‘Thủ phạm’ khiến người đái tháo đường tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch
Kiểm soát lượng đường bổ sung trong ăn uống là một phần quan trọng của lối sống lành mạnh tốt cho tim, đặc biệt là khi người được chẩn đoán mắc bệnh đái tháo đường hoặc tiề.n đái tháo đường.
1. Đái tháo đường và mối liên hệ nguy hiểm với tim mạch
Đái tháo đường không chỉ đơn thuần là bệnh lý về đường huyết mà còn là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra các bệnh lý tim mạch. Mối liên hệ giữa hai căn bệnh này phức tạp và có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng nếu không được kiểm soát tốt.
Khi mắc bệnh đái tháo đường, lượng đường trong má.u cao kéo dài làm tổn thương các mạch má.u, bao gồm cả động mạch vành nuôi dưỡng tim. Đường huyết cao thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch, hình thành các mảng bám trong lòng mạch, làm hẹp và cứng động mạch.
Đái tháo đường cũng thường đi kèm với tăng huyết áp, làm tăng áp lực lên thành mạch má.u, gây tổn thương và tăng nguy cơ các bệnh lý tim mạch. Tình trạng viêm nhiễm mạn tính trong cơ thể làm tăng nguy cơ hình thành cục má.u đông và tổn thương mạch máu…
Đái tháo đường là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây các bệnh lý tim mạch.
Theo Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ, bệnh đái tháo đường và bệnh tim thường đi đôi với nhau. Trên thực tế, người lớn mắc bệnh đái tháo đường có nguy cơ bị đau tim hoặc đột quỵ cao gấp đôi so với người không mắc bệnh này.
Dạng bệnh tim phổ biến nhất là bệnh động mạch vành, phát triển theo thời gian khi các động mạch cung cấp má.u cho tim bị lấp đầy bởi mảng bám. Mảng bám, được tạo thành từ cholesterol và các chất khác, khiến động mạch trở nên cứng lại. Thuật ngữ y khoa gọi tình trạng này là xơ vữa động mạch. Khi mảng bám tiếp tục tích tụ, các động mạch sẽ hẹp lại, do đó làm giảm lưu lượng má.u giàu oxy đến tim. Điều này khiến cơ tim yếu đi, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đau tim, đột quỵ và thậm chí là suy tim.
2. Người bệnh đái tháo đường cần thận trọng với đường bổ sung trong thực phẩm
Để giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, các chuyên gia khuyên người bệnh đái tháo đường cần duy trì đường huyết ổn định bằng cách tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và sử dụng thuố.c điều trị theo chỉ định của bác sĩ.
Một trong những mối nguy hại nhất đối với người bệnh đái tháo đường là các loại thực phẩm chứa đường bổ sung. Nhiều người bệnh đái tháo đường đang tiêu thụ nhiều đường bổ sung hơn họ nghĩ. Đường bổ sung không mang lại lợi ích dinh dưỡng nào nhưng lượng calo rỗng từ đường bổ sung trong món tráng miệng, đồ uống có đường và kẹo có thể dẫn đến tăng cân và tăng đột biến lượng đường trong má.u.
Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, đường bổ sung là đường và xi-rô được cho vào thực phẩm trong quá trình chế biến hoặc được thêm vào khi ăn.
Những loại thực phẩm và đồ uống phổ biến có thêm đường bao gồm:
Nước giải khát thông thường
Trà và cà phê có đường
Đồ uống tăng lực
Nước trái cây
Kẹo
Video đang HOT
Kem
Bánh ngọt và bánh nướng
Sữa có hương vị hoặc có đường
Ngũ cốc ăn sáng…
Tốc độ hấp thụ đường bổ sung nhanh hơn đường tự nhiên. Ví dụ, cơ thể chúng ta cần nhiều thời gian hơn để tiêu hóa một quả táo so với soda thông thường. Quả táo chứa chất xơ, vì vậy đường tự nhiên hấp thụ chậm hơn. Trong khi đó một lon soda chứa 10 thìa cà phê (42 gam) đường bổ sung, gần gấp đôi lượng khuyến nghị một ngày đối với phụ nữ và nhiều hơn tổng lượng hàng ngày đối với nam giới.
Đối với một người bình thường, nếu chúng ta chỉ uống một trong những đồ uống có đường này mỗi ngày và không cắt giảm lượng calo bằng cách khác, ngoài việc tăng cân còn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2, bệnh tim và các bệnh mạn tính khác. Đối với người bệnh đái tháo đường, cách tiêu thụ đường như này nguy hiểm hơn rất nhiều.
Vì vậy chúng ta cần cắt giảm lượng đường để kiểm soát lượng đường bổ sung trong chế độ ăn uống. Tham khảo cách dưới đây:
Đường bổ sung trong món tráng miệng và đồ uống làm tăng đột biến lượng đường trong má.u.
