Phở chua món ẩm thực độc đáo vùng cao
Không biết chính xác món phở chua xuất xứ từ đâu và của dân tộc nào, thế nhưng, với hầu hết các tộc người vùng cao:
Mông, Dao, Tày, Nùng hay cả những dân tộc quen sống tít trên đỉnh núi cao như: Thu Lao, Hà Nhì… thì phở chua là món ăn dân dã, không thể thiếu. Mỗi phiên chợ, các bà, các chị xúng xính trong trang phục sặc sỡ sắc màu, sà vào hàng phở chua, hệt như cánh đàn ông xúm quanh mâm rượu thắng cố
Nguyên liệu làm một bát phở chua của người vùng cao gồm 6 thành phần chính: Bánh phở, nước chua, dưa muối chua, tàu xì, lạc rang và cuối cùng không thể thiếu là tương ớt. Bánh phở không phải là loại bánh thông thường vẫn bày bán la liệt ở chợ thành phố, mà bột được xay và tráng bằng tay, chọn gạo má hồng của địa phương, khi tráng thành phẩm, bánh đảm bảo độ giòn, không quá mềm mà cũng không quá cứng. Thông thường, nước chua được lấy ngay từ vại dưa muối.
Tuy nhiên, có điều khác biệt là để thứ nước chua thật sự thanh và thơm, dưa chua phải được muối từ loại rau cải mèo, loại rau gieo trên nương, được thái nhỏ cỡ chỉ chừng hơn nửa đốt ngón tay. Cùng với lạc rang giã nhỏ, nguyên liệu cũng không kém phần quan trọng trong bát phở chua là tàu xì (hay còn gọi là đậu xị). Tàu xì vốn được chế biến, ngâm ủ từ hạt đậu tương. Để có một hũ tàu xì thật ngon, công đoạn chế biến của người dân vùng cao khá cầu kỳ và công phu, từ lúc chọn hạt đậu, thêm thắt gia vị và chế biến thành phẩm mất đến vài ba tháng. Đậu xị trộn cùng bát phở chua có màu nâu vàng sậm như đường mật, cánh đậu không nát và lấp xấp nước, mùi thơm dậy. Và cuối cùng, nguyên liệu không thể thiếu để làm thêm hoàn hảo hương vị phở chua là tương ớt – phải là thứ tương ớt của người vùng cao như tương ớt Mường Khương, đảm bảo độ cay với màu đỏ tươi.
Ở Lào Cai, muốn thưởng thức phở chua ngon, bạn đến phố huyện Mường Khương, hay cao nguyên trắng Bắc Hà. Sang xuân, tháng Giêng nắng ửng vàng nhưng tiết trời vẫn se lạnh, ghé vào một quán nhỏ nghi ngút khói ven đường, bạn có thể ngồi lẫn với thực khách người Mông, người Tày gọi một bát phở chua. Đón bát phở chua từ tay bà chủ quán, thực khách trộn đều và lúc này có thể thoải mái nhấm nháp vị giòn của bánh phở, vị thơm bùi của đậu xị, lạc rang và vị chua thanh đậm của dưa muối, hít hà vị cay nồng của tương ớt…
Không cầu kỳ, mĩ vị cao sang, cũng như thắng cố của người Mông, xôi bảy màu của người Giáy, đến bây giờ, phở chua Mường Khương, Bắc Hà… bắt đầu xuống phố theo mỗi kỳ hội hè, đình đám được tổ chức trong năm. Vì thế, nhiều người không có dịp đến vùng cao, chờ đợi mỗi kỳ hội xuân, hội chợ tổ chức hàng năm để có dịp thưởng thức phở chua… Chỉ chừng ấy thôi, đủ để khẳng định rằng: phở chua, hoàn toàn có thể là một thương hiệu ẩm thực, không thể tách rời trong đời sống, sinh hoạt của cộng đồng người dân vùng cao.
Video đang HOT
Theo Laocai
Đặc sản bánh gật gù ở Tiên Yên, Quảng Ninh
Bánh gật gù độc đáo ở chỗ trong lúc nghiền bột người dân thường cho thêm cơm nguội để khi tráng bánh có độ phồng, xốp, dẻo mịn mà các loại bánh cùng loại không so sánh được.
Quảng Ninh nổi tiếng với Vịnh Hạ Long, Yên Tử, đảo Cô Tô và ẩm thực ở đây thường được nhắc nhiều đến chả cá, tôm, cua, hải sản. Nhưng có lẽ món bánh với cái tên gật gù sẽ gây ấn tượng mạnh với bạn nếu có dịp ghé thăm Tiên Yên.
Tiên Yên là một huyện lưu giữ nhiều giá trị văn hóa lâu đời, với những địa danh đẹp, cũng là nơi cư trú dân tộc Dao, Tày, Sán Dìu với những nét cổ kính từ ngôi nhà, con đường thơ mộng bên dòng sông uốn lượn, được ví như phố cổ Hội An (Quảng Nam) xứ Bắc Kỳ. Ở nơi đây còn tạo ra nét đẹp từ ẩm thực, đơn giản nhưng gần gũi và đọng lại bản sắc ẩm thực để khám phá và thưởng lãm cho vãn khách.
