Khác biệt của bún bò ở Huế và Hà Nội
Nhiều người quen ăn bún bò Huế ở Hà Nội ngạc nhiên khi thấy ở vùng đất cố đô, loại sợi thường dùng cho món này nhỏ hơn một nửa.
Nếu lần đầu đến khu ẩm thực Thành Công, bạn sẽ thấy loạt hàng quán với những món ăn hấp dẫn như bún, cháo, phở, miến trộn, nộm, tào phớ, bánh tôm, bánh giò… Nhưng ở đây chỉ có một hàng bún bò Huế, thơm nức mùi sả, mắm ruốc mà khách đứng từ xa cũng có thể cảm nhận được.
Đi tìm “vị Huế” trong bát bún bò
Ở Huế, món ăn này được gọi là “bún bò” hoặc “bún bò giò heo”, còn ở Hà Nội hay các địa phương khác thường gọi là “bún bò Huế” để chỉ xuất xứ của nó. Là một người Huế xa quê, đôi khi tôi thèm hương vị của bát bún bò giò heo truyền thống. Dù ở nhà thỉnh thoảng mẹ cũng nấu, thú thật tôi chưa tìm được “vị Huế” như trong bát bún bò của các o, các dì ở Huế.
Bát bún đầy đủ ở Thành Công có giá 35.000 đồng, gồm thịt bò, bò viên, giò heo, tiết heo cùng nước dùng ngọt đậm đà mang màu đỏ cam đặc trưng. Thực khách có thể ăn kèm với bắp chuối sống, giá và rau thơm nếu muốn. Miếng giò heo khoanh tròn được ninh kỹ, mềm sần sật khi ăn.
Bà chủ là người Huế, sau khi lấy chồng thì chuyển ra Bắc theo nhà chồng. Lúc ông bà đến tuổi nghỉ hưu, con cái gợi ý mở hàng bún để nối nghiệp ông bà ngoại, tính tới nay đã hơn 10 năm. Khách quen thường gọi bà là “dì” – tương đương với từ “cô” ở miền Bắc.
“Khách ăn thấy ngon rồi tự đăng lên mạng hoặc giới thiệu cho bạn bè chứ quán không quảng cáo gì cả. Khẩu vị nhiều người rất tinh, ăn ở đâu ngon họ sẽ quay lại, dở thì họ chỉ ăn một lần thôi, nên điều quan trọng nằm ở chất lượng bát bún”, ông chủ cho biết.
Bát bún bò Huế đầy đặn với giò heo, tiết heo. Ảnh: Bảo Ngân.
Video đang HOT
Điểm khác giữa bún bò ở Huế và ở Hà Nội
Chủ hàng chia sẻ: “Hồi xưa ba mẹ dì cũng bán bún ở Huế, nhưng giờ chỉ có mỗi mình dì nối nghiệp thôi. Cái nghề này rất vất vả, nếu ai không có đam mê thì không theo được. Gia vị chính để tạo ra hương vị Huế như mắm ruốc, hạt nêm… dì đều đặt hàng ở Huế. Thịt heo, rau sống mua ở đây, sáng nào dì cũng dậy sớm đi chợ để tự tay lựa chọn được đồ tươi nhất”.
Với người con xứ Huế như tôi, bún bò ở đây đạt mức 7/10 vì nước dùng còn hơi thiếu vị cay, thiếu mùi thơm của sả và mắm ruốc. Tôi từng đọc ở đâu đó rằng, một nồi bún ngon theo “chuẩn” của người Huế cần có: “Nước dùng trong, mang vị ngọt của xương thịt hầm và mùi thơm dịu của sả cùng một vị rất đặc trưng của ruốc”.
Ngoài ra, bún ở đây cũng không dùng chả cua thơm ngọt như ở Huế mà thay bằng bò viên. “Dì làm bún bò Huế nhưng làm theo kiểu Bắc để phù hợp với khẩu vị của người Hà Nội. Ngoài này họ chuộng bò hơn, còn chả cua họ không thích bằng”, bà chủ nói.
Một khách quen ở đây cho biết: “Mình đã thử ăn bún bò ở Huế nhưng không ngon bằng ở đây. Bát bún ở Huế hơi ít, không được đầy đặn và đậm đà như ở Hà Nội. Thứ hai là ở Huế cay quá mình không ăn được”.
Quán nhỏ nhưng thường đông khách. Ảnh: Bảo Ngân.
