Ăn đúng cách để khỏe mạnh: Đổ bệnh vì ăn theo thói quen
Với mô hình bệnh tật ngày nay, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo nên cân nhắc lại nhiều thói quen được coi như “truyền thống” trên bàn ăn
Trong cơ cấu bữa ăn của người Việt Nam, về cơ bản bao giờ cũng có đủ các món: mặn, xào, canh và cơm; trong đó, hầu như lúc nào cũng có cơm và chén nước chấm.
Cuộc sống hiện đại, thói quen phải thay đổi
Tuy nhiên, thói quen ăn uống trên lại là một trong những nguyên nhân dẫn đến các bệnh mạn tính không lây nhiễm như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, gout… khiến chất lượng sống giảm xuống nghiêm trọng.
Nói về tình huống nhiều người ở độ tuổi 40-50 đã mắc bệnh tăng huyết áp, lương y Đinh Công Bảy, Tổng Thư ký Hội Dược liệu TP HCM, cho rằng lượng muối phù hợp trong bữa ăn mỗi người còn tùy vào mức độ vận động của họ. Người lao động nặng hoặc tập luyện thể thao nặng sẽ bị mất muối nhiều khi đổ mồ hôi. Người ngồi văn phòng không đổ mồ hôi, không mất muối mà ăn như người lao động nặng thì đương nhiên sẽ thừa muối, sinh bệnh.
Khi nếp sống thay đổi, ít vận động thì lượng thức ăn cũng cần phải ít đi Ảnh: HOÀNG TRIỀU
Lượng đồ ăn và kết cấu bữa ăn cũng vậy: nếu nếp sống thay đổi khiến mức vận động khác biệt, phải ăn ít đi. Ngoài ra, trong thời buổi mà béo phì đang là vấn đề sức khỏe toàn cầu, để giữ cân nặng lành mạnh nên ăn trái cây thay cho đồ ngọt và ăn trước khi ăn cơm. “Tốt nhất ăn suất trái cây tráng miệng đó trước bữa chính khoảng 1 giờ. Thời gian đó vừa đủ để khi ăn bữa chính không còn cảm thấy quá đói, sẽ có xu hướng ăn ít hơn và từ tốn hơn. Ăn chậm, nhai kỹ sẽ tốt cho quá trình tiêu hóa, chuyển hóa, giúp giảm tích mỡ thừa và cảm giác thèm ăn sau đó” – lương y Đinh Công Bảy giải thích.
Với mô hình bệnh tật ngày nay, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo nên cân nhắc lại nhiều thói quen được coi như “truyền thống” trên bàn ăn. Ví dụ chén nước chấm: nếu món ăn đã được nêm nếm hay tô bún, mì đã có gia vị thì chén nước chấm sẽ thành thủ phạm gây thừa muối. Người bị đái tháo đường không nên lạm dụng caramen (nước màu), nước dừa, mật ong khi nấu nướng vì chúng cũng là đường, chứ không phải kiêng ăn ngọt là đủ. Gia vị thì nên cân bằng. Cay nhiều thì tốt cho tim nhưng hại phổi, vì vậy cay vừa phải để ngon miệng là đủ.
Ngoài ra, nên giảm muối bằng cách giảm các loại gia vị mặn chứa nhiều muối được cho vào trong quá trình nấu ăn; hạn chế các món kho, rim, rang; hạn chế các thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều muối như chả, xúc xích, thịt xông khói, bánh mì, dưa cà muối, cá khô, mì ăn liền…
Bồi bổ cũng phải đúng cách
Không ít cụ ông, cụ bà phải tìm đến bác sĩ sau khi được con cháu tẩm bổ để bù đắp cho những năm tháng vất vả. Theo bác sĩ chuyên khoa II Trương Quang Anh Vũ, Trưởng Phòng Kế hoạch tổng hợp Bệnh viện Thống Nhất (TP HCM), nhiều món được cho là bổ thường cung cấp nhiều axít amin và axít béo no, không phù hợp với người lớn tuổi có khả năng chuyển hóa giảm. Người già cũng dễ dị ứng khi ăn món lạ.
Các món được người Việt cho là thanh đạm thật ra lại tốt cho người cao tuổi. Chẳng hạn, ăn cá là rất tốt khi cá giúp cung cấp các axít béo không no lành mạnh, lại dễ tiêu. Ngoài ra, đạm thực vật cũng là đạm tốt. Dầu ăn nên là dầu thực vật. Ăn nhiều rau, trái cây để có chất xơ giúp hệ tiêu hóa đã lão hóa có thể vận hành trơn tru. Người cao tuổi cũng dễ gặp rối loạn dung nạp glucose nên không nên ăn nhiều bánh ngọt và tinh bột. Bữa ăn chất lượng tốt với người cao tuổi nên là những thức ăn có nhiều dưỡng chất, dễ tiêu hóa, cân bằng các thành phần chứ không phải nhiều về số lượng hay “của ngon vật lạ”.
