hành phẫu thuật cho bệnh nhân Kh. bằng phương pháp phẫu thuật nội soi 3D 1 lỗ cắt cục trực tràng (phẫu thuật Miles).

Để phẫu thuật cho bệnh nhân, các phẫu thuật viên chỉ mở 1 lỗ duy nhất dài khoảng 2cm trên bụng bệnh nhân. Các dụng cụ nội soi được đưa vào trong bụng bệnh nhân chỉ qua 1 lỗ nên gặp khó khăn hơn rất nhiều so với các ca mổ nội soi khác. Tuy nhiên, với sự khéo léo, kinh nghiệm, các bác sĩ đã thực hiện phẫu tích trên bằng dao siêu âm hết sức cẩn trọng, khéo léo tách và cắt mạch máu của trực tràng. Ekip phẫu thuật tiến hành cắt toàn bộ mạch treo trực tràng cho tới sát vùng đáy chậu. Ca phẫu thuật diễn ra thành công, sau mổ bệnh nhân hồi phục tốt. bệnh nhân không mất sức, tỉnh táo ngay sau phẫu thuật.

TS Bình cho biết, đây là ca đầu tiên tại BV K ứng dụng kỹ thuật này. Hi vọng kỹ thuật mới này sẽ được áp dụng nhân rộng hơn để nhiều bệnh nhân ung thư được thừa hưởng những ưu điểm vượt trội mà phẫu thuật nội soi trocart 1 lỗ mang lại mà vẫn đảm bảo về ung thư học.

"Bởi ứng dụng nội soi 3D 1 lỗ Trocart mang lại nhiều ưu điểm cho người bệnh, tuy nhiên nó đòi hỏi bác sĩ phẫu thuật phải có kinh nghiệm, kỹ thuật tốt, phải sử dụng những dụng cụ phẫu thuật nội soi đặc biệt đi qua các kênh nhỏ của lỗ trocart đó đảm bảo thực hiện phẫu tích tỉ mỉ, chính xác", TS Bình nói.

Hồng Hải

Dân trí

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Bé gái 19 tháng tuổi tử vong do bệnh sởi ở Đồng NaiBé gái 19 tháng tuổi tử vong do bệnh sởi ở Đồng Nai
06:13:50 23/01/2025
4 loại rau 'bán đầy chợ', tốt cho tim mạch4 loại rau 'bán đầy chợ', tốt cho tim mạch
14:05:28 23/01/2025
'Kẻ thù' của người bệnh tiểu đường trong ngày Tết'Kẻ thù' của người bệnh tiểu đường trong ngày Tết
09:00:24 23/01/2025
Bổ sung vitamin và khoáng chất giúp ngăn ngừa tóc bạc sớmBổ sung vitamin và khoáng chất giúp ngăn ngừa tóc bạc sớm
09:03:12 23/01/2025
Những lợi ích, hạn chế và lưu ý nếu ăn toàn đồ luộcNhững lợi ích, hạn chế và lưu ý nếu ăn toàn đồ luộc
14:22:01 22/01/2025
8 phương pháp đơn giản giúp kéo dài tuổi thọ8 phương pháp đơn giản giúp kéo dài tuổi thọ
08:18:54 23/01/2025
Thói quen nhỏ làm khuôn mặt bất đối xứngThói quen nhỏ làm khuôn mặt bất đối xứng
08:20:23 23/01/2025
Ứng dụng khoa học kỹ thuật hiện đại trong khám, chữa bệnhỨng dụng khoa học kỹ thuật hiện đại trong khám, chữa bệnh
10:52:21 22/01/2025

