Xương Ishango: Làm sáng tỏ bằng chứng sớm nhất về toán học trong lịch sử loài người
Xương Ishango là một trong những đồ vật lâu đời nhất được biết đến có thể chứa các hình chạm khắc logic hoặc toán học.
Cách đây 50 năm, giáo sư J. de Heinzelin đã phát hiện ra xương Ishango, một khúc xương cong dài 10 cm được tìm thấy giữa những đầu lao móc ở khu vực làng chài Ishango bên bờ sông Semliki, gần biên giới giữa Congo và Uganda.
Niên đại của xương không chắc chắn nhưng có thể khoảng 20.000 năm t.uổi. Thời đại này đ.ánh dấu một thời kỳ phát triển quan trọng của con người, đặc trưng bởi việc sử dụng các công cụ bằng đá tiên tiến, đa dạng hóa văn hóa và sự xuất hiện của các hình thức nghệ thuật, tín ngưỡng tôn giáo và cấu trúc xã hội sơ khai. Chiếc xương này được coi là công cụ toán học đầu tiên được con người sử dụng.
Nguồn gốc và mục đích chính xác của xương Ishango vẫn chỉ là suy đoán, vì không có bằng chứng trực tiếp nào có thể tiết lộ rõ ràng ý định của người tạo ra nó. Tuy nhiên, việc phát hiện ra nó giữa các đồ tạo tác và di tích khác cho thấy rằng nó có một số ý nghĩa văn hóa hoặc thực tiễn đối với những người tạo ra nó.
Xương được phát hiện ở vùng Ishango, ngày nay là Cộng hòa Dân chủ Congo. Vùng này, vào thời điểm xương Ishango được tạo ra, là một phần của khu vực rộng lớn, màu mỡ được gọi là Thung lũng sông Semliki. Việc phát hiện ra cổ vật này xảy ra vào năm 1960 trong một cuộc khai quật khảo cổ do nhà địa chất người Bỉ Jean de Heinzelin dẫn đầu.
Xương chứa 167 hoặc 168 khía được sắp xếp thành ba cột dọc theo chiều dài của nó. Cột nằm ở trung tâm của mặt cong nhất của xương chưa nhiều khía nhất. Các cột này thường được gọi là M, G và D, lần lượt là viết tắt của Middle (Milieu), Left (Gauche) và Right (Droite) trong tiếng Pháp. Cột M bao gồm tám nhóm khía chạy từ trên xuống dưới, mỗi nhóm lần lượt chứa 3, 6, 4, 8, 9 hoặc 10, 5, 5 và 7 khía. Mặt khác, mỗi cột G và D có bốn nhóm, lần lượt gồm 11, 13, 17, 19 và 11, 21, 19, 9 bậc. Mặc dù chúng có thể khác nhau về chiều dài và hướng, nhưng các khía hầu hết đều song song trong mỗi nhóm.
Các dấu hiệu song song đã dẫn đến nhiều giả thuyết khác nhau, chẳng hạn như công cụ này cho thấy sự hiểu biết về số thập phân hoặc số nguyên tố.
Mặc dù những mệnh đề này đã bị nghi ngờ, nhưng nhiều học giả cho rằng có khả năng công cụ này đã được sử dụng cho mục đích toán học, có lẽ bao gồm các thủ tục toán học đơn giản hoặc để xây dựng một hệ thống số.
Khía cạnh đặc biệt nhất của xương Ishango là sự hiện diện của các hình khắc trên bề mặt của nó. Những hình khắc này không hề ngẫu nhiên mà dường như được khắc một cách có chủ ý bằng các dụng cụ sắc bén. Các bản khắc bao gồm một loạt các cột dọc và trong mỗi cột là các nhóm khía, dấu và ký hiệu.
Các ký hiệu toán học trên xương Ishango cho thấy xã hội loài người sơ khai đã có một hình thức giao tiếp toán học và trao đổi văn hóa. Xương có thể là một công cụ để giảng dạy hoặc truyền lại kiến thức và thực hành toán học từ thế hệ này sang thế hệ khác. Nó cũng ngụ ý rằng có sự hiểu biết chung về các khái niệm số trong cộng đồng, điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại, hợp tác và liên lạc giữa các nhóm khác nhau.
Video đang HOT
Các ký hiệu toán học của xương Ishango cung cấp cái nhìn sâu sắc về sự phát triển nhận thức và khả năng trí tuệ của con người thời kỳ đầu. Khả năng tham gia vào tư duy toán học trừu tượng, chẳng hạn như nhận biết số nguyên tố, cho thấy mức độ phức tạp về nhận thức vượt xa bản năng sinh tồn cơ bản. Điều này thách thức quan điểm truyền thống coi con người nguyên thủy là những sinh vật thuần túy thực dụng và cho thấy rằng họ có khả năng nhận thức cho những quá trình suy nghĩ phức tạp hơn.
