Tuyên Quang: Hương vị khó quên của ẩm thực Phú Lâm

Nông Mạnh Hùng08:17 30/03/2020

Xã Phú Lâm, Yên Sơn ( Tuyên Quang) từ lâu không chỉ được mọi người biết đến là điểm nghỉ dưỡng lý tưởng với dòng nước khoáng nóng thiên nhiên, mà còn là nơi thưởng thức những món ăn dân dã được chế biến từ các nguyên liệu mang đậm hương vị quê hương của người dân nơi đây.

Du khách trải nghiệm làm cơm lam.

Khu du lịch Suối khoáng Mỹ Lâm thuộc xã Phú Lâm (Yên Sơn) theo quy hoạch có tổng diện tích 1.161 ha gồm: Khu vui chơi giải trí, nghỉ dưỡng; khu lâm viên; khu dân cư; khu trang trại; khu thương mại – dịch vụ tổng hợp; khu đầu mối hạ tầng và các công trình sử dụng chung. Các nhà hàng, khách sạn, nhà nghỉ ngày càng được đầu tư, nâng cấp đáp ứng nhu cầu của du khách trong và ngoài tỉnh. Trung bình mỗi năm, khu du lịch đón trên 110 nghìn lượt du khách tới tham quan, nghỉ dưỡng. Đến với Khu du lịch Suối khoáng Mỹ Lâm, du khách không chỉ được ngắm cảnh thiên nhiên hữu tình, được trải nghiệm các dịch vụ hữu ích mà còn được thưởng thức hương vị rất riêng của: Cơm lam, thịt trâu khô, lạp sườn hun khói, gà đồi nướng, cá sông, vịt quay, thịt lợn đen, đặc sản rau rừng, lươn nướng ống lam…

Nét ẩm thực ở Phú Lâm đầu tiên phải nói đến là món cơm lam mang hương vị riêng của đồng bào Cao Lan. Cơm lam được làm từ gạo nếp nương, thân cây tre gai và nước giếng. Muốn có ống cơm lam ngon, người làm phải chọn cây tre bánh tẻ; gạo nếp phải chọn loại nếp trắng, dẻo, thơm đem ngâm, vo sạch rồi trộn cùng một chút muối cho đậm đà rồi cho vào ống. Khi cho gạo vào không được nén chặt, đổ nước cách miệng ống 2 – 4 cm rồi lấy lá dong hoặc lá chuối nắp thật chặt. Tuy nhiên, việc nướng cơm lam lại là một nghệ thuật không phải ai cũng làm được. Anh Nguyễn Việt Tiến, xóm Suối Khoáng cho biết, gia đình anh có hơn 20 năm làm cơm lam, cách làm được truyền lại từ thời ông bà. Việc chọn nguyên liệu ngon mới chỉ tạo nên 50% thành công. Muốn có ống cơm lam thơm, dẻo, bùi, khi nướng cần phải xoay đều tay để cơm chín đều, không bị cháy. Thông thường phải nướng hơn 2 tiếng thì cơm mới chín. Khi ăn, mọi người sẻ cảm nhận được vị dẻo thơm với lớp vỏ lụa của ống tre dính vào phần cơm. Nhiều người khi đến đây đều chọn mua cho mình những ống cơm lam mang về làm quà.

Ai đã có dịp thưởng thức dù chỉ 1 lần đều khó có thể quên những món ăn được chế biến từ cá như: Cá nướng ống lam, cá nướng muối ớt tiêu hành, cá kho niêu hay đơn giản chỉ là món canh cá nấu lá chua. Theo anh Hoàng Đức Thanh, bếp trưởng của Nhà hàng Hộ Nhâm, thôn Ngòi Xanh 2, để tạo nên nét riêng, cá được lựa chọn rất kỹ lưỡng, chủ yếu là cá rô, cá trê, phải có thân dày. Khi nướng chín, cá không chỉ thơm, ngon mà còn có mùi vị rất đặc trưng, cá có màu vàng ruộm, giữ được độ mềm chứ không bị khô. Ngoài các gia vị quen thuộc, để tạo nên món cá ngon không thể thiếu hạt tiêu rừng và cá phải được nướng bằng than hoa.

