Uống nhiều nước ngọt, bạn có nguy cơ mắc bệnh gì?
Đồ uống có đường ( nước ngọt) cung cấp quá nhiều calo và hầu như không có chất dinh dưỡng nào khác.
Hơn thế nữa, uống nhiều nước ngọt còn khiến chúng ta phải đối mặt với các bệnh nghiêm trọng.
1. Nước ngọt có giá trị dinh dưỡng không?
Theo định nghĩa của Trường Y tế công Harvard T.H. Chan, đồ uống có đường (nước ngọt) đề cập đến bất kỳ đồ uống nào có thêm đường hoặc chất làm ngọt khác (như xi-rô ngô có hàm lượng đường cao, sucrose, nước ép trái cây cô đặc, soda, coca, nước tăng lực…). Và khi xếp hạng các loại đồ uống tốt cho sức khỏe thì đồ uống có đường nằm ở cuối danh sách vì chúng cung cấp quá nhiều calo và hầu như không có chất dinh dưỡng nào khác.
Những người uống đồ uống có đường không cảm thấy no như cách họ ăn cùng lượng calo từ thức ăn đặc. Họ cũng không bù đắp được lượng calo cao trong những đồ uống này bằng cách ăn ít thức ăn hơn.
Một lon soda có đường hoặc nước ép trái cây trung bình cung cấp khoảng 150 calo, hầu hết đều đến từ đường bổ sung. Nếu bạn chỉ uống một trong những đồ uống có đường này mỗi ngày và không cắt giảm lượng calo bằng cách khác, ngoài việc tăng cân còn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2, bệnh tim và các bệnh mạn tính khác. Hơn nữa, việc tiêu thụ nhiều đồ uống có đường có liên quan đến việc tăng nguy cơ tử vong sớm.
Uống nhiều nước ngọt gây nhiều rủi ro cho sức khỏe.
2. Uống nhiều nước ngọt dễ mắc bệnh gì?
Bệnh đái tháo đường
Đường bổ sung là thành phần chính trong các thực phẩm chế biến sẵn, bánh kẹo, đặc biệt là nước ngọt. Không giống với đường tự nhiên, các loại đường bổ sung được hấp thụ nhanh và làm tăng nhanh lượng đường trong máu, thúc đẩy tuyến tụy tiết ra nhiều insulin hơn. Nếu tuyến tụy không thể đáp ứng nhu cầu này, lượng đường trong máu sẽ tăng lên, dẫn đến nhiều vấn đề liên quan đến insulin và bệnh đái tháo đường.
Tăng nguy cơ mắc và khó kiểm soát các bệnh mạn tính
Tiêu thụ nhiều đường bổ sung trong nước ngọt cũng là nguyên nhân gây viêm trong cơ thể, căng thẳng oxy hóa và béo phì. Những yếu tố này có thể làm tăng nguy cơ mắc và khó kiểm soát các bệnh tim mạch, béo phì, huyết áp, đái tháo đường, loãng xương, bệnh gan, ung thư…
Đối với trẻ nhỏ, uống nhiều nước ngọt sẽ làm giảm khả năng hấp thụ canxi, ảnh hưởng tới sự phát triển chiều cao của trẻ.
Bạn sẽ già đi rất nhanh
Tiêu thụ quá nhiều đường không chỉ gây thừa cân, béo phì mà còn đẩy nhanh quá trình lão hóa. Làn da chúng ta chủ yếu được cấu tạo bởi collagen và elastin. Khi ăn quá nhiều đường có thể phá hủy collagen và đẩy nhanh quá trình lão hóa da dẫn đến hình thành nếp nhăn sớm và da chảy xệ.
Video đang HOT
Những người thường xuyên uống đồ uống có đường cũng có nhiều khả năng bị mụn trứng cá ở mức độ trung bình hoặc nặng. Theo thời gian sẽ phát triển các đốm đen, đổi màu và tăng sắc tố trên da.
Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở nam giới
Năm 2021, các nhà khoa học Mỹ đã công bố thông tin nam giới uống các loại nước ngọt có thể bị suy giảm chức năng tinh hoàn, thể hiện qua giảm số lượng tinh trùng và giảm nội tiết.
Nghiên cứu này thực hiện đối với gần 3.000 nam thanh niên ở Mỹ. Đối tượng thanh niên uống từ 220ml nước ngọt mỗi ngày có số lượng tinh trùng giảm đi trung bình 28 triệu con so với thanh niên không uống nước ngọt đồng thời nội tiết tinh hoàn cũng giảm đáng kể.
