Người từng mắc COVID-19 được tiêm vắc xin chống các biến thể tốt hơn

Theo dõi VGT trên

Các nhà nghiên cứu Anh xác định sau khi tiêm liều vắc xin Pfizer đầu tiên, người chưa mắc COVID-19 có phản ứng miễn dịch yếu hơn đối với các biến thể ở Anh và Nam Phi so với người đã mắc bệnh.

Người từng mắc COVID-19 được tiêm vắc xin chống các biến thể tốt hơn - Hình 1

Anh chủ trương tiêm chủng liều vắc xin thứ nhất cho càng nhiều người càng tốt – Ảnh: REUTERS

TS Catherine Reynords, TS Rosemary Boyton và các đồng nghiệp ở Đại học Hoàng gia London (Anh) đã khảo sát hai nhóm tại hai bệnh viện ở Anh.

Nhóm thứ nhất gồm những người đã mắc COVID-19 trong 9 tháng trước đó. Nhóm thứ hai gồm những người chưa từng mắc COVID-19.

Cả hai nhóm đều được tiêm liều đầu tiên 30 microgram vắc xin (vaccine) Pfizer/BioNTech vào cuối năm 2020.

Nếu chưa mắc COVID-19, nên tiêm đủ hai liều

Kết quả cho thấy đối với nhóm một, dù họ đã mắc bệnh ở thể nhẹ hoặc không triệu chứng, vắc xin COVID-19 vẫn bảo vệ họ tốt hơn đối với các biến thể ở Anh và Nam Phi.

Ngược lại, nhóm hai có phản ứng miễn dịch yếu hơn, do đó có nhiều nguy cơ bị nhiễm các biến thể ở Anh và Nam Phi hơn.

Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh kết quả của họ chắc chắn cũng có hiệu lực đối với biến thể ở Brazil hoặc biến thể ở Ấn Độ.

Kết quả nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Science ngày 30-4.

Video đang HOT

Để đạt được kết quả này, các nhà nghiên cứu đã phân tích các protein hình chữ Y (tham gia vào quá trình trung hòa virus), hai loại tế bào lympho B và T (các tế bào bạch cầu tham gia vào phản ứng miễn dịch của cơ thể bằng cách phát hiện và tiêu diệt virus).

Sau khi nhận được liều vắc xin Pfizer đầu tiên, mức kháng thể và các tế bào B và T tăng lên rất nhiều ở nhóm thứ nhất.

Ngược lại đối với nhóm thứ hai, liều vắc xin đầu tiên làm giảm mức kháng thể đặc hiệu đối với virus SARS-CoV-2 và các biến thể, do đó họ dễ bị tổn thương hơn và có nhiều nguy cơ bị nhiễm hơn nhóm đầu nếu tiếp xúc với các biến thể .

GS Rosemary Boyton – một trong các tác giả nghiên cứu chính, đưa ra kết luận: “Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy những người đã tiêm liều vắc xin đầu tiên và chưa từng mắc COVID-19 sẽ không được bảo vệ hoàn toàn khỏi các biến thể đang hoành hành”.

Tóm lại, đối với người chưa mắc COVID-19, cần thiết phải tiêm đủ hai liều vắc xin mới có thể bảo vệ khỏi các biến thể.

Nhưng kết quả nghiên cứu cũng cho thấy tiêm chủng liều vắc xin thứ nhất cho càng nhiều người càng tốt cũng là một chính sách phòng dịch có hiệu quả.

Người từng mắc COVID-19 được tiêm vắc xin chống các biến thể tốt hơn - Hình 2

Những người mắc COVID-19 không được tham gia thử nghiệm lâm sàng giai đoạn III đối với các loại vắc xin – Ảnh: AFP

Pfizer đang nghiên cứu phiên bản vắc xin mới

Vấn đề hiệu lực của vắc xin Pfizer đối với các biến thể đã được ông Albert Bourla – giám đốc điều hành hãng dược Pfizer tiếp tục nêu ra hôm 15-4 trên kênh truyền hình CNBC (Mỹ).

Ông nói đến giả thiết phải tiêm liều vắc xin thứ ba từ 6-12 tháng sau và sau đó phải tiêm nhắc lại mỗi năm để tăng cường khả năng miễn dịch.