Các hình khắc trên xương Ishango thể hiện mức độ chính xác và sự khéo léo có chủ ý. Các đường nét thẳng và khắc gọn gàng vào bề mặt xương, gợi ý một bàn tay khéo léo và một quá trình sáng tạo có mục đích. Tính thẩm mỹ của chiếc xương có thể chỉ ra rằng nó không chỉ đơn thuần là một vật thể tiện dụng mà còn là vật có giá trị văn hóa hoặc biểu tượng.
Xương Ishango là một phát hiện khảo cổ quan trọng trong việc nghiên cứu về nguồn gốc của toán học. Nó đẩy lùi dòng thời gian gắn kết của con người với các khái niệm toán học và chỉ ra rằng tư duy toán học có nguồn gốc sâu xa trong lịch sử loài người. Bằng cách làm sáng tỏ khả năng toán học của các nền văn minh cổ đại, xương Ishango giúp các nhà nghiên cứu hiểu được quỹ đạo tiến hóa của tư duy toán học và bối cảnh văn hóa mà nó phát triển.
Các ký hiệu toán học của mảnh xương có thể có ý nghĩa văn hóa và biểu tượng đối với cộng đồng đã tạo ra nó. Nó có thể được sử dụng trong các hoạt động tôn giáo hoặc nghi lễ, làm lịch để theo dõi các sự kiện thiên thể quan trọng hoặc như một biểu tượng của kiến thức và quyền lực trong cộng đồng. Sự khéo léo và những dòng chữ toán học trên chiếc xương có thể đã khiến nó có một địa vị đặc biệt, khiến nó trở thành một vật thể được trân trọng và tôn kính trong bối cảnh văn hóa của nó.
Là một khám phá khảo cổ vô giá, Xương Ishango vẫn là tâm điểm nghiên cứu, làm phong phú thêm sự hiểu biết của chúng ta về nguồn gốc và sự phát triển của toán học trong nền văn minh nhân loại.
Xưởng chế tạo công cụ 1,2 triệu năm t.uổi
Trong 1,2 triệu năm, một xưởng cổ xưa, nơi chế tạo ra những công cụ làm thay đổi lịch sử loài người đã ẩn mình rất kỹ.
Nhưng gần đây, các nhà khảo cổ học đã có thể làm sáng tỏ bí mật này, mở ra một chương mới trong nghiên cứu về quá khứ loài người.
Những gì các nhà khảo cổ học đã tìm thấy dọc sông Awash?
Trong vòng 30 năm qua, các nhà khoa học tiến hành nghiên cứu, khai quật đã phát hiện ra một xưởng chế tạo công cụ cổ xưa dọc theo thung lũng phía trên sông Awash, một con sông lớn không chảy ra biển, mà nằm hoàn toàn trong lãnh thổ Ethiopia và đổ vào một chuỗi các hồ nối liền nhau ở nước này. Ngoài những viên cuội được đẽo thành dụng cụ cắt gọt của người nguyên thủy, xương động vật bị ghè vỡ cách nay chừng 2,5-2,6 triệu năm, các chuyên gia thuộc Đại học Nam Connecticut còn phát hiện nhà bếp cổ nhất thế giới tại Gona trong thung lũng.
Đặc biệt, ngày 24/11/1974, hai nhà khảo cổ Donald Johanson và Tom Gray đã tìm thấy những mẩu hóa thạch đầu tiên của tổ tiên loài người được gọi là Lucy ở vùng lõm Danakil, bắt đầu là một xương cẳng tay phải, rồi đến x.ương s.ọ, xương đùi, xương sườn, xương chậu và xương hàm dưới. Hai tuần sau, bằng những kỹ thuật tìm kiếm công phu, họ đã tìm thấy nhiều mẩu xương hóa thạch có thể tái tạo 40% bộ xương của họ hàng loài người. Hóa thạch thuộc về chi vượn người phương nam, dạng vượn người đầu tiên, sinh sống ở khu vực này hơn 3 triệu năm trước.
Nhiều hóa thạch khác của tổ tiên loài người được phát hiện ở đây khiến một số nhà cổ sinh vật học nghĩ rằng khu vực này là nơi loài người tiến hóa lần đầu tiên. Kết quả là, vùng lõm Danakil được gọi là "cái nôi của nhân loại". Đây là khám phá độc đáo, có tầm quan trọng rất lớn, vì nó cho phép chúng ta xem xét lại những ý tưởng về người nguyên thủy và sự phát triển công nghệ của họ, có thể có tác động đáng kể đến sự hiểu biết về lịch sử loài người.