Tin đang nóng

Không phải Trấn Thành - Hà Hồ, đây mới là người đứng sau tiết mục gây bão mạng của Minh HằngKhông phải Trấn Thành - Hà Hồ, đây mới là người đứng sau tiết mục gây bão mạng của Minh Hằng
06:52:25 24/01/2025
2 sao nữ Vbiz nhất quyết "không đội trời chung": Lơ nhau ra mặt, công khai từ chối chụp ảnh cùng!2 sao nữ Vbiz nhất quyết "không đội trời chung": Lơ nhau ra mặt, công khai từ chối chụp ảnh cùng!
06:48:39 24/01/2025
Cưỡng bức rồi chi 14 tỷ bịt miệng nạn nhân, sao nam quốc dân đột ngột giải nghệCưỡng bức rồi chi 14 tỷ bịt miệng nạn nhân, sao nam quốc dân đột ngột giải nghệ
06:42:31 24/01/2025
'Hoàng tử' Barron Trump gây sốt trong lễ nhậm chức của cha'Hoàng tử' Barron Trump gây sốt trong lễ nhậm chức của cha
06:41:33 24/01/2025
Thêm 1 cặp sao Việt bị đồn phim giả tình thật, công khai khóa môi trước hàng trăm người khiến ai cũng sốcThêm 1 cặp sao Việt bị đồn phim giả tình thật, công khai khóa môi trước hàng trăm người khiến ai cũng sốc
07:30:24 24/01/2025
Người yêu hot boy của Thiều Bảo Trâm "dứt tình" sau hơn nửa tháng đường ai nấy điNgười yêu hot boy của Thiều Bảo Trâm "dứt tình" sau hơn nửa tháng đường ai nấy đi
07:19:34 24/01/2025
Những loài vật di chuyển chậm nhất hành tinhNhững loài vật di chuyển chậm nhất hành tinh
06:42:17 24/01/2025
Khởi tố TikToker Nam 'Birthday'Khởi tố TikToker Nam 'Birthday'
07:33:41 24/01/2025

Tin mới nhất

Vì sao mùa lạnh dễ xảy ra đột quỵ?

Vì sao mùa lạnh dễ xảy ra đột quỵ?

06:37:37 24/01/2025
Khi phát hiện người xung quanh bị đột quỵ, bạn cần gọi ngay cấp cứu và đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất, việc đưa người bệnh đến bệnh viện sớm giúp người bệnh được điều trị kịp thời, hạn chế được các di chứng về sau.
Xác định tình trạng thừa cân, béo phì để tập trung vào đối tượng cần hỗ trợ nhất

Xác định tình trạng thừa cân, béo phì để tập trung vào đối tượng cần hỗ trợ nhất

15:13:03 23/01/2025
Những trường hợp này cần được điều trị bằng các biện pháp can thiệp như chế độ ăn uống, tập luyện và sử dụng thuốc giúp giảm cân, chống béo phì.
Nguy cơ dịch cúm bùng phát dịp Tết, phòng chống thế nào?

Nguy cơ dịch cúm bùng phát dịp Tết, phòng chống thế nào?

14:16:22 23/01/2025
Hay thói quen sinh hoạt thay đổi, trong dịp Tết, nhiều người thức khuya, ăn uống không điều độ, làm suy giảm sức đề kháng, tạo điều kiện cho các bệnh nhiễm trùng.
Lợi ích sức khỏe của trà bạc hà không phải ai cũng biết

Lợi ích sức khỏe của trà bạc hà không phải ai cũng biết

13:24:01 23/01/2025
Bạc hà là một loại thảo mộc quen thuộc, được sử dụng từ lâu trong ẩm thực và y học cổ truyền. Trà bạc hà với hương thơm the mát, dễ chịu không chỉ giúp bạn thư giãn mà còn có thể hỗ trợ điều trị một số bệnh lý.
Đi bộ buổi sáng hay buổi tối tốt hơn?

Đi bộ buổi sáng hay buổi tối tốt hơn?

08:19:34 23/01/2025
Tuy vậy, việc đi bộ sớm khi chưa kịp ăn sáng không hẳn phù hợp với tất cả mọi người. Với một số người, gắng sức khi bụng đói có thể khiến lượng đường trong máu giảm nhanh, có thể dẫn đến ngất xỉu.
Chuyên gia chia sẻ bí quyết ăn uống dịp Tết để có sức khỏe tốt

Chuyên gia chia sẻ bí quyết ăn uống dịp Tết để có sức khỏe tốt

07:25:00 23/01/2025
Đối với người đang mắc các bệnh tiểu đường, tim mạch, rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp cần duy trì chế độ ăn đều, đủ dinh dưỡng và không bỏ thuốc. Việc ăn uống điều độ và uống thuốc đủ liều là vô cùng quan trọng trong việc kiểm soát bệnh ...
Gia tăng tai nạn lao động dịp cận Tết