3. Cách đơn giản để cắt giảm lượng đường bổ sung
Theo hướng dẫn của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, mọi người có thể cắt giảm lượng đường bổ sung theo các cách sau:
Giảm tối đa đường ăn
Giảm lượng đường mà chúng ta thường xuyên thêm vào đồ uống và thực phẩm bao gồm ngũ cốc, bánh, cà phê hoặc trà. Đầu tiên cắt giảm một nửa lượng đường bạn thường thêm vào. Tiếp tục giảm lượng đường cho đến khi vị giác của bạn thích nghi.
Thay thế các loại đồ uống có đường
Uống nước lọc là tốt nhất. Nếu bạn muốn uống thứ gì đó ngọt hoặc đang cố gắng giảm cân, đồ uống ăn kiêng, trà đá không đường và các loại đồ uống không đường khác có hương vị có thể là lựa chọn tốt hơn so với đồ uống có đường.
Mua sắm một cách khôn ngoan
Khi mua thực phẩm nên kiểm tra thành phần dinh dưỡng và chọn chọn sản phẩm có lượng đường bổ sung thấp nhất. Các sản phẩm từ sữa và trái cây sẽ chứa một số loại đường tự nhiên.
Chuyển sang đường tự nhiên
Thay vì thêm đường vào thực phẩm và đồ uống, hãy thưởng thức vị ngọt từ đường tự nhiên có trong trái cây. Mua trái cây đóng hộp hoặc nước ép tự nhiên không thêm đường. Tránh trái cây đóng hộp trong xi-rô, đặc biệt là xi-rô đặc. Nhiều loại trái cây sấy khô có thể được làm ngọt nên hãy đọc nhãn cẩn thận và chọn các loại không đường.
Sử dụng chất tạo ngọt ít calo khi cần thiết
Chất thay thế đường ít calo và không calo mô phỏng vị ngọt của đường, khiến chúng trở thành cầu nối tốt nếu bạn đang cố gắng cắt giảm lượng đường bổ sung. Những chất thay thế đường này có thể là một giải pháp tạm thời khi bạn dần dần rèn luyện khẩu vị của mình để thích nghi với các loại thực phẩm và đồ uống ít ngọt hơn.
Căn bệnh gây t.ử von.g nhiều hơn cả ung thư
Mỗi năm, bệnh tim mạch gây ra cái chế.t cho hơn 20 triệu người mỗi năm, là nguyên nhân gây t.ử von.g cao nhất thế giới.
Càng lớn tuổ.i, nguy cơ mắc bệnh tim mạch càng cao. Ảnh: Shutterstock.
Theo thống kê của Liên đoàn Tim mạch thế giới, bệnh tim mạch khiến nhiều người t.ử von.g hơn bất kỳ căn bệnh nào khác với hơn 20,5 triệu người mỗi năm.
Trong số đó, 85% là do bệnh mạch vành (như đau tim) và bệnh mạch má.u não (như đột quỵ). Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.
Trong khi đó, ung thư gây ra cái chế.t cho gần 20 triệu người, theo thống kê GLOBOCAN của Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế năm 2023.
Trước đó, phát biểu tại chương trình CAREME - Yêu lấy mình - Khám sàng lọc bệnh lý tim mạch, bệnh thận, chuyển hóa tại cộng đồng, Phó chủ tịch thường trực kiêm Tổng thư ký Hội Thầy thuố.c trẻ Việt Nam Nguyễn Hữu Tú, nhấn mạnh xu hướng t.ử von.g do bệnh tim mạch tại Việt Nam đang ngày càng tăng.
T.ử von.g do tim mạch cao hơn cả t.ử von.g do ung thư, tắc nghẽn phổi mạn tính và đái tháo đường cộng lại.
Nguyên nhân chính
Theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm Việt Nam có khoảng 200.000 người t.ử von.g vì bệnh tim mạch, chiếm 33% ca t.ử von.g. Tỷ lệ này gấp đôi số người qua đời vì bệnh ung thư, và đây cũng là bệnh lý gây t.ử von.g nhiều nhất ở nước ta hiện nay.
Những bệnh lý này gây nên những gánh nặng về sức khỏe, chất lượng cuộc sống và chi phí điều trị cho người bệnh cũng như người chăm sóc.
Lý giải tình trạng bệnh lý tim mạch có xu hướng ngày một gia tăng và trẻ hóa, GS.TS Trương Quang Bình, nguyên Phó giám đốc, Chủ tịch Hội đồng khoa học Bệnh viện Y Dược TP.HCM, cho biết Việt Nam là nước đang phát triển, lối sống ngày càng hướng theo nước phát triển và hiện đại.
Chính lối sống không lành mạnh có thể là yếu tố nguy cơ lớn, quan trọng, tạo ra những bệnh lý tim mạch. Bệnh lý này làm tăng nguy cơ t.ử von.g cho người dân.
Theo các bác sĩ Bệnh viện Tim Hà Nội, có 2 nhóm yếu tố nguy cơ gây ra bệnh tim mạch.
