Nguy cơ biến chứng nặng cho trẻ khi mẹ mổ đẻ chủ động
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mổ lấy thai chủ động khi không có chuyển dạ khiến nguy cơ mắc hội chứng suy hô hấp ở trẻ cao gấp 2,6 lần so với mổ đẻ có chuyển dạ và cao gấp 1,9 lần so với đẻ thường.
Chỉ trong gần một tuần của tháng 11, Trung tâm sơ sinh Bệnh viện (BV) Nhi T.Ư ( Hà Nội) đã tiếp nhận 6 trẻ gặp các biến chứng nặng phải thở máy, có trẻ cần duy trì thuốc trợ tim, vận mạch. Có 2 trường hợp trẻ tổn thương phổi nặng, suy hô hấp, suy tuần hoàn. Đáng chú ý, các bệnh nhi (BN) đều được sinh mổ chủ động khi mẹ chưa có cơn co.
Trẻ suy hô hấp sau sinh mổ chủ động được điều trị tích cực tại Bệnh viện Nhi T.Ư. Ảnh Lê Hiếu
Trong đó, có trường hợp nhập viện mới 1 ngày t.uổi là b.é t.rai Đ.T.D ở Thái Bình. Do lo lắng những biến chứng của vết mổ đẻ cũ nên sản phụ quyết định sinh mổ chủ động khi thai nhi được 37 tuần. Sau sinh, trẻ được hỗ trợ thở áp lực dương liên tục qua mũi. Tuy nhiên, suy hô hấp tiến triển, trẻ được chuyển đến BV Nhi T.Ư trong tình trạng tổn thương phổi nặng, suy tuần hoàn. Ngay khi tiếp nhận, các bác sĩ (BS) Trung tâm sơ sinh đã tiến hành hỗ trợ thở máy cho trẻ. Sau 7 ngày điều trị tích cực, may mắn tình trạng của bé Đ.T.D đã cải thiện và ổn định.
Trường hợp khác không may mắn là b.é t.rai ở Nam Định, cũng nhập viện khi được 1 ngày t.uổi. Bé được đẻ mổ chủ động tại BV địa phương khi thai kỳ ở tuần thứ 36, lúc này mẹ chưa có cơn chuyển dạ. Trẻ sau sinh có suy hô hấp, tăng áp phổi nặng, được chuyển đến BV Nhi T.Ư trong tình trạng tím tái, ô xy giảm thấp, suy tuần hoàn.
Tại BV Nhi T.Ư, các BS ngay lập tức tiến hành cho trẻ thở máy tần số cao, duy trì thuốc trợ tim, vận mạch, thuốc giãn mạch phổi. Mặc dù đã được hồi sức tích cực nhưng tình trạng không cải thiện, trẻ đã t.ử v.ong sau 3 ngày.
Video đang HOT
Th.S-BS Nguyễn Thị Hồng Loan, Khoa Điều trị tích cực sơ sinh, Trung tâm sơ sinh, BV Nhi T.Ư, lưu ý trẻ được sinh ra do mổ đẻ chủ động có thể bị suy hô hấp với nhiều mức độ: từ khó thở thoáng qua đến suy hô hấp nặng cần thở máy, thậm chí cần đến ECMO (tim phổi nhân tạo). Một số trường hợp nặng có thể t.ử v.ong. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mổ lấy thai chủ động khi không có chuyển dạ khiến nguy cơ mắc hội chứng suy hô hấp ở trẻ cao gấp 2,6 lần so với mổ đẻ có chuyển dạ và cao gấp 1,9 lần so với đẻ thường.
Trong thời kỳ bào thai, phổi bị dịch lấp đầy nên quá trình trao đổi khí phụ thuộc vào bánh nhau. Khi bánh nhau ngừng hoạt động chức năng, phổi phải đảm nhiệm vai trò này. Quá trình chuyển dạ kích thích tăng sản xuất adrenalin của thai nhi và tăng giải phóng hormone thyrotropin của mẹ. Quá trình này có tác dụng làm tế bào phổi giảm tiết dịch và bắt đầu hấp thu dịch phổi ở trong phế nang, là bước chuẩn bị để phổi bắt đầu thực hiện chức năng hô hấp. Ở trẻ đẻ mổ chủ động sẽ không có quá trình này, dẫn đến phổi trẻ khi sinh ra chứa nhiều dịch hơn, dễ bị mắc các vấn đề về hô hấp sau sinh.
BS Hồng Loan chia sẻ: “Để tránh các biến chứng nặng có thể xảy ra do mổ đẻ chủ động, bố mẹ không nên lựa chọn phương thức đẻ này khi không có chỉ định mổ đẻ bắt buộc. Nếu có lo lắng, hãy trao đổi với BS sản khoa để được hỗ trợ, chuẩn bị cho quá trình sinh an toàn và tốt nhất”.
Theo BV Nhi T.Ư, tỷ lệ mổ lấy thai ở nhiều nước trên thế giới có xu hướng tăng nhanh trong vòng 20 năm trở lại đây, đặc biệt là các nước đang phát triển. Tỷ lệ mổ lấy thai ở Mỹ năm 1996 và 2016 là 21% và 32,24%.
Tại VN, tỷ lệ mổ lấy thai vẫn còn cao, khoảng 39,1%. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 1985, tỷ lệ này chỉ nên từ 5 – 10% nhằm tránh các tai biến cho mẹ và con.
Cảnh báo không nên mổ lấy thai khi chưa có cơn chuyển dạ
Trung tâm Sơ sinh - Bệnh viện Nhi TW cho biết vừa tiếp nhận một số trẻ sinh mổ chủ động gặp các biến chứng nặng.