Bánh gật gù được làm từ bột gạo có vẻ bề ngoài giống bánh cuốn, bánh phở. Công đoạn tạo ra mẻ bánh khá cầu kỳ: Gạo được ngâm từ tối hôm trước, đến sáng hôm sau vớt ráo mới nghiền thành bột nước. Khá lạ ở chỗ trong lúc nghiền bột người dân thường cho thêm cơm nguội để khi tráng bánh có độ phồng, xốp, dẻo mịn mà các loại bánh cùng loại không so sánh được.
Gạo được nghiền từ những cối xay đá vừa thuần Việt, giữ được nét chân phương của món bánh Gật gù truyền thống, hạt gạo xay nhuyễn, mịn theo cánh tay thoăn thoắt của người làm bánh.
Ngày nay có nhiều nơi sử dụng máy nghiền bột gạo để bớt công đoạn xay cối đá bằng tay, nên bột bánh thiếu vị đậm đà vốn có của bột gạo. Để ăn miếng bánh ngon đúng vị cũng cần sự mày mò và khám phá.
Người xưa truyền lại rằng, trước đây người dân Tiên Yên thường ăn sáng bằng bánh phở, nhưng không thích có nhân, mà thích vị đậm đà từ gạo xứ Tiên Yên, miếng bánh cuộn tròn, dẻo quẹo, gật lên gật xuống khi cầm tay quẹt một chút nước mắm chấm, mọi người tấm tắc khen ngon, ấy thế là bánh gật gù có tên từ đó.
Bánh cuộn dài tầm 15 - 20cm, trong trắng, dẻo mịn
Bánh ngon ở chỗ người tráng bánh, phải đong đủ lượng bột bánh không bị đặc quánh, mà cũng không quá loãng. Đổ bột bánh lên khuôn một lớp dày chứ không đổ mỏng như bánh cuốn, không quá dày như bánh đa, tráng đều bánh thành hình tròn, đậy nắp đợi bánh chín.
Đun lửa phải đều tay, không quá nóng bánh sẽ không chín đều, và dễ bị rách miếng bánh, đợi sau khi bánh chín nở phồng lên, dùng que nứa xiên dưới miếng bánh khéo léo đưa bánh lên cao, tiếp tục cho thêm mẻ bánh khác vào. Người làm bánh cuộn đều miếng bánh dẻo quẹo trên miếng lá chuối không bị dính và nhìn ngon mắt hơn.
Nước mắm chấm làm nên đặc sản bánh Gật Gù rất đa dạng tùy theo khẩu vị của người ăn là nước mắm cốt truyền thống, chưng với mỡ gà, hành phi, ớt, hoặc chấm với khâu nhục (thịt ba chỉ hầm).
Ngoài ra người dân ăn bánh gật gù với canh bún, sự giao thoa hương vị giữa bánh và nước. Tạo nên cảm nhận miếng bánh đa dạng hơn. Ở Tiên Yên, người ta thường mua theo cân, thông thường bánh đặt từ 2kg đến 5kg, đây là điểm thú vị, nếu ai nghe lần đầu cũng giật mình: Ăn bánh theo cân, sao ăn nhiều thế, chuyện không có gì lạ, nếu bạn ghé qua Tiên Yên bạn sẽ còn lạ lẫm hơn.
Miếng bánh đậm đà bởi miếng thịt ba chỉ béo ngậy tạo cảm giác thèm ăn hơn
Đi qua con phố Hòa Bình của thị trấn Tiên Yên, bạn sẽ khó tìm ra những biển quảng cáo về món bánh gật gù này, nhưng đây lại là nơi làm ra những chiếc bánh ngon nhất, nức tiếng vùng đất mỏ. Chỉ có người trong vùng, quen làng quen lối mới biết chỗ làm ra bánh ngon.
Miếng bánh giản dị từ trong tâm thức của cuộc sống sinh hoạt vùng quê miền biên, khi người ăn phải thốt lên rằng: bánh gật gù chẳng những ngon, bổ mà còn là thứ thuố.c giải cảm. Miếng bánh nóng hổi ăn ngay khi cô làm bánh tráng ra, chấm thêm vị cay của ớt, quyện miếng thịt, ăn vào thấy râm ran, xuýt xoa rất thích hợp cho những ngày mùa đông.
Bánh thường phải đặt, do tính chất bột gạo được ngâm từ tối hôm trước, nếu bạn muốn mua ăn thỏa thích thì phải gọi điện để đặt trước, hoặc may mắn, cô chủ làm bánh vui vẻ nhường bạn một ít bánh ăn cho vui. Về với Quảng Ninh, ngoài bánh gật gù Tiên Yên, bạn đừng quên thưởng thức những đặc sản cũng ngon không kém phần như chả cá Hạ Long, sá sùng Quan Lạn, rượu mơ Yên Tử, lợn Móng Cái...
Theo Congluan
Thưởng thức đặc sản bún, miến 3 miền Đất nước ta mỗi nơi có một nét văn hóa ẩm thực, nơi nào cũng có những món ăn đặc trưng riêng biệt. Phở chua Hà Giang: bánh phở tươi ngon được người Mông làm từ gạo dẻo thơm với lát thịt lợn rán, lạp sườn rang cháy cạnh, vài miếng thịt vịt quay vàng rộm cùng tỏi tươi, đu đủ hoặc dưa...