Nhận diện viêm da cơ địa ở từng độ t.uổi
Viêm da cơ địa trước đây được gọi là chàm thể tạng, là bệnh viêm da mạn tính, ngứa.
Bệnh có thể gặp ở mọi lứa t.uổi, khó điều trị và dễ tái phát. Vì vậy, việc nhận biết sớm là vô cùng quan trọng.
Nguyên nhân dẫn đến viêm da cơ địa
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm da cơ địa xong yếu tố môi trường đóng vai trò khởi phát:
Ô nhiễm môi trường.
Các dị nguyên có trong bụi nhà, lông súc vật, quần áo, đồ dùng gia đình,…
Nhiễm khuẩn, đặc biệt là tụ cần vàng.
Yếu tố di truyền: khoảng 60% người lớn bị viêm da cơ địa có con bị bệnh này, nếu cả ba và mẹ cùng bị bệnh thì có thể đến 80% con bị bệnh. Các nhà khoa học đã xác định được một số gen liên quan đến bệnh này, trong đó quan trọng nhất là đột biến gen filaggrin (gen mã hóa cho protein) có vai trò liên kết các sợi keratin thượng bì cấu trúc thượng bì dẫn đến tổn thương hàng rào bảo vệ da.
Rối loạn cân bằng đáp ứng miễn dịch gây mất cân bằng đáp ứng miễn dịch Th1 và Th2.
Viêm da cơ địa có tổn thương là mụn nước, sẩn đỏ dẹt, có vùng da mỏng trên mảng da dày, lichen hóa, ngứa.
Biểu hiện viêm da cơ địa ở từng lứa t.uổi
Các biểu hiện khác của viêm da cơ địa thường thấy là:
Khô da (do tăng mất nước qua biểu bì).
Da vảy cá, dày da lòng bàn tay, lòng bàn chân, dày sừng nang lông, lông mi thưa. Viêm môi bong vảy.
Dấu hiệu ở mắt, quanh mắt: mi mắt dưới có thể có hai nếp gấp, tăng sắc tố quanh mắt, viêm kết mạc tái diễn có thể gây lộn mi.
Chứng da vẽ nổi. Tuy vậy, tùy theo lứa t.uổi sẽ có các triệu chứng khác nhau.
Ở trẻ sơ sinh
Bệnh viêm da cơ địa khởi phát sớm khoảng 2 – 3 tháng sau sinh, thường cấp tính với các đám đỏ da, ngứa, sau đó xuất hiện nhiều mụn nước nông nhỏ như đầu đinh ghim tập trung thành từng đám, dễ vỡ, xuất tiết và đóng vảy tiết, có thể bội nhiễm, hạch lân cận sưng to.
Vị trí hay gặp nhất là hai má, có thể ở da đầu, trán, cổ, thân mình, mặt gấp các chi. Khi trẻ biết bò có thể xuất hiện tổn thương ở đầu gối. Không thấy tổn thương ở vùng tã lót.
Video đang HOT
Trẻ có thể dị ứng với một số thức ăn như: sữa, hải sản, thịt bò, thịt gà, … Khi không ăn các thức ăn gây dị ứng thì bệnh giảm rõ rệt.
Bệnh hay tái phát, mạn tính và rất nhạy cảm với các yếu tố như: n.hiễm t.rùng, mọc răng, tiêm chủng, thay đổi khí hậu hay môi trường sống. Hầu hết bệnh sẽ tự khỏi khi trẻ được 18 – 24 tháng.
Ở t.rẻ e.m lớn hơn
Đối với trẻ lớn hơn, viêm da cơ đại thường từ nhũ nhi chuyển sang. Biểu hiện tổn thương là các sẩn đỏ, vết trợt, da dày, mụn nước khu trú hay lan tỏa cấp tính kèm theo nhiễm khuẩn thứ phát.
Vị trí hay gặp nhất là ở khoeo tay, khoeo chân, mi mắt, hai bên cổ, cẳng tay, ở cổ có sạm da mạng lưới, ít gặp ở mặt duỗi các chi.
Bệnh thường trở nên cấp tính khi trẻ tiếp xúc với lông súc vật, gia cầm, mặc đồ len, …
Nếu tổn thương trên 50% diện tích da, trẻ thường suy dinh dưỡng. Khoảng 50% bệnh sẽ khỏi khi trẻ được 10 t.uổi.
Đối với thanh thiếu niên và người lớn
Viêm da cơ địa có tổn thương là mụn nước, sẩn đỏ dẹt, có vùng da mỏng trên mảng da dày, lichen hóa, ngứa. Vị trí hay gặp là nếp gấp khuỷu, khoeo chân, cổ, rốn, vùng da quanh mắt. Khi bệnh lan tỏa thì vùng nặng nhất là các nếp gấp.
