Cá trê nướng chấm nước mắm gừng

Cá trê thuộc họ cá da trơn, thích hợp với môi trường nước ngọt. Chúng sống trong các hang, ngách, mương sình lầy, bùn ao, hồ, suối, bụi tre… Do vậy, muốn có cá trê, người ta tát đìa, hoặc câu ngầm.

Cách câu này còn gọi là câu nằm, hay câu ngâm. Ta cũng có thể thả ống trúm để nhử cá. Ống trúm làm bằng ống tre. Giữ lại một đầu mắt tre, đầu kia cưa để trống. Đầu trống này đặt một cái hom, toi để cá vào nhưng nó không thể ra được. Trong đó đựng trùn mỡ trộn đất. Ống trúm có dùi lỗ thông hơi để thoát mùi trùn tanh tưởi. Cá trê nghe mùi trùn, tìm theo vào đầu có hom, toi. Có khi lươn cũng chui vào trong đó.

Cá trê rửa sạch, bỏ hết mang cá tanh hôi. Hàm dưới cá trê ăn rất giòn, béo – “một mâm đám cưới không bằng hàm dưới con cá trê!” Ta cắt bỏ răng, ngạnh cá. Sau khi làm sạch, dùng dao khứa trên thân cá cho dễ thấm đều khi ướp gia vị. Sau đó, đặt cá lên vỉ sắt nướng trên lò lửa than hồng. Lật qua, trở lại vài lần, cá chín vàng, bốc lên mùi thơm lựng. Nếu không có vỉ sắt, ta có thể dùng ghim tre xỏ lụi cong thân cá, xoay nướng chín đều. Thịt cá trê hơi dai, ngọt dịu, có tính lạnh nhưng rất béo. Chấm nước mắm gừng có tính nóng, thơm cay; sự trung hòa hàn – nhiệt trong miếng cá trê nướng vàng lại càng hợp khẩu vị.

Ngày xuân ấm áp, bữa cơm trưa hè thôn dã, một chiều thu vàng lá hiên sân, hay đông sang se lạnh, bất cứ mùa nào, nơi đâu, ăn món cá trê nướng chấm nước mắm gừng tươi, lòng ta vẫn nghe đậm đà hương vị đồng quê ruộng rạ.

Cá đối nướng than hồng

Một buổi chiều nắng gắt, chúng tôi ngồi dưới bóng râm mát rượi trong khu vườn cây quán Nhà Xưa (ấp Long Thuận A, xã Long Phước- Long Hồ). Anh Bảy Mập- chủ quán- giới thiệu với chúng tôi hôm nay có cá trê, cá lóc và đặc biệt cá đối... còn tươi rói.

Cá đối nướng.

Cá đối được quán lấy mối từ vùng biển Trà Vinh mang lên. Trà Vinh trước đây chung một tỉnh với Vĩnh Long, hôm nay gọi món cá ngon của vùng biển Trà Vinh cũng như là vừa thưởng thức ẩm thực của quê hương xứ sở vừa hoài niệm về tỉnh Cửu Long ngày cũ với những địa danh của vùng biển mặn như Cầu Ngang, Duyên Hải... ấy mà!

Con cá đối thường sống thành bầy ở ven biển, vùng nước lợ các cửa sông. Ta có thể dễ dàng nhận ra sự có mặt của những đàn cá đối, khi mặt nước thỉnh thoảng xao động là lúc bầy cá đối nhảy khỏi mặt nước để tranh mồi hoặc chạy dạt ra khi có ghe tàu sắp đi tới.

Khoảng tháng Giêng, tháng 2 âm lịch là mùa cá đối sinh sản, những con cá đối màu sáng bạc lấp lánh, sống lưng màu đen nhạt, mình tròn lẳn vì mang theo cặp trứng, đây cũng là thời điểm chất lượng thịt con cá đối ngon, béo nhất.

Món cá đối nướng làm rất đơn giản, cá chỉ cần rửa sạch, sau đó lấy một đoạn tre vót nhỏ dài hơn gang tay ghim vào miệng cá dọc theo sống lưng để giữ cho con cá thẳng chắc không bị đứt khúc, cũng như dễ trở bề khi nướng. Về phần củi lửa có thể nướng cá bằng than đước, than củi hoặc gáo dừa.

Dưới sức nóng vừa phải của lửa than, chịu khó trở qua trở lại cho con cá chín đều, tránh bị lửa táp, khét không ngon. Khi thấy mỡ cá vừa tươm ra, lớp da cá chín màu vàng rượm, thì lấy bỏ vào dĩa.

Cá đối nướng chấm với muối ớt ăn kèm với vài loại rau sống, hoặc có thể cuốn bún, bánh tráng chấm tương xay. Cá đối nướng có mùi thơm, chắc thịt, không lẫn với các loại cá khác, đặc biệt là cặp trứng cá đối vàng bóng, béo ngậy càng làm ngây ngất bao tử. Món này nên ăn nóng, ăn mà câu giờ thì bị chê có mùi tanh.

Cá đối nướng lửa than ăn cùng chiến hữu lại có thêm chút "nước mắt quê hương" thì còn gì bằng trong một buổi chiều hoàng hôn vừa buông xuống.