3 ảnh trên là một số món ăn dân dã ở Phú Lâm

Đến Phú Lâm vào mùa hè, khách sẽ được thưởng thức các món rau rừng như: Rau sam, rau dớn, rau bò khai, rau giảo cổ lam… Người dân nơi đây thường dùng những loại rau này nấu canh để giải nhiệt, nhiều người còn phơi khô lá đun nước uống hàng ngày. Chị Trần Thu Trang, quận Lê Chân, TP Hải Phòng chia sẻ, mỗi khi có dịp lên Tuyên Quang chị đều đến tắm khoáng ở Khu du lịch Suối khoáng Mỹ Lâm và thưởng thức những món ăn nơi đây. Chị thích nhất là món cá nướng ống lam bởi nó có vị đậm, ngọt mềm của cá quyện với mùi thơm của ống tre non rất độc đáo. Hương vị của món canh cá nấu lá thấm lầm đặc trưng với vị chua rôn rốt, cay cay của ớt, gừng và béo ngậy của cá càng kích thích vị giác người dùng.

Không phải của ngon vật lạ nơi chốn thị thành, nhưng những món ăn làm từ nguyên liệu quen thuộc, dân dã ở Phú Lâm đã tạo nên nét đặc trưng riêng. Chắc chắn đây sẽ là một trong những điểm đến thú vị cho du khách trải nghiệm trong dịp Lễ hội Thành Tuyên và Liên hoan trình diễn Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2019 sắp diễn ra.

Những món đặc sản không thể bỏ qua khi đến hồ Ba Bể

Hồ Ba Bể là địa điểm du lịch được nhiều du khách yêu thích bởi địa hình độc đáo, độ cao khoảng 145 m so với mặt nước biển và nhiều món đặc sản ẩm thực mang hương vị núi rừng vô cùng độc đáo.

Video đang HOT

Hồ Ba Bể là hồ nước ngọt tự nhiên lớn nhất Việt Nam thuộc xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn. Nơi đây là điểm dừng chân thú vị cho du khách khi muốn tránh xa cuộc sống ồn ào chốn thị thành để trải lòng cùng thiên nhiên hoang sơ, mênh mông và huyền ảo.

Ngoài những phút giây thư giãn cùng cảnh vật, du khách sẽ được thưởng thức những món ăn mang đậm phong vị địa phương nơi đây.Hãy cùng khám phá những đặc sản ẩm thực nổi tiếng của hồ Ba Bể nơi đây nhé:

Cá nướng Ba Bể

Cá trong hồ Ba Bể có rất nhiều, thường được người dân đánh bắt thủ công, số lượng cá không nhiều nhưng chất lượng thì tuyệt vời vì thịt cá trắng, chắc và có vị ngọt. Người ta chọn lấy loại cá chỉ nhỏ bằng ngón tay cái, loại cá này vừa giống như cá bống, vừa giống con cá nẹp ở xuôi để làm món cá nướng.

Không gì khoái bằng ngồi bên bờ hồ Ba Bể, nhâm nhi đĩa cá nướng chấm tương ớt với vài chén rượu ngô. Vị cá thơm lừng, thịt cá bùi và dai. Rượu ngô cay cay nhưng vẫn có vị ngọt đâu đây nơi cuống lưỡi. Cùng ngắm cảnh hồ Ba Bể, thần tiên và thăng hoa hơn bất cứ mâm cao cỗ đầy nào khác.

Lạp sườn hun khói

Lạp sườn được làm từ thịt lợn bản nên thịt thơm và chắc. Điểm độc đáo của lạp sườn Bắc Kạn là được tẩm ướp bằng gừng đá, một loại gừng chỉ mọc trên đá của người dân tộc nên có mùi thơm rất đặc biệt, không giống gia vị nào của miền xuôi.