Viêm da lòng bàn tay, lòng bàn chân gặp ở 20 – 80% người bệnh, có thể là dấu hiệu đầu tiên của bệnh ở người lớn. Viêm da quanh mi mắt, chàm ở vú.
Tiến triển mạn tính, ảnh hưởng nhiều bởi các dị nguyên, môi trường, tâm sinh lý.
Lời khuyên của bác sĩ
Có thể dùng các sản phẩm chăm sóc da, dưỡng ẩm thường xuyên để phòng bệnh.
Viêm da cơ địa là vấn đề hay gặp gây ra bất tiện sinh hoạt cho bệnh nhân, vì vậy khi có biểu hiện cần đến cơ sở y tế để được thăm khám cụ thể.
Điều trị tùy theo giai đoạn, mức độ bệnh các bác sĩ sẽ chỉ định thích hợp. Có thể dùng các sản phẩm chăm sóc da, dưỡng ẩm thường xuyên. Tư vấn cho người bệnh và thân nhân biết phương pháp điều trị và phòng bệnh.
Để dự phòng viêm da cơ địa cần duy trì sữa tắm dưỡng ẩm, kem dưỡng ẩm, tăng cường bôi kem dưỡng ẩm khi thời tiết hanh khô, ít nhất 2 – 3 lần mỗi ngày.
Tắm nước ấm, không quá nóng, không quá lạnh, nhiệt độ dưới 36C, ngay sau khi tắm xong bôi thuốc dưỡng ẩm, dưỡng da.
Tránh các yếu tố khởi phát như: giữ cho phòng ngủ thoáng mát, tránh tiếp xúc lông gia súc, gia cầm, len, tránh bụi, giảm stress, nên mặc đồ vải cotton.
Ăn kiêng chỉ áp dụng cho trường hợp bệnh nặng, trẻ nhỏ, khi đã xác định rõ loại thức ăn gây kích thích.
Viêm da cơ địa có nguy hiểm không?
Viêm da cơ địa là bệnh lý viêm da mạn tính, dễ tái phát. Bệnh thường xuất hiện ở t.rẻ e.m, đa số sẽ hết khi trẻ 2 t.uổi, tuy nhiên một số bệnh nhân sẽ tiến triển thành viêm da cơ địa ở trẻ lớn và viêm da cơ địa ở người lớn.
Khi mắc bệnh kéo dài nhiều người lo lắng không biết viêm da cơ địa có biến chứng gì không?
Nguyên nhân gây bệnh viêm da cơ địa
Viêm da cơ địa hay còn gọi là viêm da cơ địa dị ứng, chàm cơ địa, viêm da atopy; là dạng tổn thương viêm da mạn tính do tình trạng mẫn cảm với các dị nguyên trong không khí.
Viêm da cơ địa có liên quan đến nồng độ globulin miễn dịch (IgE) trong m.áu cao và t.iền sử bản thân hoặc gia đình bị dị ứng loại I, viêm mũi dị ứng hoặc hen suyễn.
Các nhà nghiên cứu thấy rằng cơ chế bệnh sinh của viêm da cơ địa rất phức tạp, hiện vẫn chưa biết nguyên nhân cụ thể, nhưng được cho là có liên quan đến các yếu tố di truyền, hệ thống miễn dịch và môi trường gây rối loạn khả năng bảo vệ của da.
Viêm da cơ địa khiến người bệnh khó chịu, ngứa ngáy.
- Viêm da cơ địa do yếu tố di truyền:
Người ta nhận thấy một số người bị viêm da cơ địa có thành viên trong gia đình cũng mắc bệnh này. Một số nghiên cứu gần đây cũng chỉ ra đã có những thay đổi trong gene chịu trách nhiệm tạo ra filaggrin - một loại protein giúp duy trì làn da khỏe mạnh.
- Do hệ thống miễn dịch:
Bình thường hệ thống miễn dịch có vai trò chống lại các tác nhân lạ xâm nhập vào cơ thể. Nhưng đôi khi hệ miễn dịch bị rối loạn và hoạt động quá mức có thể gây ra tình trạng viêm trên da.
Ngoài ra, viêm da cơ địa còn do các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến cách mà cơ thể phản ứng khiến da khô và dễ bị viêm.