Lầm tưởng mổ lấy thai an toàn hơn so với sinh thường
Trường hợp thứ nhất là b.é t.rai Đ.T.D - 1 ngày t.uổi, ở Thái Bình là con thứ 2 trong gia đình. Trong quá trình mang thai D., do lo lắng những biến chứng của vết mổ đẻ cũ nên gia đình quyết định để mẹ bé sinh mổ chủ động khi thai nhi được 37 tuần.
Sau sinh, trẻ được hỗ trợ thở CPAP (thở áp lực dương liên tục qua mũi). Tuy nhiên, tình trạng suy hô hấp tiến triển, trẻ được đặt nội khí quản chuyển đến Trung tâm Sơ sinh - Bệnh viện Nhi TW.
Ngay khi tiếp nhận, các bác sĩ Khoa Điều trị tích cực sơ sinh - Trung tâm Sơ sinh đã tiến hành hỗ trợ thở máy cho trẻ. Đồng thời, bệnh nhi được bơm surfatant vào phổi để hỗ trợ hô hấp, kết hợp với thuốc vận mạch, trợ tim liên tục. Sau 7 ngày điều trị, thật may mắn, tình trạng của Đ.T.D đã cải thiện và ổn định.
Trường hợp thứ hai không may mắn là b.é t.rai 1 ngày t.uổi ở Nam Định, đẻ mổ chủ động tại bệnh viện địa phương khi thai kỳ ở tuần thứ 36. Khi mẹ phải nằm theo dõi thai kỳ trong 1 tuần, gia đình đã quá lo lắng và sinh mổ khi chưa có cơn chuyển dạ. Trẻ sau sinh bị suy hô hấp, tăng áp phổi nặng, được chuyển đến Trung tâm Sơ sinh - Bệnh viện Nhi TW trong tình trạng tím tái, SPO2: 50%, suy tuần hoàn.
Trẻ suy hô hấp sau sinh mổ chủ động đang được điều trị tích cực lại Trung tâm Sơ sinh - Bệnh viện Nhi TW. Ảnh:BVCC
Trẻ được sinh ra do mổ đẻ chủ động có thể bị suy hô hấp với nhiều mức độ
Theo các bác sĩ, tỷ lệ mổ lấy thai ở nhiều nước trên thế giới cũng có xu hướng tăng nhanh trong vòng 20 năm trở lại đây, đặc biệt là các nước đang phát triển. Tỷ lệ mổ lấy thai ở Mỹ: năm 1996 là 21%, năm 2014: 32,24%; Paraguay: 42%; Ecuador: 40%. Tại Việt Nam, tỷ lệ mổ lấy thai vẫn còn cao, khoảng 39,1%. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 1985, tỷ lệ này chỉ nên từ 5-10% nhằm tránh các tai biến cho mẹ và con.
ThS.BS Nguyễn Thị Hồng Loan - Khoa Điều trị tích cực sơ sinh, Trung tâm Sơ sinh cho hay, trẻ được sinh ra do mổ đẻ chủ động có thể bị suy hô hấp với nhiều mức độ: từ khó thở thoáng qua đến suy hô hấp nặng cần thở máy, thậm chí phải cần đến ECMO (tim phổi nhân tạo). Một số trường hợp nặng có thể t.ử v.ong.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mổ lấy thai chủ động khi không có chuyển dạ khiến nguy cơ mắc hội chứng suy hô hấp ở trẻ cao gấp 2,6 lần so với mổ đẻ có chuyển dạ và cao gấp 1,9 lần so với đẻ thường.
Trong thời kì bào thai, phổi bị dịch lấp đầy nên quá trình trao đổi khí phụ thuộc vào bánh rau. Khi bánh rau ngừng hoạt động chức năng, phổi phải đảm nhiệm vai trò này.
ThS.BS Nguyễn Thị Hồng Loan - Khoa Điều trị tích cực sơ sinh, Trung tâm Sơ sinh đang theo dõi sát sao tình trạng của trẻ. Ảnh:BVCC
Trong cuộc đẻ thường, tử cung liên tục co làm ảnh hưởng đến quá trình trao đổi khí của bánh rau gây ra tình trạng giảm oxy của thai nhi, do đó phế nang phải được thông khí và m.áu qua phổi được tăng cường. Bên cạnh đó, quá trình chuyển dạ kích thích tăng sản xuất adrenalin của thai nhi và tăng giải phóng hormone thyrotropin của bà mẹ.
Cả hai quá trình này có tác dụng làm tế bào phổi giảm tiết dịch và bắt đầu hấp thu dịch phổi ở trong phế nang, là bước chuẩn bị để phổi bắt đầu thực hiện chức năng hô hấp.
Ở trẻ đẻ mổ chủ động không có quá trình này, dẫn đến phổi trẻ khi sinh ra chứa nhiều dịch hơn, dễ bị mắc các vấn đề về hô hấp sau sinh.
Mắc căn bệnh tim mạch nguy hiểm, thai phụ suýt t.ử v.ong vì cố sinh con Một phụ nữ có bệnh tim mạch đối mặt với nguy cơ t.ử v.ong ngay trên bàn mổ khi mang thai được 31 tuần. Các bác sĩ tại TP.HCM đã nỗ lực cứu được cả hai mẹ con. Chị N.T.D, 33 t.uổi, ngụ tại Cái Bè (T.iền Giang) có t.iền sử hở van tim 3 lá 4/4 và tăng áp động mạch phổi...