Trẻ, khỏe nhờ rau củ quả ngũ sắc

Cơ thể con người mỗi ngày cần một số lượng vitamin vốn là những chất rất cần thiết cho sự sống.

Các loại vitamin tham gia nhiều vào quá trình chuyển hóa quan trọng nhưng cơ thể không tự tổng hợp chúng mà phải được cung cấp qua chế độ ăn uống. Trong đông y có cách chọn lựa thực phẩm để ăn theo ngũ sắc, tức là dựa theo màu của ngũ hành (Mộc, Hỏa, Thổ, Kim, Thủy) và khi áp dụng sẽ có công hiệu tốt cho sức khỏe.

Hiện nay, việc áp dụng màu sắc ngũ hành vào cách dùng dược liệu cũng đang được nhiều nước quan tâm. Dưới đây, xin nêu một số loại tiêu biểu:

- Thực phẩm màu xanh (hành Mộc)

Những loại thực phẩm này nhờ sự có mặt của chất diệp lục màu xanh lá cây rất giàu các vitamin như vitamin A nên có lợi cho gan, bảo vệ dạ dày và ruột, ngăn ngừa táo bón và ung thư trực tràng. Ngoài ra, việc sử dụng các loại thực phẩm màu xanh lá cây có thể duy trì sự cân bằng axít vốn có trong cơ thể. Chúng có thể giúp bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh ung thư phổi, vú và tử cung.

Đã có bằng chứng rõ ràng cho thấy các loại rau họ cải như rau cải ngọt, bông cải xanh, cải xoong, rau cần, rau bina, súp lơ xanh, cải bắp hay các quả xanh như quả bơ, nho xanh, táo xanh, đậu Hòa Lan… có thể hỗ trợ cơ thể chống lại các nguy cơ ung thư phổi, vú, tử cung, dạ dày và ruột. Thực phẩm màu xanh lá cây rất giàu glucosinolate, một hợp chất bảo vệ cơ thể chống lại sự phát triển của ung thư. Những loại thực phẩm này cũng rất giàu vitamin K vốn cần thiết cho việc ngăn ngừa bệnh đái tháo đường và ung thư tuyến tụy.

Do vậy, nên ăn thực phẩm rau củ quả ít nhất một lần/ngày để giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư. Đồng thời, loại thực phẩm này còn là nguồn cung cấp nhiều sinh tố và khoáng chất quan trọng giúp cơ thể đề kháng với bệnh tật, làm chậm lão hóa và phòng một số bệnh như đục thủy tinh thể, loãng xương, cao huyết áp…

- Thực phẩm màu đỏ (hành Hỏa)

Đông y cho rằng thực phẩm có màu đỏ liên quan đến tạng tâm và hệ tuần hoàn, rất thích hợp với người mắc các bệnh về tim mạch. Cà chua, dưa hấu, dâu tây đỏ, táo đỏ, lựu, quả anh đào, ớt đỏ, rượu vang đỏ… đều là những thức ăn, uống chứa nhiều khoáng chất và các vitamin, các chất chống ôxy hóa như lycopene, vitamin A, C…

Chẳng hạn, nếu nam giới ăn mỗi ngày 1 quả cà chua sẽ giảm 45% nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt vì trong cà chua có một lượng lycopene rất cao. Chất lycopene còn có khả năng ngăn ngừa sự lão hóa da và rất có ích trong việc phòng chống bệnh tim mạch. Cà chua còn chứa nhiều vitamin C, A, kali và chất xơ. Dưa hấu đỏ cũng vậy, vì chứa rất nhiều beta-carotene và lycopene nên có tác dụng trung hòa các gốc tự do gây tổn thương cho cơ thể, nguy hiểm nhất là các tế bào gây ung thư.

Vang đỏ được chiết xuất từ các loài nho đỏ, mỗi ngày uống 20-30 ml sẽ có tác dụng phòng chống bệnh xơ cứng động mạch. Với đặc tính khử độc, hoạt chất resveratrol trong vang đỏ có khả năng bảo vệ tim mạch, chống ung thư, bảo vệ chức

năng gan.

- Thực phẩm màu vàng (hành Thổ)

Loại này có thể kể đến bưởi, dứa, ớt chuông vàng, chanh dây, quả bí ngô, chanh… Các nhà nghiên cứu cho rằng limonoids có nhiều trong nước cốt chanh giúp phòng chống bệnh ung thư da, phổi, bao tử và ruột. Ớt chuông vàng chứa rất nhiều vitamin C hỗ trợ kháng thể. Hoạt tính màu vàng còn giúp làm tiêu chất béo dưới dạng cholesterol bám vào thành mạch máu.

- Thực phẩm màu trắng, da cam (hành Kim)

Bao gồm quả lê, chuối, bông cải trắng, nấm, hành trắng, tỏi… Hoạt chất allicin, thành phần có nhiều nhất trong hành trắng và tỏi, giúp chặn đứng sự sinh sôi, nảy nở của các tế bào ung thư. Phytoncides trong tỏi là loại kháng sinh thực vật có tác dụng diệt một số vi khuẩn.

Đặc biệt, tỏi và hành tây có hoạt chất anthoxathin và allicina. Chất này làm giảm nguy cơ ung thư dạ dày, giảm huyết áp và cholesterol; phòng ngừa các chứng bệnh liên quan đến tim mạch, giảm nguy cơ ung thư, có tác dụng thanh lọc cơ thể, nhất là đối với lá phổi. Đây cũng là những loại thực phẩm có lợi cho mắt và điều hòa trạng thái tâm lý bình ổn..

Các loại rau củ màu da cam như cà rốt, quả mơ, xoài, cam, khoai lang… được xem là ngân hàng chứa beta-carotene. Chúng kích thích hệ kháng thể hoạt động tích cực, giữ da xương khỏe mạnh và thị lực tốt. Kali có trong cam, quýt giúp ngăn chặn sự phát triển bệnh tim mạch.

- Thực phẩm màu đen, xanh lam (hành Thủy)

Điển hình của loại thực phẩm này là nho đen, dâu ta đen… Loại quả này chứa nhiều sinh tố C, chất chống ôxy hóa, chống sự hình thành gốc tự do. Chúng giúp con người trẻ lâu, giảm nếp nhăn, tăng sức đề kháng… Trong các loại hoa trái màu tím như nho tím, mận, hành tím, cà tím… thì axít ellagic là thành phần nổi trội nhất, có khả năng vừa chống ung thư vừa làm giảm quá trình lão hóa, duy trì tuổi thanh xuân.

Gần đây còn có loại cà chua màu xanh đen, thân hoàn toàn giống các cây cà chua khác nhưng sản phẩm cuối cùng là quả cà chua có màu đen (là sản phẩm cấy ghép của cà chua đỏ và tím để cho ra đời một loại “siêu thực phẩm”, đã bắt đầu được đưa ra thị trường). Các nhà khoa học Mỹ cho biết quả cà chua loại này chứa hàm lượng anthocyanin cao. Đây là một chất chống ôxy hóa, hỗ trợ điều trị đái tháo đường, béo phì và có lợi cho hồng cầu.

Theo Bác sĩ Bồng Trung Hoàng (Người lao động)