Biểu hiện của viêm da cơ địa
Biểu hiện của viêm da cơ địa thay đổi tùy theo t.uổi và giai đoạn bệnh. Có thể là hồng ban, mụn nước tiết dịch ở giai đoạn cấp. Hồng ban, vết tích mụn nước, bong vảy, đóng mài ở giai đoạn bán cấp. Mảng da dày lichen hóa, khô da ở giai đoạn mạn tính. Thường gây ngứa làm mất ngủ dẫn đến kiệt sức và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Ba giai đoạn khác nhau có thể phân biệt trên lâm sàng viêm da cơ địa ở trẻ bú mẹ, t.rẻ e.m, thiếu niên và người lớn.
Giai đoạn bú mẹ mắc viêm da cơ địa thường gặp ở trẻ từ 1-3 tháng t.uổi có thể mắc viêm da cơ địa biểu hiện hồng ban, mụn nước ở 2 má, ngứa nhiều dẫn đến trợt da và đóng mài. Có thể khá giống với viêm da tiết bã. Bệnh diễn tiến mạn tính, tái phát nhiều lần, có thể gặp ở quanh miệng và mũi, lớn hơn có thể thấy ở bắp chân, nếp gấp.
Giai đoạn t.rẻ e.m mắc viêm da cơ địa có biểu hiện sang thương gặp ở vùng co duỗi (khớp tay, cổ tay, mắt cá), nếp gấp cổ, lưng bàn tay, bàn chân. Sang thương mới xuất hiện hoặc đã có từ trước. Trẻ mắc bệnh sẽ gây mất sắc tố sau viêm (vảy phấn trắng Alba) có thể thấy khi hết viêm. Khoảng 60% sang thương sẽ biến mất nhưng để lại dấu hiệu khô da.
Viêm da cơ địa có thể gây ra biến chứng là n.hiễm t.rùng da do vi khuẩn
Giai đoạn thiếu niên và người lớn mắc viêm da cơ địa thường là bệnh kéo dài từ nhỏ hoặc mới khởi phát lúc trưởng thành. Viêm da cơ địa thường ở vùng co duỗi và mặt (trán, xung quanh mắt, miệng), cổ. Bệnh xuất hiện mảng da dày lichen hóa, khô da.
Bệnh viêm da cơ địa không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, khiến người bệnh gặp trở ngại tâm lý vì yếu tố thẩm mỹ. Đồng thời, mắc bệnh kéo theo gây mất ngủ, mệt mỏi, khó chịu, ảnh hưởng đến tâm lý và cuộc sống của người bệnh.
Viêm da cơ địa có nguy hiểm không?
Bệnh viêm da cơ địa có thể biểu hiện thành từng đợt, sau đó sẽ tự thuyên giảm tùy theo cơ địa của người bệnh. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân liên tục gãi nhiều trong khi bàn tay không được đảm bảo vệ sinh có thể gây ra tình trạng n.hiễm t.rùng da.
Trên thực tế, viêm da cơ địa khiến người bệnh khó chịu, ngứa ngáy, mất ngủ, gây suy giảm chất lượng cuộc sống. Tình trạng ngứa ngáy liên tục kèm theo ảnh hưởng giấc ngủ có thể làm tăng nguy cơ rối loạn sức khỏe tâm thần như trầm cảm và rối loạn lo âu; ở t.rẻ e.m có thể gây rối loạn hành vi.
Nhiều người bị viêm da cơ địa sau đó phát triển bệnh hen suyễn và viêm mũi dị ứng. Hai tình trạng này có thể xảy ra trước hoặc sau viêm da cơ địa.
Viêm da cơ địa có thể gây ra biến chứng là n.hiễm t.rùng da do vi khuẩn, gây ra các phản ứng viêm rầm rộ, tấy đỏ, đau, mụn nước có dịch mủ, sốt; n.hiễm t.rùng da do virus gây tổn thương bọng nước, đau, rát, thậm chí là gây hoại tử.
Viêm da cơ địa có thể nhẹ hoặc nặng, thường bệnh nặng và có tiên lượng xấu hơn ở các đối tượng:
- Mắc bệnh sớm trước 1 t.uổi.
- Tổn thương da sau khi sinh.
- T.iền sử bản thân hoặc gia đình bị dị ứng.
- Mắc các bệnh dị ứng khác như hen phế quản, viêm mũi dị ứng.
- Bội nhiễm da và chăm sóc da kém.
Một người ở Phú Thọ mắc bệnh lao da hiếm gặp Lao da là một dạng lao ngoài phổi tương đối hiếm gặp, chỉ chiếm khoảng 1% trong số các dạng bệnh nhưng diễn tiến nguy hiểm. Bà N.T.T. (huyện Cẩm Khê, Phú Thọ) bị nổi sẩn ngứa ở cổ tay, bàn chân đã lâu, đi khám da liễu và thoa thuốc nhưng không thuyên giảm. Sau đó, bà T. được giới thiệu đến...