Video đang HOT
GS-TS Lê Thị Hương – Viện trưởng Viện Đào tạo y học dự phòng và y tế công cộng, Trưởng Bộ môn Dinh dưỡng an toàn thực phẩm Trường Đại học Y Hà Nội – lưu ý đến việc ăn kiêng khem thái quá của một số bệnh nhân ung thư vì lo sợ nạp nhiều chất dinh dưỡng vào cơ thể sẽ “vỗ béo” tế bào ung thư, khiến bệnh tình phát triển nhanh hơn. Đây là quan điểm sai lầm và phản khoa học. Theo GS-TS Lê Thị Hương, không thể phân tách rạch ròi thức ăn nào là dành cho tế bào khỏe mạnh, thức ăn nào dành cho tế bào ung thư. Điều quan trọng là ăn đủ chất sẽ nuôi dưỡng các tế bào lành, giúp tăng cường khả năng chống đỡ bệnh tật của cơ thể. Dinh dưỡng có vai trò quan trọng trong chăm sóc người bệnh ung thư. Do vậy, hỗ trợ dinh dưỡng cho người bệnh ung thư giúp ngăn ngừa các biến chứng và giảm nguy cơ tử vong liên quan đến ung thư. Người bệnh đang điều trị không cần kiêng khem nghiêm ngặt nhưng nên lưu ý ăn ít mà đủ dinh dưỡng, giàu năng lượng và giàu đạm.
Đừng để bệnh vì… trái cây
Ăn trái cây “nguyên bản” là lời khuyên của các chuyên gia. Theo các bác sĩ, thói quen cần tránh nhất là chấm muối khi ăn trái cây, vì rất dễ thừa muối. Kế đến hãy ăn nhiều loại trái cây, ưu tiên các trái cây ít ngọt.
Nước trái cây cũng không phải là lựa chọn thực sự lành mạnh. Công trình do 2 trường đại học Mỹ là Đại học Emory (Atlanta) và Đại học Cornell (New York) công bố năm 2019, cảnh báo uống quá 355 ml nước trái cây không đường mỗi ngày sẽ làm tăng nguy cơ chết sớm (tỉ lệ lên tới 24%). Nguyên nhân vì uống nước trái cây sẽ nạp vào cơ thể lượng đường cộng dồn của một lượng trái cây lớn trong khi phần xác có chất xơ lành mạnh bị bỏ đi.
A.Thư
Ai không nên uống bia? Uống bia như thế nào để tốt cho sức khoẻ?
Người bị các bệnh dạ dày mãn tính, người đang bị viêm gan hay rối loạn mỡ máu,... không nên uống bia "dù chỉ 1 giọt" nếu không muốn sức khoẻ bị nguy hiểm. Vậy uống bia như thế nào để tốt cho sức khoẻ?
Uống bia là một thói quen của hàng triệu người Việt, đặc biệt là khi mùa hè đến, việc uống bia rượu lại càng phổ biến hơn, nhất là nam giới. Tuy nhiên không phải ai cũng có thể uống được bia. Dưới đây là những nhóm người tuyệt đối không nên uống một giọt bia nếu không muốn sức khoẻ ngày một tồi tệ hơn.
1. Những ai không nên uống bia?
Người bị bệnh viêm dạ dày mạn tính
Người bị viêm dạ dày mãn tính luôn có cảm giác khó tiêu, dạ dày bị khó chịu, vì thế mà nếu uống bia cảm giác đầy bụng sẽ còn khó chịu hơn nữa do bia gây kích thích với niêm mạc dạ dày.
Đồng thời do trong bia có men nên nó làm cản trở quá trình tiêu hoá thức ăn của dạ dày từ đó khiến người uống bị khó tiêu hơn, dạ dày chịu áp lực lớn hơn. Hay nói cách khác tình trạng viêm dạ dày mãn tính có thể chuyển biến nặng hơn.
Người mắc viêm gan
Gan là cơ quan có chức năng thanh lọc độc tố giúp cơ thể, khi uống bia chất cồn sẽ đi qua gan để giảm nguy hiểm. Tuy nhiên với người đang có chức năng gan bị tổn thương thì khả năng "lọc" cồn cũng sẽ bị hạn chế từ đó khiến bệnh có thể diễn biến nặng hơn.