Gia tăng tai nạn lao động dịp cận Tết

07:22:23 23/01/2025
Sau khi cắt lọc những chỗ tổn thương, các bác sĩ tiến hành tạo hình vạt da che phủ ngay chỗ bị mất. Theo người nhà của bệnh nhân, trong lúc thái thịt, bệnh nhân vô ý nên bị lưỡi dao cắt đứt búp ngón tay.
Bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp được cứu sống với viện phí 0 đồng

Bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp được cứu sống với viện phí 0 đồng

07:20:04 23/01/2025
Được biết, hoàn cảnh gia đình ông P rất khó khăn. Ông P mất sức lao động nhiều năm do các bệnh phối hợp (tăng huyết áp, đái tháo đường). Vợ bán vé số nuôi cả gia đình.
Nguyên nhân gây sưng mộng răng

Nguyên nhân gây sưng mộng răng

06:20:02 23/01/2025
Sưng mộng răng là một trong các giai đoạn của viêm nướu răng, nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài và không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiễm khuẩn, sưng viêm và áp xe răng.
Xuất hiện 1 ổ dịch sởi ở TP Hải Dương

Xuất hiện 1 ổ dịch sởi ở TP Hải Dương

06:10:16 23/01/2025
Dịch sởi vẫn đang diễn biến phức tạp. Không chỉ trẻ em mà người lớn mắc bệnh cũng xuất hiện biến chứng nặng. Biện pháp phòng bệnh tốt nhất là tiêm vaccine phòng sởi.
Suy gan nặng vì sử dụng thuốc nam để tăng cường sinh lý

Suy gan nặng vì sử dụng thuốc nam để tăng cường sinh lý

19:12:42 22/01/2025
Theo BS Lê Nam Khánh - Khoa Hồi sức Ngoại khoa và Ghép tạng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, để ngăn ngừa nguy cơ suy gan cấp, người dân cần tuân thủ các nguyên tắc.
Nhận biết các dấu hiệu ngộ độc rượu trong dịp cuối năm

Nhận biết các dấu hiệu ngộ độc rượu trong dịp cuối năm

14:16:44 22/01/2025
Không sử dụng rượu không rõ nguồn gốc xuất xứ, đặc biệt là các loại rượu trôi nổi trên thị trường hoặc rượu do người lạ ở nơi khác mang tới vì đã có hiện tượng dùng cồn công nghiệp Methanol để pha thành rượu bán với giá rẻ cho người dân...

Có thể bạn quan tâm

Cặp đôi đẹp nhất Hàn Quốc yêu nhau: Tuyệt phẩm lãng mạn gây sốt màn ảnh, từng thước phim đẹp như tranh vẽ

Cặp đôi đẹp nhất Hàn Quốc yêu nhau: Tuyệt phẩm lãng mạn gây sốt màn ảnh, từng thước phim đẹp như tranh vẽ

Phim châu á

08:21:55 24/01/2025
Ở đoạn giới thiệu này, khán giả thấy những thước phim đẹp như thơ của cặp đôi IU - Park Bo Gum, hai ngôi sao sở hữu visual đẹp bậc nhất làng giải trí Hàn Quốc.
Rộn ràng những cung đường hoa Xuân

Rộn ràng những cung đường hoa Xuân

Du lịch

08:17:54 24/01/2025
Ngày 23/1 (24 tháng Chạp), chợ hoa Xuân dọc các tuyến đường Trần Hưng Đạo, Hùng Vương, Trần Quốc Toản, Hồ Tùng Mậu...
Phía Hà Hồ lên tiếng màn "tái hợp" với Minh Hằng: Làm rõ thái độ 2 bên, hé lộ loạt chi tiết sốc về ồn ào "chèn ép" 7 năm trước!

Phía Hà Hồ lên tiếng màn "tái hợp" với Minh Hằng: Làm rõ thái độ 2 bên, hé lộ loạt chi tiết sốc về ồn ào "chèn ép" 7 năm trước!