Nước dùng đã được gia giảm nhiều để hợp khẩu vị người Bắc. Quán dùng xương, gân bò để lấy vị ngọt, còn người Huế dùng ruốc và giò heo. Vì vậy, vị của bún bò Huế truyền thống thường ngọt thanh và có vị mặn, cay nồng hơn. Bát bún ở Huế thường nhỏ bằng 1/2 những bát bún thường thấy ở Hà Nội. Nguyên liệu ăn kèm như chả cua, tiết… cũng đều nhỏ, kể cả sợi bún.
Khó có câu trả lời chính xác cho câu hỏi “Bún bò Huế ở Huế hay ở Hà Nội ngon hơn?”, bởi điều này phụ thuộc vào khẩu vị của từng người và từng vùng miền. Tuy nhiên nếu bạn có cơ hội đến cố đô, hãy sà ngay vào một gánh bún bò bên đường để thưởng thức “vị Huế” đúng chất.
Bảo Ngân
Bún bò - đặc sản không thể bỏ lỡ khi du lịch Huế
Một bát bún bò Huế phải có đủ thịt bò, giò heo, tiết luộc, chả cua...sẽ khiến lòng người xao xuyến và thòm thèm đến cồn cào.
Nếu đang ở xứ Huế, hãy sà xuống một gánh bún ven đường, bưng bát bún, nhưng đừng ăn vội mà hãy nhìn. Cả một Huế mộng, Huế mơ hiện hình tại đó với sắc màu làm mê mẩn thị giác. Nước lèo loang loáng ráng đỏ hệt như ánh bình minh trên đầm Chuồn. Dưới làn nước thơm như nước dòng Hương đó, nhưng không phải là mùi hương hoa xương bồ mà là mùi mắm ruốc và chanh vàng chính gốc Huế, là những sợi bún trắng ngà, dai mềm và to hơn bún thường nằm lập lờ, làm nền cho miếng bò bắp nâu sậm, thái to bản nhưng mỏng, những miếng giò heo hửng vàng. Những Dấu tích của đầm phá, đồng rừng, sông núi xứ Thần Kinh đã hiện thân qua miếng chả cua đậm đà; miếng huyết luộc vuông vức mà điềm đạm như núi Ngự Bình; qua những ngọn húng quế ngát hương, bắp chuối xắt mỏng bùi chát.
Một bát bún bò Huế phải có đủ thịt bò, giò heo, tiết luộc, chả cua...
Hãy nhẹ nhàng húp một hớp nước lèo. tức khắc, vị giác bị tiến công đầu tiên bởi vị cay của ớt chưng cay đậm, ớt vàng cay thơm. Nhờ vị cay mà nước miếng càng tứa ra ồ ạt. Người Huế ăn cay là vừa để chống ngã nước, vừa có tác dụng kích thích khẩu vị. Hôm nào chán ăn, hãy lấy một quả ớt ra nhấm nháp, bỗng dưng dịch vị ào ra khiến cơn thèm lại lên.
Nước lèo của bún bò Huế thật thần kỳ. Nó chẳng những tạo thành hương vị đặc trưng của bún bò Huế mà còn là một câu chuyện về nghệ thuật hóa giải xung khắc. Ở tô bún bò Huế hội ngộ hai thứ nguyên liệu xung khắc nhau kịch liệt.
Thịt bò là thịt đỏ, thuộc dương, còn thịt heo là thịt trắng thuộc âm. Khi nấu, thịt bò thì teo, thịt heo thì nở; thịt bò nổi còn thịt heo chìm. Thịt bò có thể ăn sống hoặc tái, trong khi chả ai ăn heo tái. Trên thế giới, rất hiếm món ăn cùng sử dụng cả thịt bò và thịt heo để chế biến.
Ấy thế mà tô bún Huế lại "ôm trọn heo bò vào lòng" nhờ thứ nước lèo thần kỳ được nấu từ xương heo, xương bò rồi lại dùng để luộc bắp bò cùng giò heo. Nhưng thế chưa đủ, phải có thêm mắm ruốc và sả thì nước lèo mới "thành chính quả".