Ông khẳng định: “Chúng tôi đã phát triển một quy trình cho phép ngay khi một biến thể gây lo ngại xuất hiện, trong vòng 100 ngày chúng tôi sẽ có vắc xin hiệu quả”.

Trả lời hãng tin AFP, ông thông báo Pfizer đang chuẩn bị một phiên bản vắc xin COVID-19 mới đã pha loãng sẵn để dễ sử dụng.

Vắc xin phiên bản mới có thể được bảo quản từ 2-3 tháng trong tủ lạnh ở nhiệt độ từ 2-8 độ C sau 2-3 tháng bảo quản trong tủ đông. Dự kiến vắc xin sẽ sẵn sàng trong mùa hè này.

Về giá vắc xin Pfizer phiên bản mới, ông giải thích có ba mức giá.

Gói cao nhất được cung cấp cho các nước có thu nhập cao như Mỹ hoặc châu Âu “nhưng giá cao nhất chỉ tương đương với giá một bữa ăn và như vậy vẫn rất hợp lý”.

Kế đến là giá giảm 50% cho các nước có thu nhập trung bình.

Cuối cùng đối với các nước có thu nhập thấp, ông khẳng định: “Tất nhiên chúng tôi cung cấp với giá tương xứng để mọi nơi trên thế giới đều được tiêm chủng”.

Dự báo tổng sản lượng vắc xin Pfizer sẽ đạt 2,5 tỉ liều trong năm nay và vượt qua 3 tỉ liều vào năm sau.

Vaccine của Pfizer có thể chống lại biến chủng mới

Thông tin được đưa ra sau khi các chuyên gia phân tích, so sánh mẫu máu của người đã tiêm vaccine mà Pfizer/BioNTech sản xuất.

Mới đây, các chuyên gia y tế tại Pfizer/BioNTech phối hợp nhóm nhà khoa học Đại học Y, Đại học Texas, Mỹ, nghiên cứu về khả năng bất hoạt virus của vaccine ngừa Covid-19 mà đơn vị này sản xuất. Đột biến khiến virus lây lan nhanh hơn. Nhiều người lo ngại biến chủng virus mới sẽ "lách" khỏi sự trung hòa kháng thể do vaccine kích hoạt.

Theo Reuters, nhóm đã chỉ ra vaccine có hiệu quả trong việc vô hiệu hóa đột biến N501Y trong biến chủng virus SARS-CoV-2 mới.

Nghiên cứu của Pfizer/BioNTech được thực hiện trên máu của những người đã tiêm vaccine ngừa Covid-19 mà công ty này cung cấp. Chuyên gia về vaccine của Pfizer, Phil Dormitzer, cho biết kết quả đầu tiên của các thử nghiệm khá tích cực.

Vaccine này từng chứng minh khả năng ức chế, chống lại 15 đột biến khác trong những chủng virus trước đó. Nhóm tác giả hy vọng nhiều nghiên cứu hơn được thực hiện để đưa ra kết luận cuối cùng.

Tuy nhiên, kết quả trên vẫn còn hạn chế vì không xem xét toàn bộ đột biến trong 2 biến chủng mới của SARS-CoV-2. Ông Dormitzer cho biết: "Rất đáng mừng rằng vaccine thử nghiệm trên 16 đột biến khác nhau và đều có kết quả khả quan. Tuy vậy, điều này không có nghĩa đột biến thứ 17 sẽ không đáng lo ngại".

Vaccine của Pfizer có thể chống lại biến chủng mới - Hình 1

Nghiên cứu do Pfizer/BioNTech chủ trì thực hiện cùng nhóm nhà khoa học của Đại học Texas cho thấy vaccine mà đơn vị này sản xuất có thể ức chế biến chủng virus SARS-CoV-2 mới. Ảnh: Reuters.

Một đột biến khác được tìm thấy trong biến chủng virus tại Nam Phi, có tên gọi E484K, cũng đang được giới nghiên cứu quan tâm. E484K nằm trong biến chủng mới 501.V2 và được cho là có khả năng làm giảm độ nhận biết của kháng thể người với virus.