Sao việt

08:16:24 24/01/2025
Mình chỉ mong mọi người đừng suy diễn quá đà, đừng kích mọi chuyện để nó đi xa hơn nữa thôi , đại diện NSX, đồng thời cũng là quản lý Hồ Ngọc Hà chia sẻ.
Khởi tố nhóm nhận tiền mua búp bê Baby Three nhưng không giao hàng

Khởi tố nhóm nhận tiền mua búp bê Baby Three nhưng không giao hàng

Pháp luật

07:51:32 24/01/2025
Nhóm thanh thiếu niên dùng chiêu thức rao bán Baby Three trên mạng xã hội, lần đầu khách liên hệ mua, những người này nhận chuyển khoản và giao hàng để tạo lòng tin.
Lần này thì cư dân mạng khó chê được Ý Nhi

Lần này thì cư dân mạng khó chê được Ý Nhi

Phong cách sao

07:45:39 24/01/2025
Kể từ khi đăng quang, Ý Nhi là một trong những nàng hậu thường xuyên nhận nhiều ý kiến trái chiều từ cộng đồng mạng từ sắc vóc đến đời tư.
CSGT chặn đường tài xế xe chạy đêm... mời cà phê

CSGT chặn đường tài xế xe chạy đêm... mời cà phê

Tin nổi bật

07:30:05 24/01/2025
Theo đó, Trạm CSGT Krông Búk chọn địa điểm tại km94, huyện Ea H leo, làm nơi kiểm soát các phương tiện lưu thông ban đêm về hàng hóa, hành khách và mời cà phê, nước trà miễn phí cho các tài xế.
Thảm đỏ hot nhất hôm nay: Trấn Thành gây sốt vì "cưa sừng làm nghé", 1 nàng hậu xinh như công chúa xé truyện bước ra

Thảm đỏ hot nhất hôm nay: Trấn Thành gây sốt vì "cưa sừng làm nghé", 1 nàng hậu xinh như công chúa xé truyện bước ra

Hậu trường phim

07:25:14 24/01/2025
Tại thảm đỏ họp báo công chiếu phim, bên cạnh ekip với những cái tên nổi bật như Kaity Nguyễn - Thanh Sơn - Trần Ngọc Vàng,... thì còn có sự xuất hiện của các nghệ sĩ nổi tiếng đến chung vui cùng tác phẩm.
Ukraine tiết lộ "tối hậu thư" của Nga, quyết không nhượng lãnh thổ

Ukraine tiết lộ "tối hậu thư" của Nga, quyết không nhượng lãnh thổ

Thế giới

07:10:16 24/01/2025
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố Kiev sẽ không đồng ý với bất kỳ sự thỏa hiệp nào liên quan đến các vùng lãnh thổ mà Nga kiểm soát.
3 loại nguyên liệu này, phụ nữ luân phiên nấu thành các món ăn cách ngày 1 lần, khuôn mặt sẽ hồng hào, da mịn màng và tràn đầy sức sống

3 loại nguyên liệu này, phụ nữ luân phiên nấu thành các món ăn cách ngày 1 lần, khuôn mặt sẽ hồng hào, da mịn màng và tràn đầy sức sống

Ẩm thực

06:59:04 24/01/2025
Hôm nay tôi sẽ chia sẻ với các bạn 3 loại thực phẩm và công thức các món ăn giúp bổ máu hơn cả táo đỏ. Tiêu thụ luân phiên, đều đặn các món ăn này có thể giúp bạn lấy lại làn da hồng hào và nguồn năng lượng dồi dào.
Loài vật kỳ lạ giống hệt chân rùa, có tiền chưa chắc đã mua được

Loài vật kỳ lạ giống hệt chân rùa, có tiền chưa chắc đã mua được

Lạ vui

06:41:55 24/01/2025
Ốc chân rùa là một loài ốc biển nổi tiếng thế giới, chúng thường bám ở các kẽ đá và có giá trị dinh dưỡng cao. Do chỉ sinh trưởng ở ngoài biển khơi, khó đánh bắt nên chúng được coi là một trong những loài hải sản đắt nhất hành tinh.
Thưởng tết kỷ lục 15 tháng lương nhưng vẫn bị lao động từ chối, tập đoàn công nghệ nổi tiếng bị chỉ trích

Thưởng tết kỷ lục 15 tháng lương nhưng vẫn bị lao động từ chối, tập đoàn công nghệ nổi tiếng bị chỉ trích

Netizen

06:41:12 24/01/2025
Mới đây, giới truyền thông Hàn Quốc đã dậy sóng khi tập đoàn công nghệ nổi tiếng SK Hynix trả thưởng hiệu suất đến 1.500% mức lương cơ bản, tương đương khoảng 15 tháng lương và là mức cao nhất từ trước đến nay.