Lạp sườn được làm bằng tay của người Bắc Kạn có mùi của nắng vùng cao, mùi của khói bếp, thoảng mùi gừng, mùi rượu, mắc mật, thơm một cách đặc biệt. Vị dai của lòng, vị ngọt của thịt nạc, vị béo của mỡ hòa quyện với nhau, ăn thật ngon miệng. Nhấp thêm chút rượu nữa thì càng khoái khẩu.

Rau bồ khai (rau dạ hiến)

Rau bồ khai (bò khai) thường mọc trên những vùng núi đá cheo leo, ngọn rau giống như cây tầm gửi, thân bám vào những cây gỗ lớn để vươn lên đón lấy cái trong trẻo của ánh sáng và khí trời. Ngọn rau thoạt nhìn giống ngọn mướp hương nhưng mảnh mai hơn và có màu xanh non tơ như lá cành mới nhú. Khoảng mùa xuân, bồ khai bắt đầu trổ ngọn xanh tốt. Người dân trong vùng đã quen với mùa đi hái bồ khai. Vào dịp này, ở khắp các phiên chợ vùng cao nơi đây đều có bày bán rau bồ khai.

Bồ khai mang về chẳng phải chế biến cầu kì gì nhiều, chỉ cần nhặt sạch, phi tỏi thơm trên bếp rồi đổ rau vào xào to lửa là đã có một món ăn hấp dẫn. Bồ khai còn được dùng làm phở, mì xào hay xào lẫn với thịt bò. Rau bồ khai có một mùi vị rất riêng, không thể tìm được sự tương đồng ở bất cứ loại mùi vị nào khác.

Măng vầu

Rừng Bắc Kạn có rất nhiều loại măng như: măng tre, măng trúc, măng nứa, măng mai... nhưng nếu nói là đặc sản phải kể đến thứ "măng vầu" hay còn gọi là "măng đắng". Theo kinh nghiệm của những người đi hái măng, vào đầu vụ, những mầm măng vầu mới nhú còn có vị ngọt xen lẫn vị hơi hơi hơi đắng, còn từ sau tháng 2 Âm lịch, măng lại chuyển sang vị đắng gắt hơn.

Ở Bắc Kạn, người ta có thể chế biến măng thành rất nhiều món ngon nhưng hấp dẫn hơn cả có lẽ là măng luộc chấm mắm tôm chanh ớt. Những người sành ăn măng thì hay chọn ăn loại măng luộc thật đắng vì như vậy mới cảm nhận hết được sự thú vị của món ăn này. Cái cảm giác đắng, chát cứ mất dần khi nhai kỹ, thay vào đó là cảm giác thoang thoảng ngọt, nhẹ nhẹ cay, rất lạ.

Miến dong Na Rì

Miến dong là đặc sản nổi tiếng của Na Rì, Bắc Kạn, được làm thủ công từ những củ dong riềng trồng trên đèo Áng Toòng ở độ cao trên 1.000 m. Sợi miến được làm từ bàn tay khéo léo của người dân nơi đây nên giữ nguyên màu sắc tự nhiên vốn có. Sợi miến có màu vàng hoặc trong đục, sợi dai và giòn để lâu cũng không bị nát, đây cũng là nét đặc trưng khiến nhiều người yêu thích món ăn dân dã này.

Sợi miến có màu tự nhiên do không dùng hóa chất, sợi miến khi nấu có vị dai, giòn và thơm của dong riềng. Từ miến dong có thể chế biến nhiều món ngon và dễ ăn.