3. Uống nước ngọt như thế nào là an toàn?
Uống nước ngọt rõ ràng không có lợi cho sức khỏe nhưng sản phẩm này lại rất phổ biến. Điều cần làm là chúng ta phải biết cách lựa chọn sản phẩm nước ngọt và chú ý lượng tối đa nên tiêu thụ để ngăn ngừa những rủi ro đối với sức khỏe.
Chọn sản phẩm an toàn
Trên thị trường có rất nhiều sản phẩm nước ngọt đóng lon hoặc đóng chai. Khi mua các sản phẩm nước ngọt, bạn nên chọn mua tại các cửa hàng, siêu thị uy tín để được đảm bảo về nguồn gốc sản phẩm.
Không nên sử dụng các loại nước ngọt được bày bán ở các hàng quán ven đường, bán rong ở cổng trường để tránh mua phải các loại nước ngọt giả, nước ngọt kém chất lượng. Phần lớn các mặt hàng này thường không rõ nguồn gốc xuất xứ và không được kiểm nghiệm xem trong đó có chứa thành phần độc hại nào không.
Nguy cơ của tất cả thực phẩm không rõ nguồn gốc, không được bảo quản, chế biến theo tiêu chuẩn đều có thể gây ngộ độc cho người sử dụng. Trên thực tế đã có rất nhiều vụ ngộ độc do trẻ em uống nước ngọt bày bán rong ở cổng trường.
Cố gắng hạn chế tối đa một lon một ngày và không nên sử dụng thường xuyên.
Uống bao nhiêu là đủ?
Theo các chuyên gia y tế, để bảo vệ sức khỏe, cách tốt nhất nên hạn chế tối đa việc sử dụng nước ngọt, đặc biệt là nước ngọt có gas. Nếu có sử dụng cũng chỉ nên uống tối đa một lon một ngày và không nên sử dụng thường xuyên.
Khi chúng ta uống một lon nước ngọt 300ml thôi cũng đã đủ nhu cầu về lượng đường đơn trong cả ngày, chưa kể mỗi ngày chúng ta còn ăn uống các loại thực phẩm chứa đường khác khiến lượng đường thực tiêu thụ sẽ tăng lên rất nhiều.
Theo TS.BS. Nguyễn Trọng Hưng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, đối với người trưởng thành không có các bệnh rối loạn chuyển hóa đường hay thừa cân béo phì, lượng đường đơn tối đa nạp vào chỉ được phép chiếm 10% trong tổng số năng lượng của một ngày.
Đối với người đái tháo đường, thừa cân, béo phì, lượng đường đơn chỉ nạp vào không quá 5% tổng năng lượng một ngày.
Cụ thể: người trưởng thành 1 ngày cần khoảng 2000 Kcal. Lượng đường đơn theo quy định chỉ được chiếm dưới 10% tương đương với khoảng 200 Kcal. Ví dụ một lon nước ngọt 300ml chiếm khoảng 140 – 150 Kcal. Vì vậy, nếu chỉ uống một lon nước ngọt 300ml thì gần như đã đủ nhu cầu đường đơn trong cả ngày.
Giảm tiêu thụ đồ uống có đường để bảo vệ sức khỏe và khuyến nghị từ chuyên gia
Để giảm tình trạng tiêu thụ đường không hợp lý và các tác hại của đồ uống có đường đến sức khỏe, Tổ chức Y tế thế giới khuyến nghị các quốc gia triển khai kết hợp ba giải pháp là: áp thuế với đồ uống có đường, giáo dục truyền thông và hạn chế quảng cáo đồ uống có đường đối với trẻ em.
Trong đó, đánh thuế đối với đồ uống có đường là chính sách quan trọng nhằm giảm mức tiêu thụ, từ đó ngăn ngừa tình trạng thừa cân, béo phì và tác hại của đồ uống có đường đến sức khỏe.
Hiện nay, dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đang được Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo, lấy ý kiến. Tại dự thảo, lần đầu tiên đồ uống có đường thuộc danh mục hàng hóa đề xuất áp dụng thu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Liên quan đến vấn đề này, nhiều ý kiến cho rằng, việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt là cần thiết để hạn chế tiêu thụ đồ uống có đường để giảm tác hại cho sức khỏe, đồng thời có thể khiến mọi người lựa chọn những đồ uống thay thế lành mạnh hơn.