Hương vị đặc trưng của mắm ruốc đã khiến bò heo không còn dị biệt, cùng 'đoàn kết' một lòng làm nên món bún bò giò heo lừng lẫy. Còn sả thì sao? Mắm ruốc vốn nặng mùi, song, tinh dầu sả trong mớ sả tươi đập dập lại kìm hãm mắm ruốc không lên mùi thái quá, đồng thời góp thêm vị thơm cho nước dùng, tạo ra thứ hương vị cực kỳ đặc thù của bún bò Huế.
Nhìn lại bát bún bò, sẽ thấy đằng sau đó là một câu chuyện hóa giải xung khắc. Mắm ruốc làm hài hòa thịt bò và thịt heo, còn sả tươi lại làm hài hòa mắm ruốc. Nhiều mắm ruốc quá thì nặng mùi. Nhiều sả quá thì thành ra nhạt nhẽo. Đấy cũng là triết lý sống của người Huế: Hễ hài hòa thì sự tốt đẹp mới xuất hiện, còn nếu mất cân bằng thì sự tốt đẹp lập tức biến mất.
Sự hài hòa còn thể hiện qua cách ăn bún bò Huế. Do nước lèo có mắm ruốc nên ăn không khéo là giây vào quần áo. Thế nên cách ăn bún bò chuẩn nhất là một tay bưng bát húp, một tay cầm đũa lùa bún, thịt. Để thuận tiện cho kiểu ăn này, tô dùng cho bún bò Huế thuộc lại lòng sâu, miệng tô nhỏ, tối kỵ loại tô có miệng lượn quanh như sóng nước bởi húp được một thì chảy ra ngoài mười. Ngoài ra, nước lèo cũng không đun sôi sùng sục như nước dùng phở mà chỉ nóng vừa đủ, để cho khi dội vào bún nguội, bát bún sẽ đạt được một nhiệt độ hài hòa với bàn tay bưng bát.
Hài hòa là thế, nhưng người ăn bún bò rất khó kiếm được sự hài lòng. Rất nhiều người đã phải lòng bún bò Huế ngay từ lần ăn đầu tiên, nhưng dài dằng dặc những lần ăn sau đó dù ở Huế, Sài Gòn, Hà Nội..., họ đều lắc đầu "không phải". Không phải là vì họ khó tìm được bát bún có hương vị như "lần đầu tiên", mà chủ yếu nằm ở bí quyết gia giảm mắm ruốc, sả của mỗi hàng bún.
Bún bò Huế ở Hà Nội hay Sài Gòn có nhiều nhưng đa phần rất lạt lẽo bởi vì người nấu đã giảm nhiều mắm ruốc và sả để đỡ nặng mùi. Nhưng khi đánh mất cái mùi đặc thù của mình, bún bò Huế không còn là bún bò Huế dù vẫn còn đó miếng móng giò to tướng, lát thịt bò cục mịch... Họ cứ đi tìm cái gánh bún bò năm nào đã gặp ngoài chợ Đông Ba hay trên những con phố nhỏ của xứ Huế, nơi có những bác đạp xích lô cao nghệu ngồi chồm hỗm trên vỉa hè mà húp tô bún xụp xoạp đến vui tai, rồi dùng tay nâng miếng chân giò lên gặm rõ ngon lành.
Bát bún bò ăn kèm với rau sống và bắp chuối thái nhỏ.
Ở giữa đất Hà Nội này, chả dễ tìm được một bát bún bò Huế đích thực. Nhưng hãy thử một quán ngay tầng 1 nhà tập thể cũ trên phố Tô Hiệu hay ở quán cà phê có tên Green Palace ở 5A phố Phan Kế Bính, nơi không gian hơi lạ lẫm với bún bò Huế nhưng cái tâm, cái tình của chủ quán gốc Huế dồn vào khiến bát bún bò đặc thù xứ sở vẫn cay nồng như miếng ớt miền Trung, vẫn thơm thảo như miếng chanh vàng xứ Huế.
Thế cũng đã là an ủi cho những tín đồ cuồng nhiệt của tô bún bò Huế vốn đầy xung khắc song hết mực hài hòa trong cái thời tiết giao thời này.
Theo Internet
Ngất ngây hương vị Huế trong tô bún bò sông Hương Hương thơm nồng nàn của nước dùng hòa quyện với vị ngọt từ xương, thịt bò cùng cái giòn sần sật của gân thêm vào cái ngon của chả, chấm thêm tí sa tế trong tô bún bò 'chuẩn sông Hương' thì quả không có gì sánh bằng! Là một những quán nổi tiếng về bún bò, Bún bò sông Hương luôn được...