Khâu nhục

Khâu nhục là món ăn đặc biệt mang đậm tính dân tộc của người dân Bắc Kạn. Khâu nhục được làm rất công phu, khoai được chọn phải là khoai môn Bắc Kạn, bên trong lòng khoai có vân màu tím. Thịt lợn phải là thịt ba chỉ ngon, luộc sơ qua, dùng tăm tre chọc bì thật kĩ, tẩm ướp gia vị rồi đem quay, vừa quay vừa quết mật ong cho vàng bì. Khoai cũng phải rán vàng. Mọi thứ được xếp vào bát, cứ một miếng khoai, một miếng thịt, cho nhân được làm bằng thịt, nấm hương, mộc nhĩ ...đã xào lên trên hấp cách thuỷ khoảng 5 tiếng đồng hồ. Thành phẩm khi xong được cho ra đĩa rất đẹp. Món khâu nhục làm cầu kì nhưng ăn lại rất ngon nên nhân dân Bắc Kạn thường dành vào những dịp đặc biệt như lễ tết, cưới hỏi và vào nhà mới.

Thịt lợn gác bếp

Khác với một số dân tộc khác, người Tày sống quanh hồ Ba Bể thường bỏ thịt vào sọt hoặc gùi đi rừng rồi mới treo lên bếp. Khói từ bếp củi hằng ngày hun lên làm thịt có màu vàng đen.

Thịt treo như vậy để được cả năm mà không hỏng. Ngày nay, dù không phải tích trữ thịt treo gác bếp làm lương thực để dành nhưng trong nhà người Tày ở quanh hồ vẫn luôn có một ít, dùng trong những dịp đón khách quý, lễ tết hay ngày quan trọng khác.

Tôm chua Ba Bể

Ở Ba Bể, người dân thường ăn tôm chua với thịt chân giò hoặc ba chỉ luộc kèm đĩa khế chua, chuối xanh, đinh lăng... Giữa khung cảnh thiên nhiên nên thơ, nhấm nháp tôm chua cùng chén rượu ngô cay nho nhỏ, du khách sẽ có cảm giác lâng lâng êm ái, thấm thía vị béo chua chua của thịt, cảm nhận phần tỏi ớt cay cay cùng mùi thơm riềng...

Món ăn được bán khá nhiều ở các bản Bó Lù, Pác Ngòi... Ngoài tôm, các loại tép hay cá nhỏ được bắt tươi ở hồ, ăn không hết, người dân cũng muối vào lọ, để ăn dần.

Chuối hột rừng

Chuối hột hồ Ba Bể được bán nhiều ở đường lên ao Tiên, khu vực đón khách từ cổng vào xuống hồ... Vì trồng trên những quả núi quanh hồ nên thân chuối vươn cao, quả căng tròn trông rất hấp dẫn, vừa tạo cảnh quan đẹp lại dùng để làm thuốc và quà biếu.

Xôi Đăm Đeng

Món xôi này rất độc đáo vì được nấu từ gạo nếp nương và tất cả màu sắc của xôi không tạo ra bằng phẩm màu mà bằng hương sắc của cây cỏ. Người ta lấy lá của cây cẩm và vài loại lá khác đun lên, chắt nước ra, ngâm gạo nếp vào khoảng vài giờ rồi mang đồ trên chõ gỗ. Nước ngâm gạo phải nóng già thì khi chín xôi mới có độ dẻo.

Xôi Đăm Đeng có một mùi thơm đặc trưng của cây cỏ, không thể lẫn với bất cứ loại xôi nào khác. Hạt xôi bóng đẹp nhưng không ướt, khi nguội hạt xôi se lại nhưng vẫn mềm, dẻo và thơm.

Xôi Đăm Đeng thường được ăn với muối vừng hoặc ruốc tùy theo khẩu vị từng người. Người dân miền núi quan niệm rằng ăn xôi này sẽ mang lại nhiều may mắn và tốt lành.

Vịt quay Bắc Kinh, món ăn đến vua chúa cũng phải thèm Món vịt quay Bắc Kinh được ưa chuộng đến mức các nhà hàng 2.000 chỗ lúc nào cũng kín khách và nếu muốn ăn, bạn phải đặt từ rất sớm. Vịt quay và Kinh Kịch là hai thứ mà người Bắc Kinh thường rất tự hào khi nhắc đến. Với họ, vịt quay không chỉ là một món ngon, dành cho giới sành...