Khai quật ở thung lũng phía trên sông Awash, Ethiopia.
UNESCO đã đ.ánh giá: "Vùng thung lũng Awash bao gồm những nhóm di chỉ cổ sinh vật thuộc loại quan trọng nhất của lục địa châu Phi. Những di vật cổ nhất tìm được có niên đại cách đây ít nhất 4 triệu năm đã cung cấp các bằng chứng về sự tiến hóa của con người và làm thay đổi quan niệm về lịch sử nhân loại".
Con người đã sống trong thung lũng Awash gần như từ khi bắt đầu loài. Phần trung Awash là địa điểm khảo cổ đã phát hiện ra nhiều hóa thạch h.ài c.ốt Vượn nhân hình Hominid. Phần hạ lưu của thung lũng Awash là ngôi nhà truyền thống của người Afar - tộc người du mục, sống trong lều gỗ có thể di chuyển, chăm sóc đàn gia súc nhỏ gồm dê, lừa và lạc đà, dân số hiện có khoảng 3 triệu người. Thung lũng Awash đã được đưa vào như một phần lãnh thổ thuộc các tỉnh hoặc vương quốc lịch sử Dawaro, Fatagar, Ifat và Shewa.
Xưởng được các nhà khảo cổ học phát hiện nằm ở thung lũng phía trên của sông Awash. Đây là một nơi xa xôi và khó tiếp cận trên trái đất, nơi môi trường tự nhiên hầu như không bị ảnh hưởng bởi hoạt động của con người trong nhiều thiên niên kỷ. Việc phát hiện ra xưởng là kết quả của quá trình nghiên cứu lâu dài và khai quật có hệ thống. Các nhà khảo cổ đã sử dụng nhiều phương pháp và công nghệ khác nhau để khám phá cấu trúc cổ xưa này.
Khi bắt đầu nghiên cứu, các nhà khảo cổ đã tiến hành phân tích sâu rộng các dữ liệu địa chất và địa vật lý để xác định vị trí tiềm năng của các cổ vật. Sau đó, họ sử dụng các công nghệ hàng không vũ trụ như hình ảnh vệ tinh và quét laser để thu được hình ảnh chi tiết về khu vực và xác định các địa điểm khảo cổ tiềm năng. Sau đó, các nhà khảo cổ tiếp tục thu thập dữ liệu về địa điểm, tiến hành khai quật có hệ thống và nghiên cứu các lớp đất. Họ đã sử dụng máy dò kim loại và các dụng cụ chuyên dụng khác để phát hiện các đồ tạo tác bằng kim loại như đầu mũi tên. Ngoài ra, họ cũng tiến hành khảo sát bề mặt để tìm thấy nhiều công cụ bằng đá khác nhau có thể nằm rải rác xung quanh xưởng. Kết quả của quá trình nghiên cứu các nhà khảo cổ học đã tích lũy đủ bằng chứng để xác nhận sự hiện diện của một xưởng cổ xưa. Đây là một thành tựu khoa học quan trọng vì nó cung cấp thông tin giá trị về sự phát triển công nghệ và cuộc sống hàng ngày của người cổ đại.
Những công cụ cổ xưa.
Làm thế nào mà các nhà khảo cổ học chứng minh t.uổi của xưởng?
Kết quả của các cuộc khai quật, các nhà khảo cổ học đã phát hiện ra một số lượng lớn các hiện vật liên quan đến việc sản xuất các công cụ. Trong số đó có các công cụ bằng đá, mũi giáo, rìu và các vật dụng khác là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người cổ đại. Tuy nhiên, điều ngạc nhiên hơn cả là những cổ vật này có niên đại khoảng 1,2 triệu năm trước. Các nhà khảo cổ học đã sử dụng một số phương pháp để chứng minh t.uổi của xưởng và có được thông tin chi tiết về nó.
Xác định niên đại bằng phương pháp carbon phóng xạ. Phương pháp này cho phép bạn xác định t.uổi của các vật liệu hữu cơ như gỗ, xương hoặc than. Các nhà khảo cổ đã sử dụng các mẫu vật liệu hữu cơ được tìm thấy trong xưởng và gửi chúng để xác định niên đại bằng carbon phóng xạ. Kết quả phân tích này có thể xác nhận t.uổi của mẫu vật.