Người bị bệnh gan không nên uống bia do chức năng thanh lọc bị suy giảm (Ảnh: Internet)
Ngoài ra chính nồng độ cồn trong bia cũng có thể khiến gan bị tổn thương nặng do gan cần phải hoạt động liên tục để bài thải chất độc - trong khi bản thân gan đã đang có tổn thương sẵn. Nguy hiểm hơn, nếu như bạn có thói quen uống bia thường xuyên nữa thì khó loại bỏ được nguy cơ bị xơ gan hay ung thư gan.
Người bị loét dạ dày và loét tá tràng
Khí CO2 trong bia sau khi được hấp thụ bằng hệ tiêu hoá sẽ khiến dạ dày xảy ra tình trạng tăng tiết dịch acid gây kích thích các vùng bị viêm loét nặng hơn thậm chí là có thể khiến dạ dày bị xuất huyết, nặng hơn là thủng dạ dày nếu có thói quen uống bia không kiểm soát.
Người đang điều trị bệnh cần uống thuốc
Thuốc và bia có thể xảy ra các tương tác không mong muốn với nhau nếu như được sử dụng chung. Chẳng hạn như các loại thuốc kháng sinh, thuốc kháng viêm, thuốc đái tháo đường hay thuốc hạ huyết áp và thuốc chống đông máu,...
Vừa uống bia vừa uống thuốc có nguy cơ xảy ra tương tác thuốc cao (Ảnh: Internet)
Vì thế nếu bạn đang điều trị bệnh và cần phải uống thuốc thì không nên uống bia.
Người bị bệnh rối loạn mỡ máu
Người bị rối loạn mỡ máu nếu uống bia có thể thúc đẩy nhanh chóng nguy cơ xơ vữa động mạch chủ, xơ vữa động mạch vành và đặc biệt là những động mạch khác trong hệ thống trung ương não bộ.
Nói cách khác, nếu người bị rối loạn mỡ máu uống bia thì nguy cơ bị tăng huyết áp và đột quỵ cũng sẽ tăng lên.
Người đang bị sỏi tiết niệu
Mạch nha có trong bia chứa một lượng lớn thành phần là Kalo và muối khoáng. Người bị bệnh sỏi tiết niệu nếu uống bia sẽ gây ra phản ứng giữa canxi trong tiết niệu với thành phần Kali và muối khoáng trong bia gây kết tủa sỏi khác.
Do vậy nếu như đang bị sỏi tiết niệu thì tốt nhất bạn không nên uống bia nếu như không muốn bệnh nặng hơn. Điều này cũng cần lưu ý với người bị viêm đường tiết niệu.
Người bị bệnh gout
Người bị bệnh gout có khắc tinh rất lớn là "đạm". Vì thế mà việc uống bia có thể khiến bạn gặp phải các cơn đau gout cấp dễ hơn và đau đớn hơn.
2. Uống bia như thế nào để tốt cho sức khoẻ?
Vậy uống bia cần uống như thế nào để tốt cho sức khoẻ? Dưới đây là những điều mà bạn cần lưu ý uống bia cần uống đúng điều độ.
Uống điều độ nghĩa là bạn chỉ nên uống từ 1 - 3 đơn bị cồn/ngày và cần có một bữa ăn lành mạnh kết hợp. 1 đơn vị cồn tương đương với khoảng 10 gram cồn (theo đơn vị tính của WHO). Cũng như theo đơn vị tính này thì 1 đơn vị bằng:
1 chén rượu mạnh khoảng 40 độ với thể tích 30ml
1 ly rượu vang khảong 13,5 độ với thể tích 100ml
1 cốc bia hơi/chai/lon bia thể tích 330ml
- Nếu muốn uống bia thường xuyên thì bạn cần chia đơn vị uống cho cả tuần chứ không phải uống nhiều trong 1 lần
- Nếu tính đơn vị bia có thể uống trong 1 tuần thì với nữ giới là 14 đơn vị và nam giới tối đa là 21 đơn vị
- Không được uống 5 đơn vị bia trong cùng một khoảng thời gian ngắn chẳng hạn như trong 1 bữa nhậu, trong 1 ngày,...
4 hậu quả khôn lường khi ăn món khoái khẩu của nhiều người Việt, ai ngờ tác hại lại thế này Bất cứ loại thực phẩm nào cũng cần ăn uống đúng cách và kiểm soát tốt liều lượng mới đảm bảo an toàn và dinh dưỡng. Nhiều người thích ăn nội tạng động vật bởi hương vị đặc trưng của nó mà không biết nhiều hệ lụy cho sức khỏe. Gây ra gút Gút là một trong những vấn đề thường gặp nhất...