Rau đắng nấu cá trê đồng

THANH LY15:40 26/01/2021

Trong thực đơn dân dã của người nông thôn xứ Quảng, có thể nói rau đắng khá quen thuộc. Rau đắng thuộc loại thân thảo, thường mọc hoang, hầu như vườn nhà nơi nào cũng có.

Nhiều loại cá như ngạnh, rô, diếc đủ kiểu to, nhỏ và nhiều nhất là cá trê, con nào con nấy thân căng đầy, thịt săn chắc lóc qua lóc lại nhìn đến sướng cả mắt. Cá trê nấu cháo, kho nghệ, hấp, đặc biệt nấu canh với rau đắng không những ngon làm “mê mệt” nhiều người mà còn là vị thuốc bổ.

Theo dân gian, thịt cá trê vị ngọt, tính bình, kết hợp với rau đắng giúp giải cảm, giảm mệt mỏi, nhất là những ngày trời trở gió. Làm món cá trê nấu canh rau đắng không quá phức tạp nhưng đòi hỏi người nấu một sự kiên trì khéo léo và cả kinh nghiệm. Chọn vài con trê đồng đã rộng trong lu, bỏ vào nồi nước ấm để cá vùng vẫy cho ra bớt nhớt. Sau đó dùng tro bếp vuốt từng con, rửa sạch bằng nước lã rồi cẩn thận làm mang, ruột, để cá ráo nước. Dùng dao khía đều một bên mình cá, nếu cá to có thể cắt lát vừa ăn, ướp cá với ít nước mắm độ mươi phút cho thấm.

Video đang HOT

Trong khi chờ cá thấm gia vị, đi hái một rổ rau đắng non mướt. Rau đem nhặt lấy phần ngọn, rửa nhẹ tay tránh giập lá, để cho ráo nước. Gừng củ cạo sạch xắt chỉ, cùng ít lá ớt được chuẩn bị sẵn. Tiếp tục bắc chảo dầu lên chiên sơ cho cá vàng, thơm. Cuối cùng nhấc nồi nước lên bếp nấu sôi, thả cá vào, nêm cho vừa ăn rồi trút rau đắng và gừng vào. Nước sôi lại nhanh tay tắt bếp để giữ màu rau đắng xanh nguyên.

Múc canh nóng ra tô, rắc thêm ít lá ớt. Chất ngọt, béo của cá cùng với mùi thơm của rau đắng, vị cay nồng của lá ớt, gừng đã tạo nên một hương vị có sức quyến rũ lạ thường. Có thể nói, rau đắng nấu canh cá trê đồng là món ăn gây mùi nhớ đối với nhiều người khi phải xa quê.

Xôi cá trê ăn khỏi chê

"Mời anh ăn xôi cá trê/ Anh ăn một đĩa anh mê tới già...".

Cá trê là loài cá nước ngọt, có da trơn, nhẵn bóng. Cá trê thường có màu hơi vàng và nâu đen. Theo các nhà dinh dưỡng, trong 100g thịt cá trê có 16,5g protid; 11,9g lipid; 20mg Ca; 21mg P; 1mg sắt; 0,1mg vitamin B1; 0,04mg B2; 1,4mg vitamin PP và cung cấp 178 calo.

Theo Đông y, thịt cá trê có vị ngọt, tính bình, không độc, có tác dụng bổ huyết, giảm đau, sinh tân, ích khí, thúc đẩy việc tạo sữa, lợi tiểu, tiêu thũng, bổ huyết. Thịt cá trê giúp tăng cường sinh lực, bổ khí huyết, chữa được đau lưng, mỏi gối, chóng mặt, di tinh, giúp da dẻ hồng hào tươi nhuận, giúp cho tinh thần được thư thái. Đặc biệt, ăn thường xuyên cá trê khắc phục được chứng suy giảm tình dục, nhất là với người cao tuổi.

Cá trê được chế biến thành nhiều món ăn ngon, bổ, hấp dẫn như chiên, nướng, kho nghệ, nấu cháo... Song món xôi cá trê là món dân dã, độc đáo ở xứ Quảng với hương vị rất đặc trưng. Để chế biến món xôi này, phải chuẩn bị: gạo nếp ngon: 1,2kg, tùy lượng ăn mỗi nhà mà nấu; cá trê: 1kg (khoảng 2 con), chọn loại cá trê vàng sống ở đồng là ngon nhất, làm cá xong bỏ xương, đầu; củ nén (hay hành khô), muối, hạt tiêu, gia vị, nước mắm, gừng, rượu, nước cốt dừa, dầu ăn (hoặc mỡ nước).

Trước hết đem gạo nếp vo sạch, ngâm rồi vớt ra để ráo nước. Cá trê làm sạch, rửa với muối và dấm cho bớt tanh. Đổ nước vào nồi, cho một chút rượu trắng, chút gừng đập dập vào nồi nước, đặt cá vào xửng rồi đặt lên nồi nước để hấp, thả thêm vài lát gừng lên cá cho thơm. Cá hấp chín mang ra cho nguội bớt rồi gỡ lấy thịt. Lấy thịt cá đã gỡ ướp với một chút nước mắm, gia vị, hạt tiêu xay nhỏ, để 10 phút cho ngấm. Có thể cho thêm thìa nước nghệ để cá lên màu cho đẹp. Lấy chút mỡ hay dầu ăn vừa phi hành, đổ thịt cá đã ướp vào xào, đảo đến khi cá ráo tơi, không còn bết ướt.

Lấy gạo nếp đã ráo, cho nhúm muối tinh vào trộn đều, cho vào nồi hấp chín tới. Xôi chín đem đổ ra rá hay mâm rồi dùng đũa đảo tơi cho xôi nguội và đỡ hấp hơi ướt bên dưới. Xôi nguội, cho lại vào xửng đồ lần hai. Khi nồi xôi sôi trở lại chừng 3 - 4 phút thì cho 2 - 3 thìa nước cốt dừa vào đảo, sau đó cho cá trê đã xào vào đảo đều, cho thêm thìa dầu ăn đảo cho bóng xôi. Đồ thêm vài phút nữa cho xôi mềm dẻo là tắt bếp.

Thay cho cá trê hấp, có thể dùng cá trê nướng vàng, để nguội và gỡ thịt mang ra xào với củ nén, sau đó "xáo" với xôi đã nấu chín. Với cách này hương vị món xôi sẽ đặc biệt hơn. Xong xuôi, múc xôi ra đĩa và rắc củ nén phi lên trên đĩa xôi. Tiếp theo đem củ nén giã dập hay hành khô thái lát mỏng phi thơm, vàng rồi vớt ra để rắc lên ăn kèm xôi.

Món này có thể thưởng thức cùng bát canh cải. Tận dụng phần xương, đầu lúc gỡ thịt, xay ra rồi lọc lấy nước, nấu với rau cải thái nhỏ, cho thêm vài lát gừng. Thưởng thức món xôi cá trê với vị béo, ngọt của thịt cá, vị thơm, dẻo của xôi hòa quyện với mùi hương của hành lá, ngò ta đã níu hồn biết bao thực khách.

Khoai từ nấu với cá trê... Ở quê tôi vùng trung du xứ Quảng nhà nào cũng có trồng các loại khoai mọc bò trên thân choái như khoai cánh tiên, khoai tím, khoai cốc hương, khoai hộc... Nhưng tôi thích nhất các món nấu từ khoai từ bởi vị bùi, thơm, dẻo... Sau những cơn mưa dông cuối tháng 4 (âm lịch), ông tôi làm đất, vun lên...