Nhóm nghiên cứu có kế hoạch thử nghiệm tương tự vaccine với đột biến này và thêm nhiều loại khác để có dữ liệu đầy đủ hơn. Dự kiến, công việc này mất khoảng vài tuần.

Theo Reuters, nghiên cứu này giúp trấn an người dân trên toàn thế giới về biến chủng virus mới. Tuy nhiên, chúng ta vẫn cần thêm xét nghiệm lâm sàng và dữ liệu để đưa ra kết luận cuối cùng.

Giáo sư dược học Stephen Evans, Trường Vệ sinh và Y học Nhiệt đới London, Anh, nhận định: "Đây là tin tốt, ít nhất là nó không mang đến điều tệ hơn. Nhưng nó chưa thể giúp chúng tôi hoàn toàn tin tưởng vào khả năng bảo vệ mà vaccine mang lại, ngay cả của Pfizer".

AstraZeneca, Moderna và CureVac cũng đang kiểm tra liệu vaccine của họ có ức chế được biến chủng virus mới hay không. Đại diện các đơn vị này hiện chưa có câu trả lời cụ thể và thời điểm họ có thể cung cấp dữ liệu.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Trung Quốc tham vọng xây 'đập Tam Hiệp' trong không gianTrung Quốc tham vọng xây 'đập Tam Hiệp' trong không gian
22:41:39 10/02/2025
Ông Trump hứa hẹn "điều tuyệt vời nhất" với Canada nếu sáp nhập vào MỹÔng Trump hứa hẹn "điều tuyệt vời nhất" với Canada nếu sáp nhập vào Mỹ
20:10:28 11/02/2025
Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đạt tiến triển trong đàm phán hòa bình UkraineTổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đạt tiến triển trong đàm phán hòa bình Ukraine
18:58:49 11/02/2025
Tổng thống Trump tuyên bố Mỹ có thẩm quyền 'chiếm' GazaTổng thống Trump tuyên bố Mỹ có thẩm quyền 'chiếm' Gaza
13:20:37 12/02/2025
Nhóm vũ trang Myanmar ra tối hậu thư cho các băng nhóm lừa đảo người Trung QuốcNhóm vũ trang Myanmar ra tối hậu thư cho các băng nhóm lừa đảo người Trung Quốc
07:04:35 11/02/2025
Ba phán quyết lịch sử của Tòa án Tối cao Mỹ về quyền Công dân theo nơi sinhBa phán quyết lịch sử của Tòa án Tối cao Mỹ về quyền Công dân theo nơi sinh
15:14:40 12/02/2025
Nhóm gây quỹ Đan Mạch đề xuất mua lại bang California của Mỹ với giá 1.000 tỷ USDNhóm gây quỹ Đan Mạch đề xuất mua lại bang California của Mỹ với giá 1.000 tỷ USD
14:34:36 11/02/2025
Cô gái kiếm 200 triệu đồng/tuần với nghề dọn nhà "ngập" rácCô gái kiếm 200 triệu đồng/tuần với nghề dọn nhà "ngập" rác
09:19:31 11/02/2025

