Những người kẹt lại thành phố mùa dịch

Không việc làm, không thu nhập, cũng không thể về quê, nhiều lao động tự do đang mắc kẹt ở thủ đô, sống lay lắt trong những ngày đại dịch căng thẳng.

Chị Nguyễn Thị Sáu mở tủ lạnh, kiểm lại chỗ thực phẩm của hai mẹ con. “Một mớ rau muống và mấy quả trứng, chắc là đủ cho hai ngày nữa”, người phụ nữ 47 tuổi nói. Mấy tháng nay, chị và con gái 12 tuổi sống nhờ vào sự trợ giúp của các Mạnh Thường Quân và hàng xóm.

Trừ lúc ăn cơm và ngủ, những ngày bị giãn cách chỉ ở nhà, Yến Nhi thường chỉ ngồi ôm chân, mỏi quá mới nằm ra sàn nhà. Ảnh: Nhân vật cung cấp.

Nhiều năm nay, người phụ nữ quê Hưng Yên thuê căn phòng 15 m2 ở cổng sau bệnh viện K Tam Hiệp, Thanh Trì để ở và kết hợp bán đồ ăn, duy trì cuộc sống cũng như lấy tiền chữa ung thư mắt cho con. Điều trị hơn 10 năm, Yến Nhi – con gái chị – không còn đáp ứng phác đồ nào. Để kéo dài sự sống, cô bé sử dụng một loại thuốc từ Sài Gòn gửi ra, mỗi tháng hết 6 triệu đồng. Đó là khoản chị Sáu có thể lo được trong thời điểm còn bán hàng.

Đầu tháng 5, Hà Nội yêu cầu quán ăn vỉa hè dừng hoạt động khi ghi nhận 3 ca Covid-19. Cũng từ đó, chị Sáu không kiếm nổi một đồng. Nhi cũng không được dùng thuốc, những cơn đau bắt đầu ập đến. Mỗi khi lên cơn, cô bé thường tự đấm vào mắt, cào cấu khắp người, dùng kéo tự cắt tóc. Những lúc như vậy, chị Sáu lại sang hàng xóm vay nóng 2 triệu đồng đưa con vào viện tiêm morphine giảm đau, nhưng chỉ được vài bữa. Túng quá, có lần chị lén lút bán hàng, bị phát hiện và phạt 3 triệu đồng. Chị lại chạy đi vay. Đến hạn, chủ nợ đến đòi nợ nhưng thấy hoàn cảnh hai mẹ con, họ lại bỏ về.

Suốt hai đợt Hà Nội giãn cách theo Chỉ thị 16, con bé Yến Nhi gần như “mọc rễ” ở xó nhà gần cái máy giặt, không nói, không cười cũng không cho ai đụng vào người. Hàng xóm nhiều lần hỏi có quê sao không về, chị Sáu nói giờ về không có việc, cũng chẳng còn tiền, hơn nữa ở lại, con gái đau quá còn chạy được vào viện. “Các bác sĩ đã nhẵn mặt hai mẹ con, nên biết con cần thuốc gì”, chị nói.

Nhóm của chị Lý có 15 người, cùng trọ trong căn phòng rộng 30m2, nam ở một góc, nữ ở một góc. Ảnh: Lê Thanh Tùng.

Không có ý bám trụ thành phố nhưng chị Lê Thị Lý, 39 tuổi, cùng chồng và 13 người cùng quê Thiệu Phú, Thiệu Hóa, Thanh Hóa vẫn phải ở lại vì phòng trọ nằm đúng vùng phong tỏa.

Họ lên Hà Nội làm thợ xây và phụ hồ. Cả nhóm, người trẻ nhất 17 tuổi, già nhất 51 tuổi thuê chung một phòng trọ 30 m2. Mới làm năm ngày, chưa được chủ thầu trả đồng nào thì Hà Nội giãn cách. Không được ra ngoài, 15 người cả ngày quanh quẩn trong phòng trọ lợp hoàn toàn bằng tôn, bỏng rát khi nắng chiếu xuống. Mấy ngày này, những chiếc quạt không đủ sức xua đi cái nóng phòng trọ khiến tất cả đều bơ phờ như cá ngạt nước. Nhưng nóng không phải nỗi lo duy nhất. Không làm việc, không có thu nhập, vẫn phải chi tiền ăn uống. Ban đầu, mỗi người đóng cho chị Lý 60.000 đồng một ngày. Dần dà, tiền ăn giảm còn nửa, rút xuống còn hai bữa nhưng đã có người xin nợ mấy ngày.