TS Angela Pratt - Trưởng đại điện Văn phòng WHO tại Việt Nam: Biện pháp phổ biến để giảm tác hại từ đồ uống có đường là tăng giá của chúng bằng thuế.
Bằng chứng toàn cầu cho thấy, tiêu thụ đồ uống có đường làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2 và sâu răng. Chúng cũng góp phần khiến mọi người thừa cân, béo phì, có thể dẫn đến tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ và các tình trạng khác bao gồm ung thư.
TS Angela Pratt - Trưởng đại điện Văn phòng WHO tại Việt Nam.
WHO khuyến cáo rằng việc tiêu thụ cái gọi là "đường tự do" - có thể coi là bất kỳ loại đường nào được thêm vào thực phẩm hoặc đồ uống - nên được giới hạn ở mức dưới 10% tổng năng lượng, nhưng lý tưởng là dưới 5% (khoảng 25 gram mỗi ngày cho một người trưởng thành trung bình).
Ở Việt Nam, trong 10 năm qua, người dân đã uống nhiều đồ uống có đường hơn. Trung bình, người dân Việt Nam tiêu thụ một lít đồ uống có đường mỗi tuần. Vì vậy, không có gì đáng ngạc nhiên khi tỷ lệ thừa cân, béo phì tăng nhanh, đặc biệt là ở những người trẻ tuổi. Ở các thành phố, cứ 4 thanh thiếu niên trong độ tuổi 15-19 thì có hơn 1 người bị thừa cân hoặc béo phì.
Chúng ta cần có hành động kịp thời và quyết đoán để đảo ngược những xu hướng này. Trên khắp thế giới, một biện pháp phổ biến để giảm tác hại từ đồ uống có đường là tăng giá của chúng bằng thuế. Tín hiệu giá - chi phí cao hơn - rất có tác dụng để giúp giảm tiêu thụ đồ uống có đường. Hơn 100 quốc gia hiện đã áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm này.
Bằng chứng, kinh nghiệm hiện tại cho thấy nếu thuế làm tăng giá đồ uống lên 10%, mọi người sẽ uống ít hơn khoảng 11% và họ sẽ chuyển sang đồ uống lành mạnh hơn như nước suối. Các biện pháp như thế này có thể giúp làm chậm sự gia tăng tỷ lệ thừa cân, béo phì, đặc biệt là ở trẻ em, đồng thời giảm nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm trong các thế hệ tương lai.
Ngoài thuế, WHO cũng khuyến nghị đưa ra các biện pháp bao gồm: ghi nhãn dinh dưỡng ở mặt trước đồ uống, hạn chế quảng cáo, hạn chế đồ uống có đường trong trường học và giáo dục về dinh dưỡng lành mạnh cho trẻ em, thanh thiếu niên. Truyền thông đại chúng có thể làm tăng kiến thức về sức khỏe của mọi người, giúp họ suy nghĩ và nhận thức đúng đắn hơn về những gì họ đang uống từ đó đưa ra những lựa chọn tốt hơn về đồ uống để có cuộc sống khỏe mạnh hơn.
PGS.TS. Trương Tuyết Mai - Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia: Tiết kiệm chi phí y tế khi áp thuế đồ uống có đường.
Tác động về sức khỏe khi áp thuế đồ uống có đường trên thế giới phải kể đến việc ngăn ngừa được đáng kể các trường hợp thừa cân, béo phì, đái tháo đường tuýp 2 và tiết kiệm được chi phí y tế. Kinh nghiệm ở Thái Lan cho thấy, khi áp thuế suất đồ uống có đường 11%, 20% và 25% thì tỷ lệ mắc béo phì giảm lần lượt là 1,73%; 3,83% và 4,91%. Ở Colombia, tỷ lệ thừa cân giảm 1,5 - 4,9 điểm % và béo phì giảm 1,1 - 2,4 điểm %trong 1 năm.
PGS.TS. Trương Tuyết Mai - Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia.
Với 1 USD chi cho việc thực hiện chính sách thuế sẽ tiết kiệm 3,98 USD chi cho sức khỏe ở Mexico. Đây chính là lợi ích kép của việc đánh thuế: tăng thu thuế và giảm chi y tế.