Tin đang nóng

Lễ gia tiên Vũ Cát Tường và bạn đời: Gia thế khủng của cô dâu được hé lộ, thái độ bố mẹ gây chú ýLễ gia tiên Vũ Cát Tường và bạn đời: Gia thế khủng của cô dâu được hé lộ, thái độ bố mẹ gây chú ý
19:13:23 12/02/2025
Vũ Cát Tường rơi lệ ở lễ thành đôi: 'Muốn yêu thương, bảo vệ em đến khi già đi'Vũ Cát Tường rơi lệ ở lễ thành đôi: 'Muốn yêu thương, bảo vệ em đến khi già đi'
18:03:42 12/02/2025
Dàn sao Việt đổ bộ lễ thành đôi Vũ Cát Tường: SOOBIN lộ diện cực bảnh, Thiều Bảo Trâm sexy - vợ chồng Đông Nhi chiếm spotlightDàn sao Việt đổ bộ lễ thành đôi Vũ Cát Tường: SOOBIN lộ diện cực bảnh, Thiều Bảo Trâm sexy - vợ chồng Đông Nhi chiếm spotlight
17:50:21 12/02/2025
Ủng hộ bạn nghèo 20.000 đồng, học sinh Hải Phòng bị cô giáo chê "không có lòng người": Cách giải thích càng gây bức xúcỦng hộ bạn nghèo 20.000 đồng, học sinh Hải Phòng bị cô giáo chê "không có lòng người": Cách giải thích càng gây bức xúc
17:54:29 12/02/2025
Lộ kết quả giành quyền nuôi con của chồng cũ Từ Hy Viên, bà ngoại 2 bé răn đe mẹ kế 1 điềuLộ kết quả giành quyền nuôi con của chồng cũ Từ Hy Viên, bà ngoại 2 bé răn đe mẹ kế 1 điều
17:26:34 12/02/2025
Lễ thành đôi của Vũ Cát Tường và vợ: Công khai trọn không gian tiệc đẹp như mơ, 1 chi tiết được giữ kín đến cùngLễ thành đôi của Vũ Cát Tường và vợ: Công khai trọn không gian tiệc đẹp như mơ, 1 chi tiết được giữ kín đến cùng
16:47:19 12/02/2025
Tin dữ dồn dập cho chồng cũ Từ Hy ViênTin dữ dồn dập cho chồng cũ Từ Hy Viên
19:20:57 12/02/2025
Hôn nhân của MC Phương Mai rạn nứtHôn nhân của MC Phương Mai rạn nứt
17:59:24 12/02/2025

Tin mới nhất

Hàng trăm ngư dân mắc kẹt trên tảng băng trôi ở Thái Bình Dương

Hàng trăm ngư dân mắc kẹt trên tảng băng trôi ở Thái Bình Dương

19:46:13 12/02/2025
Thông thường, thời gian đánh bắt cá mủa Đông ở Sakhalin diễn ra từ đầu tháng 2 đến tháng 4 hằng năm. Tỉnh Sakhalin ở vùng Viễn Đông của Nga, bao gồm đảo Sakhalin và chuỗi đảo Kuril. Mùa đông ở đây rất lạnh và có tuyết trong suốt hơn 5 t...
Núi lửa Kilauea ở Hawaii tiếp tục 'thức giấc'

Núi lửa Kilauea ở Hawaii tiếp tục 'thức giấc'

19:34:28 12/02/2025
Đợt phun trào mới nhất này nằm sâu trong miệng núi lửa Halemaumau ở bên trong Công viên Quốc gia Núi lửa Hawaii. May mắn, các khu dân cư lân cận không bị ảnh hưởng.
Thủ đô Kiev của Ukraine rung chuyển vì bị tên lửa đạn đạo Nga tấn công quy mô lớn

Thủ đô Kiev của Ukraine rung chuyển vì bị tên lửa đạn đạo Nga tấn công quy mô lớn

19:20:58 12/02/2025
Thị trưởng Kiev, ông Vitali Klitschko, thông báo các vụ cháy đã được ghi nhận tại các quận Holosiivsky, Podil và Svyatoshynsky. Tại quận Obolon, một đám cháy dữ dội đã bùng phát trong khu công nghiệp.
Rộn ràng lễ hội đèn lồng Tết Nguyên tiêu tại Hong Kong

Rộn ràng lễ hội đèn lồng Tết Nguyên tiêu tại Hong Kong

19:16:06 12/02/2025
Lễ hội đèn lồng không chỉ là niềm tự hào của người dân Hong Kong về dấu ấn du lịch đặc sắc, mà còn là điểm nhấn trong văn hóa tâm linh của người dân hòn đảo này, mang lại sức hút khó cưỡng với du khách quốc tế.
Sức hấp dẫn từ vũ khí hải quân độc đáo của Nga

Sức hấp dẫn từ vũ khí hải quân độc đáo của Nga

18:52:45 12/02/2025
Những yếu tố này khiến việc triển khai Shkval, đặc biệt là phiên bản đầu đạn thông thường được đưa vào sử dụng đầu những năm 1990, trở thành một vấn đề có rủi ro cao.
Nga tuyên bố đề xuất trao đổi lãnh thổ của Ukraine là vô nghĩa