Hai ngày nay, nhóm lao động mắc kẹt ở thành phố này được phường hỗ trợ ít rau và gạo, nhưng nỗi lo của chị Lý không giảm. “Nếu giãn cách kéo dài, vài bữa nữa chẳng ai còn tiền mua thức ăn. Chưa kể tiền trọ, điện, nước…”, chị Lý kiểm đếm những khoản phải trả thời gian tới, giọng lí nhí.

Kể từ đầu đợt dịch đến nay, ngày nào Nguyễn Thị Thanh, ở quận Thanh Xuân cũng gọi điện cho bố mẹ. Chỉ cần nghe hai từ “bình thường”, cô mới dám thở mạnh.

Thanh là gia sư, chồng làm tự do, dịch bệnh khiến công việc của cả hai bị đình trệ, thu nhập giảm đến ba phần tư. “Mấy tháng nay, tôi không còn tiền gửi về cho bố mẹ”, bà mẹ hai con nói. Bố Thanh bị tâm thần, mẹ hở van tim, phẫu thuật cách đây không lâu. Bố chồng cũng bị tai biến cần người phục vụ. Ở Hà Nội nhưng tâm trí cô chia hai nơi, một quê đẻ ở Nam Định, một quê chồng ở Hà Tĩnh.

Từ ba năm trước, những biến cố về sức khỏe của bố mẹ hai bên cùng việc hai đứa con liên tiếp chào đời khiến khoản tích cóp của hai vợ chồng trở về số 0.

Thanh bên cô con gái được 6 tháng tuổi. Gia đình 4 người của cô đang thuê trọ tại Hà Nội. Ảnh: Nhân vật cung cấp.

Chăm người chồng bệnh tật, mẹ Thanh mỗi tháng được trợ cấp 800.000 đồng. Trước khỏe bà còn làm ruộng, sau mổ tim chỉ ngồi cắt cá khô tại nhà, ngày thêm 50.000 đồng tiền rau dưa, giờ dịch cũng nghỉ. Biết bố mẹ không đủ chi tiêu, con gái hàng tháng gửi về 1,5- 2 triệu đồng, chủ yếu để ông bà mua thức ăn bồi dưỡng và hỗ trợ tiền thuốc. Nhưng dịch bệnh, giờ số tiền đó cô cũng không xoay đủ.

Hai tuần Thanh mắc kẹt Hà Nội, bố đẻ có lần nuốt dao lam nhưng may khạc ra được. Đôi lần ông lên cơn, phá làng xóm bị người ta đến tận nhà bắt đền. Nhận thông báo từ người chú, cô gọi về chỉ nghe tiếng mẹ thở hắt: “Mẹ vẫn lo được, không cần gửi tiền”. Tắt máy, Thanh òa khóc.

Mấy ngày trước, có người bạn đang ở khu cách ly, bố mất không về được khiến Thanh cả đêm lo lắng, sợ việc đó xảy ra với mình. Giờ cô ngồi đếm từng ngày Hà Nội hết giãn cách để về quê. “Nhỡ một trong hai người ốm thì còn có con bên cạnh”, cô nói.

Thông tin dịch bệnh tại Hà Nội gần đây khả quan hơn khiến hy vọng ngày trở về của Thanh càng thêm gần. “Mẹ tôi đang yếu dần, lại phải chăm bố phá phách suốt ngày khiến bà càng thêm mệt”. Cô con gái duy nhất chỉ sợ mẹ không đủ sức, nằm xuống trước khi cô trở về thì cả nhà ai cũng khổ.

Bốn tháng trước, khi vẫn bận rộn bán hàng, chị Sáu nghĩ có ngày mình sẽ kiệt sức vì làm việc. Ngày chị bán hàng, nấu ăn, chăm sóc con gái, tối muộn vẫn chuẩn bị nguyên liệu cho ngày hôm sau. Từ khi quán đóng cửa, quanh quẩn trong căn phòng 15 m2, chị thấy mệt hơn. “Giờ mới hiểu, không có tiền khiến tôi kiệt sức nhanh nhất”.

Trước những khó khăn của lao động tự do, TP Hà Nội đã có chính sách hỗ trợ (Nghị quyết 68 – gói hỗ trợ 26.000 tỷ đồng), mỗi người 1,5 triệu đồng. Đến ngày 12/8, hơn 5.100 người đã nhận được tiền. Tuy nhiên, việc hỗ trợ cho nhóm này chưa thể tiến hành do giãn cách xã hội. Nhiều lao động gặp khó bởi thủ tục quy định chặt chẽ, yêu cầu xin xác nhận không hưởng tại nơi thường trú để hưởng tại nơi tạm trú và ngược lại. Nhiều lao động tự do cũng không có đăng ký tạm trú để được vào danh sách hỗ trợ.