Nhóm thứ nhất là những yếu tố nguy cơ không thể thay đổi như tuổ.i tác, giới tính, yếu tố di truyền...
Tuổ.i tác là một trong những yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch. Càng lớn tuổ.i, hoạt động của tim càng kém hiệu quả do thành tim dày lên, các động mạch cứng lại khiến cho quá trình bơm má.u trở nên khó khăn.
Bên cạnh đó, nguy cơ tim mạch cũng cao hơn ở nam giới. Sau 65 tuổ.i, tỷ lệ này ở 2 giới là như nhau.
Ngoài ra, những người có thành viên trong gia đình mắc bệnh tim mạch hoặc các yếu tố rủi ro như cao huyết áp, đái tháo đường và béo phì, cũng dễ bị bệnh tim mạch hơn.
Nhóm gây bệnh tim mạch thứ hai là những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi như thói quen sinh hoạt, vận động...
Những người lười vận động hoặc ít có cơ hội vận động thể chất sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn những người thường xuyên tập thể dục. Việc hoạt động và tập luyện sẽ đốt cháy calo, giúp kiểm soát cân nặng, mức cholesterol và bệnh tiểu đường đồng thời có thể hạ huyết áp. Tập thể dục cũng tăng cường sự dẻo dai cho cơ tim và làm cho các động mạch linh hoạt hơn.
Vận động thường xuyên là cách đơn giản giúp mọi người rèn luyện thể chất, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch cũng như các rủi ro liên quan. Ảnh: Pexels.
Bên cạnh đó, thói quen hút thuố.c l.á cũng làm tăng nhịp tim, thắt chặt các động mạch lớn, tích tụ mảng bám trong động mạch, khiến nhịp tim bất thường, có thể dẫn đến loạn nhịp tim... Từ đó, hoạt động của tim kém hiệu quả và trở nên khó khăn hơn. Hút thuố.c cũng làm tăng huyết áp và tăng nguy cơ đột quỵ ở những người đã có sẵn chứng huyết áp cao.
Thói quen ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa cũng làm gia tăng lượng cholesterol "xấu" (LDL), tạo ra những mảng bám trên thành động mạch và bắt đầu quá trình xơ vữa động mạch. Khi các mảng bám tích tụ trong các động mạch vành cung cấp má.u cho tim, nguy cơ đau tim sẽ tăng cao.
Ngoài ra, những người có bệnh nền như cao huyết áp, béo phì, đái tháo đường cũng cần kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe để tránh dẫn tới nguy cơ đau tim và đột quỵ.
10 nguyên tắc giảm bệnh tim mạch
Theo Liên đoàn Tim mạch Thế giới (WHF), để giảm nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, mọi người cần nhận diện nguy cơ tim mạch của chính mình và biết cách kiểm soát chúng.
Sau đây là 10 lời khuyên của WHF để bảo vệ trái tim:
- Thiết lập chế độ ăn uống hợp lý, khẩu phần ăn có nhiều rau xanh, trái cây. Hạn chế ăn các chất béo bão hòa. Không nên ăn mặn.
- Tập thể dục thường xuyên: Mỗi ngày tập 30-60 phút sẽ giúp phòng chống các bệnh lý tim mạch.
- Không hút thuố.c l.á (thuố.c lào, thuố.c l.á điện tử, Shisha). Đây là nguyên nhân trực tiếp gây xơ vữa động mạch, nhồi má.u cơ tim, đột quỵ và nhiều bệnh lý tim mạch khác.
- Duy trì cân nặng hợp lý. Nếu thừa cân, mọi người cần giảm cân sẽ làm giảm huyết áp, giảm các biến cố do bệnh lý tim mạch gây nên.
- Khám sức khỏe định kỳ để biết được số huyết áp động mạch, hàm lượng Cholesterol, Triglycerit, hàm lượng đường trong má.u, chỉ số vòng eo/vòng mông, chỉ số khối cơ thể (BMI).
- Hạn chế uống rượu, bia.
-. Tạo môi trường sạch sẽ, không có khói thuố.c ở gia đình, công sở, nơi công cộng.
- Cần có thời gian thư giãn, tập luyện nhẹ nhàng (nếu có thể) ngay tại chính nơi mình làm việc.
- Tránh ăn uống quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn hay các loại thức ăn nhanh.
- Tránh căng thẳng, lo âu quá mức.
Người bệnh đái tháo đường nên chọn loại bánh mì nào? Bánh mì là thực phẩm phổ biến, tiện dụng, tuy nhiên nhiều người đái tháo đường kiêng hoàn toàn bánh mì vì lo sợ tăng đường huyết. Điều này có đúng không và người đái tháo đường cần lưu ý gì khi ăn bánh mì? Người bệnh đái tháo đường cần kiểm soát mức tiêu thụ carbohydrate để duy trì ổn định đường...