Nga tuyên bố đề xuất trao đổi lãnh thổ của Ukraine là vô nghĩa

18:42:57 12/02/2025
Đáp lại, ông Medvedev, người từng giữ chức Tổng thống Nga từ năm 2008-2012, khẳng định Nga không cần đàm phán theo cách này vì nước này có thể đạt được hòa bình bằng sức mạnh.
IS thừa nhận tiến hành vụ đánh bom liều chết ở ngân hàng Afghanistan

IS thừa nhận tiến hành vụ đánh bom liều chết ở ngân hàng Afghanistan

18:35:24 12/02/2025
Nhánh tuyên truyền của IS cho biết một đối tượng đánh bom liều chết đã kích hoạt thuốc nổ cài trong áo khi đến ngân hàng trên để giết các nhân viên chính quyền Taliban đến lĩnh lương.
Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản chuẩn bị xây dựng trụ sở mới

Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản chuẩn bị xây dựng trụ sở mới

18:34:11 12/02/2025
Đây là dự án được đánh giá có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, được Chính phủ và Bộ Ngoại giao Việt Nam quan tâm, hỗ trợ và tạo điều kiện một cách tối đa để triển khai.
Iran phản ứng cứng rắn trước đe dọa sử dụng vũ lực của Tổng thống Trump

Iran phản ứng cứng rắn trước đe dọa sử dụng vũ lực của Tổng thống Trump

18:16:07 12/02/2025
Ông Iravani khẳng định những tuyên bố mang tính khiêu khích của ông Trump vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế và Hiến chương LHQ, đặc biệt là Điều 2.4, quy định cấm đe dọa hoặc sử dụng vũ lực đối với các quốc gia có chủ quyền.
Thời đại đa cực hóa: Cơ hội hay nguy cơ?

Thời đại đa cực hóa: Cơ hội hay nguy cơ?

18:15:09 12/02/2025
Một số quan điểm cho rằng trật tự quốc tế tự do đã tạo ra lợi ích không công bằng không chỉ cho giới tinh hoa toàn cầu trong nước mà còn cho các cường quốc đang trỗi dậy ở nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc.
Ứng phó với 'bão thuế quan' từ Mỹ

Ứng phó với 'bão thuế quan' từ Mỹ

18:13:01 12/02/2025
Nhiều nhà quan sát cho rằng cho đến nay, có vẻ như Tổng thống Mỹ không muốn lật ngược chính sách thương mại lục địa mà muốn viết lại nó về cơ bản theo hướng có lợi cho Mỹ.
Châu Âu phản ứng mạnh trước chính sách thuế nhôm, thép của Mỹ

Châu Âu phản ứng mạnh trước chính sách thuế nhôm, thép của Mỹ

17:36:15 12/02/2025
Chính phủ Brazil khẳng định không tham gia vào cuộc chiến thương mại, trong khi Chính phủ Australia cho biết không có kế hoạch đáp trả chính sách thuế quan của Mỹ.

Có thể bạn quan tâm

Quang Minh U70 vẫn chăm con mọn, Noo Phước Thịnh được khen 'đẹp như tạc'

Quang Minh U70 vẫn chăm con mọn, Noo Phước Thịnh được khen 'đẹp như tạc'

Sao việt

22:35:12 12/02/2025
Diễn viên Quang Minh tuổi U70 vẫn hưởng niềm vui chăm sóc con mọn. ca sĩ Noo Phước Thịnh được khen đẹp như tạc .
Aguero có hoàn thành lời hứa cực sốc sau trận thua của Man City?

Aguero có hoàn thành lời hứa cực sốc sau trận thua của Man City?

Sao thể thao

22:27:03 12/02/2025
Sergio Aguero thua cược sau khi nói tôi sẽ cắt chỗ ấy nếu Real Madrid thắng Man City và liệu Aguero có hoàn thành lời hứa cực sốc sau trận thua của Man City?
Nữ diễn viên nổi điên, quát tháo, trừng phạt chồng chỉ vì 1 chuyện khiến khán giả sốc nặng

Nữ diễn viên nổi điên, quát tháo, trừng phạt chồng chỉ vì 1 chuyện khiến khán giả sốc nặng

Sao châu á

22:22:41 12/02/2025
Nữ diễn viên Yoon Jin Yi vừa gây xôn xao mạng xã hội xứ Hàn khi chia sẻ lên kênh YouTube cá nhân 1 video hé lộ về cuộc sống hôn nhân với ông xã làm trong lĩnh vực tài chính.
Mục đích gây hấn của Kanye West là để quảng bá cho công việc kinh doanh mới?

