Thừa cân, béo phì gây ra hàng trăm loại bệnh

Béo phì là thủ phạm gây hơn 200 bệnh khác nhau, như tim mạch, đột quỵ, đái tháo đường, thoái hóa khớp, gan nhiễm mỡ và nhiều bệnh ung thư, đặc biệt ung thư đường tiêu hóa.

Theo các bác sỹ tại Trung tâm giảm cân Tâm Anh, mô mỡ trải dài khắp cơ thể, với thành phần chủ yếu là các tế bào mỡ. Mô mỡ thường xuất hiện phổ biến dưới da (mỡ dưới da), trong các cơ quan nội tạng ( mỡ nội tạng) hoặc thậm chí tồn tại bên trong các khoang xương ( mỡ tủy xương).

Béo phì là thủ phạm gây hơn 200 bệnh khác nhau, như: bệnh tim mạch, đột quỵ, đái tháo đường, thoái hóa khớp, gan nhiễm mỡ và nhiều bệnh ung thư, đặc biệt ung thư đường tiêu hóa…

Loại mô này đóng vai trò như một lớp cách nhiệt giúp giữ ấm và ngăn cản nguy cơ mất nhiệt quá nhanh của cơ thể. Ngoài đóng vai trò như một lớp đệm cách nhiệt, loại mô này còn giúp cơ thể dự trữ năng lượng dưới dạng lipid. Mô mỡ còn có khả năng kích thích và tạo ra một số loại nội tiết tố như resistin, estrogen, leptin và TNF cytokine.

Tuy nhiên, tích tụ quá nhiều mô mỡ có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe như thừa cân, béo phì, tiểu đường, bệnh về tim mạch, bệnh hô hấp…

Cụ thể, tình trạng dư thừa mô mỡ làm tăng tình trạng viêm toàn thân, dẫn đến đề kháng insulin, rối loạn chuyển hóa, xơ vữa động mạch và suy giảm khả năng miễn dịch…

Liên quan đến tình trạng thừa cân, béo phì và tăng huyết áp được xác định rõ ràng và ước tính rằng béo phì chiếm 65% – 78% các trường hợp tăng huyết áp nguyên phát.

Các cơ chế béo phì gây ra tăng huyết áp rất phức tạp và bao gồm hoạt hóa mức hệ thần kinh giao cảm kích thích hệ thống hệ Renin- Angiotensin – Aldosteron có nguồn gốc từ mô mỡ, kháng insulin và những thay đổi về cấu trúc chức năng thận. Giảm cân là mục tiêu chính của việc điều trị tăng huyết áp có liên quan đến béo phì.

Từ những nguyên nhân trên, các nhà khoa học nhận thấy mỡ nội tạng ở người thừa cân béo phì gây ra hơn 200 bệnh khác nhau như đái tháo đường, bệnh tim mạch, đột quỵ, các bệnh ung thư, sa sút trí tuệ, thoái hóa khớp, loãng xương, trào ngược dạ dày thực quản, trầm cảm, rối loạn giấc ngủ…

Những biến chứng này hay xảy ra ở những người có tập trung mỡ ở bụng, nồng độ triglyceride trong máu cao, tiền sử gia đình bị tiểu đường type 2, bệnh tim mạch… hoặc kết hợp tất cả những yếu tố trên.

Nghiên cứu được công bố vào năm 2018 về bệnh không lây nhiễm, ăn uống và dinh dưỡng ở Việt Nam trong thời gian từ năm 1975 – 2015 cho thấy tần suất thừa cân, béo phì trên người lớn ở Việt Nam là 2,3% vào năm 1993 và tăng lên đáng kể 15% vào năm 2015, tỷ lệ ở thành thị gấp gần 2 lần so với nông thôn (22,1% so với 11,2%). Trong đó nhiều trường hợp bị bệnh đái tháo đường, tim mạch, tăng huyết áp, gan nhiễm mỡ, thoái hóa khớp…

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thống kê mỗi năm có ít nhất 2,8 triệu người tử vong do thừa cân hoặc béo phì, ước tính 35,8 triệu người (2,3%) trở thành gánh nặng bệnh tật toàn cần do thừa cân hoặc béo phì. Thống kê tại Hoa Kỳ, khoảng 90% người mắc bệnh đái tháo đường type 2 bị thừa cân hoặc béo phì (BMI ít nhất là 25 kg/m2).

Thừa cân là một trong những nguyên nhân phổ biến gây bệnh không lây nhiễm. Thế giới có 40 triệu người tử vong hàng năm do bệnh không lây nhiễm, chiếm 70%-75% số ca tử vong toàn cầu.

Báo cáo của Bộ Y tế cho thấy tại Việt Nam bệnh không lây nhiễm có tỷ lệ tử vong cao nhất, cứ 10 người tử vong thì có 7 người mắc các bệnh không lây nhiễm như: tim mạch, đái tháo đường, ung thư…

Nguyên nhân của tình trạng này do hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, chế độ dinh dưỡng không phù hợp, tình trạng dư cân không ngừng tăng.

Do đó, giảm 5%-15% cân nặng trong khoảng 6 tháng được chứng minh mang lại lợi ích sức khỏe, phòng biến chứng do thừa cân, béo phì, đồng thời đẩy lùi các bệnh đồng mắc. Có thể cân nhắc giảm 20% trọng lượng trở lên với những người có mức BMI lớn hơn 35 kg/m2.

Theo bác sỹ Trương Thị Vành Khuyên, Đơn vị Nội tiết – Đái tháo đường, Trung tâm giảm cân Tâm Anh, béo phì là một bệnh lý phức tạp có nhiều nguyên nhân, nhiều yếu tố gây ra, trong đó có cả yếu tố sinh học (bệnh lý), tâm lý xã hội, lối sống, dinh dưỡng.

Do đó, để điều trị thừa cân, béo phì không chỉ có giảm cân đơn thuần mà cần giảm nguy cơ các biến chứng và cải thiện sức khỏe. Điều trị tốt thừa cân, béo phì, giảm mỡ nội tạng có thể làm giảm tình trạng bệnh đồng mắc, thậm chí đẩy lùi bệnh.

Bên cạnh đó, bác sỹ giúp người bệnh cải thiện tình trạng dinh dưỡng, tập luyện đơn giản, hỗ trợ tâm lý, dinh dưỡng hợp lý, giảm cân an toàn, hiệu quả, dễ thực hiện.

Việc giảm cân có sự hỗ trợ của đội ngũ nhân viên y tế, có sự phối hợp chặt chẽ của nhiều chuyên khoa để đạt được hiệu quả điều trị và duy trì giảm cân bền vững tránh tăng cân lại. Phối hợp đa chuyên khoa là nền tảng trong mô hình chăm sóc điều trị béo phì.

Béo phì không chỉ ảnh hưởng đến vóc dáng bên ngoài mà còn tác động đến sức khỏe của người bệnh. Việc giảm cân mang lại lợi ích rất lớn đối với sức khỏe của bạn.

Duy trì cân nặng phù hợp, đồng thời phòng ngừa, điều trị các bệnh đồng mắc là tiêu chí chính giúp khỏe mạnh. Ngoài ra, người bệnh cần được theo dõi, tái khám thường xuyên để ngăn ngừa tăng cân trở lại và theo dõi nguy cơ bệnh tật, cũng như điều trị các bệnh đồng mắc nếu có như: tiểu đường, tim mạch, tăng huyết áp, ngưng thở khi ngủ.