Địa tầng là phương pháp dựa trên cơ sở nghiên cứu các lớp đất. Các nhà khảo cổ đã nghiên cứu các lớp đất trên dưới nơi xưởng được phát hiện và so sánh chúng với các phát hiện khảo cổ khác. Điều này cho phép xác định t.uổi tương đối của xưởng và mối quan hệ của nó với các đồ tạo tác khác.
Các nhà khảo cổ đã nghiên cứu các hiện vật được tìm thấy trong xưởng, chẳng hạn như dao đá, giáo mác và các công cụ khác. Họ đã sử dụng các phương pháp so sánh để xác định phong cách, kỹ thuật làm ra chúng và so sánh chúng với các đồ tạo tác khác đã được xác định t.uổi. Điều này cho phép các nhà khảo cổ liên kết những hiện vật này với một thời điểm cụ thể trong lịch sử loài người.
Sự kết hợp của tất cả các phương pháp này cho phép các nhà khảo cổ có được thông tin toàn diện về xưởng và t.uổi của nó. Mỗi phương pháp đều có những ưu điểm và hạn chế riêng nên việc kết hợp chúng sẽ cho kết quả chính xác và đáng tin cậy hơn.
Người cổ đại đã có thể tạo ra những chiếc rìu sắc bén từ hơn 1,2 triệu năm trước.
Những đồ tạo tác đã được phát hiện và cách sử dụng chúng trong thời cổ đại
Nhiều công cụ khác nhau đã được tìm thấy trong xưởng, cung cấp thông tin có giá trị về cách chúng được sử dụng trong thời cổ đại.
Dao đá là một trong những công cụ chính được tìm thấy trong xưởng. Chúng có thể được sử dụng để mổ thịt và chế biến động vật, để nấu ăn, để may mặc và thực hiện các công việc hàng ngày khác. Đó là một công cụ rất hữu ích trong việc cho phép người cổ đại thích nghi với môi trường của họ.
Giáo cũng được tìm thấy trong xưởng, được sử dụng để săn b.ắn và phòng thủ. Chúng được làm bằng đá và được trang bị các đầu nhọn bằng đá.
Rìu là một loại công cụ đặc biệt mà người cổ đại sử dụng để chặt cây, cạo vỏ cây, xẻ thịt và đào đất. Trong số các đồ tạo tác được tìm thấy có hơn 30 chiếc rìu, đây là một trong những phát hiện ấn tượng nhất. Những chiếc rìu được làm bằng đá và có chất lượng tay nghề rất cao. Một trong những đặc tính tuyệt vời của những chiếc rìu được tìm thấy là hình dạng đều đặn và độ sắc nét của chúng. Chúng đã được chế tạo cẩn thận, độ sắc bén của rìu cho thấy người cổ đại có những kỹ năng và công nghệ cần thiết để tạo ra những công cụ sắc bén và hiệu quả. Những chiếc rìu này là bằng chứng về sự phát triển kỹ thuật và văn hóa của người cổ đại, những người có đủ kiến thức và kỹ năng để tạo ra những công cụ phức tạp và tinh xảo. Cách sản xuất của họ yêu cầu phải xử lý cẩn thận và kỹ năng làm việc với đá - điều này chỉ ra rằng người cổ đại đã phát triển các kỹ năng thủ công mỹ nghệ và là những nhà công nghệ có năng lực vào thời của họ.
Sự kiện khám phá ra xưởng chế tạo công cụ cổ xưa ở Ethiopia có tầm quan trọng to lớn đối với sự hiểu biết về sự phát triển của văn hóa loài người và sự phát triển công nghệ. Trước đây người ta tin rằng việc sử dụng phức tạp các công cụ chỉ là đặc trưng của các thời kỳ sau, khi các loài người phát triển hơn. Tuy nhiên, việc phát hiện ra xưởng cổ xưa này chỉ ra rằng tổ tiên của chúng ta, ngay cả ở giai đoạn đầu của quá trình tiến hóa của loài người, đã có những kỹ năng và khả năng kỹ thuật đáng kinh ngạc.
Nghề có từ thời t.iền sử 'biến' những mảnh xương động vật thành tác phẩm nghệ thuật kinh ngạc Chạm khắc xương có một vị trí đặc biệt quan trọng trong văn hóa Ấn Độ. Vào triều đại Mughal, các thành viên hoàng gia sẽ sử dụng những tác phẩm chạm khắc xương tinh xảo để trang trí cung điện của họ. Tại huyện Lucknow, thủ phủ của bang Uttar Pradesh (Ấn Độ), có một nhà xưởng đang giúp bảo tồn truyền...