Mục đích gây hấn của Kanye West là để quảng bá cho công việc kinh doanh mới?

Sao âu mỹ

21:37:58 12/02/2025
Kanye West đang thực hiện một chiến lược truyền thông bẩn để thu hút sự chú ý và tăng doanh số cho các dự án kinh doanh của mình.
Nam quân nhân tử vong do nhiễm não mô cầu

Nam quân nhân tử vong do nhiễm não mô cầu

Sức khỏe

21:05:41 12/02/2025
Người bệnh mất các phản xạ, da lạnh, mạch cảnh không bắt được, không đo được huyết áp, đặc biệt có ban xuất huyết hoại tử toàn thân điển hình của bệnh do màng não cầu.
Người dân TPHCM nô nức đi siêu thị 0 đồng ở ngôi chùa Khmer

Người dân TPHCM nô nức đi siêu thị 0 đồng ở ngôi chùa Khmer

Netizen

20:59:08 12/02/2025
Đại đức Châu Hoài Thái, Ủy viên Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam chia sẻ, siêu thị 0 đồng được khai trương tại chùa Candaras (Chantarangsay), phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TPHCM, sáng 12/2.
Mỹ nam Việt 'đen đủi' nhất màn ảnh rộng: Đóng 5 phim liên tiếp thua lỗ

Mỹ nam Việt 'đen đủi' nhất màn ảnh rộng: Đóng 5 phim liên tiếp thua lỗ

Hậu trường phim

20:36:12 12/02/2025
Dù được đánh giá cao về ngoại hình và diễn xuất, mỹ nam Trần Ngọc Vàng vẫn đen đủi khi 5 dự án điện ảnh gần đây đều chìm nghỉm tại phòng vé.
Tài xế xe Lexus ngang ngược trên phố Hà Nội, bỏ đi mặc kệ tắc đường

Tài xế xe Lexus ngang ngược trên phố Hà Nội, bỏ đi mặc kệ tắc đường

Tin nổi bật

20:25:05 12/02/2025
Theo camera hành trình trên xe ô tô ghi lại, thời điểm này chiếc Lexus RX350 màu trắng đi từ phố Nguyễn Hoàng rẽ vào ngõ số 2. Đây là con ngõ rộng chỉ vừa đủ 2 ô tô tránh nhau và thêm khoảng trống nhỏ cho xe máy.
"Hoàng tử tình ca" bị yêu cầu ngừng diễn, cảnh sát giật đứt dây đàn đuổi về khiến 1,5 triệu người bất bình

"Hoàng tử tình ca" bị yêu cầu ngừng diễn, cảnh sát giật đứt dây đàn đuổi về khiến 1,5 triệu người bất bình

Nhạc quốc tế

20:20:42 12/02/2025
Chia sẻ với truyền thông, viên cảnh sát cho biết họ đã từ chối cấp phép cho Ed Sheeran biểu diễn ở khu vực này. Một người dân đã gọi đến đường dây nóng để báo cáo hành vi vi phạm này.
Dương Domic "phát khổ phát sở" vì vóc dáng cao to như người khổng lồ

Dương Domic "phát khổ phát sở" vì vóc dáng cao to như người khổng lồ

Nhạc việt

20:12:08 12/02/2025
Tham gia Anh Trai Say Hi , Dương Domic đã có được ánh hào quang của riêng mình sau nhiều năm ngụp lặn trong showbiz Việt.
Đằng sau bức ảnh UFO khiến cả thế giới sửng sốt

Đằng sau bức ảnh UFO khiến cả thế giới sửng sốt

Lạ vui

19:36:07 12/02/2025
Vào tháng 8/1990, hai người đàn ông ở Scotland gửi những bức ảnh về vật thể bay không xác định có hình thoi cho báo chí. Sau 35 năm, những chi tiết xoay quanh sự kiện này vẫn là một bí ẩn.