Một tác động nữa về sức khỏe khi áp thuế đồ uống có đường, đó là giảm tỷ lệ mắc bệnh nha khoa sâu răng. Đây là vấn đề rất quan trọng vì nhiều nghiên cứu đã chỉ ra tiêu thụ nước ngọt có hàm lượng đường cao và nồng độ axit có thể góp phần gây hại cho sức khỏe răng miệng, ăn mòn men răng, nhất là ở giới trẻ - đối tượng sử dụng nhiều loại đồ uống có đường khác nhau có nguy cơ ảnh hưởng tới hệ xương răng.
Ngoài ra, để giảm tiêu thụ đồ uống có đường thì người dân nên sử dụng nước lọc, nước đóng chai, trà không đường thay cho các loại nước ngọt.
Hạn chế sử dụng những thực phẩm chứa nhiều đường tự do như các loại đường tự nhiên (đường nâu, đường tinh luyện, đường phèn...) và đồ uống có đường (bao gồm nước ngọt, trà và cà phê hòa tan...), bánh kẹo ngọt, mứt, si rô... Hạn chế lượng đường thêm vào thức ăn khi nấu nướng và trên bàn ăn. Không cho thêm đường vào trà, cà phê hay bất kỳ đồ uống nào khác.
Chọn các kích cỡ xuất ăn của thực phẩm hoặc đồ uống có đường nhỏ hơn và giảm dần số lượng. Ăn trái cây tươi ít ngọt thay cho đồ ăn vặt có đường, chọn trái cây tươi thay vì trái cây sấy khô.
Đọc nhãn dinh dưỡng, chọn các sản phẩm chứa lượng đường tự do ít hơn. Không cho thêm đường vào thức ăn, đồ uống của trẻ nhỏ. Trẻ em dưới 2 tuổi không nên tiêu thụ bất kỳ loại thực phẩm hoặc đồ uống nào có thêm đường.
TS. Nguyễn Thùy Duyên - Trường Đại học Y tế công cộng: Cần tính phương án khả thi để đạt hiệu quả cao trong việc hạn chế tiêu thụ đồ uống có đường
Bằng chứng, kinh nghiệm hiện tại cho thấy, nếu thuế làm tăng giá đồ uống lên 10%, người dân sẽ uống ít hơn khoảng 11%. Nhờ vậy, chính sách này có thể đem lại thay đổi tích cực trong tình hình thừa cân béo phì đang gia tăng nhanh chóng tại Việt Nam.
TS. Nguyễn Thùy Duyên - Trường Đại học Y tế công cộng.
Một số kịch bản tăng thuế như có thể đánh thuế tuyệt đối theo hàm lượng đường, thuế tuyệt đối theo thể tích, thuế theo giá xuất xưởng, tuy nhiên, cần tính phương án khả thi để đạt hiệu quả cao trong việc hạn chế tiêu thụ đồ uống có đường.
Đồng thời, lượng hóa tác động đến việc thay đổi cân nặng, mức giảm dự kiến của tỷ lệ thừa cân, béo phì và đái tháo đường tuýp 2 nhưng không gây sốc với ngành công nghiệp giải khát.
Trong đó, thuế tuyệt đối theo hàm lượng đường cho thấy khá nhiều ưu điểm so sánh với loại thuế khác. Loại thuế này có tác động trực tiếp đến các sản phẩm có hàm lượng đường cao như khuyến khích người tiêu dùng chuyển đổi sang các dòng sản phẩm ít đường hơn; mở đường cho nhà sản xuất chuyển hướng sang các dòng sản phẩm ít đường hơn.
Tăng thuế sẽ tác động đến tăng giá qua đó tác động đến hành vi tiêu thụ, gánh nặng sức khỏe và kinh tế xã hội sẽ thay đổi tương đương với mức tăng giá bán lẻ. Nếu mức tăng giá 5% đem lại sự thay đổi không đáng kể thì tăng giá ở mức 20% có thể đem lại sự thay đổi tích cực cho tình trạng béo phì ở Việt Nam.
Nếu bạn hay bị rụng tóc nên hạn chế ăn những thực phẩm này Tiêu thụ quá nhiều đồ ăn nhanh, caffeine, nước ngọt và đồ uống có đường,... có thể làm tăng nguy cơ bị rụng tóc. Theo Doctor NDTV, một số loại thực phẩm có thể làm tăng nguy cơ rụng tóc do ảnh hưởng đến cân bằng nội tiết tố, thiếu hụt chất dinh dưỡng và viêm nhiễm. Những thực phẩm này có thể...