Hạt cải sen, thuốc trong vườn nhà

Cải sen còn gọi là cải bẹ, là cây vừa có giá trị về mặt thực phẩm, vừa có giá trị làm thuốc trong YHCT.

Hạt cải sen, tên thuốc là bạch giới tử là vị thuốc được dùng khá phổ biến trong Đông y. Bạch giới tử chứa nhiều acid béo sinapic, arachidic, crucic; tinh dầu… Có nhiều cách chế biến bạch giới tử làm thuốc như: Bạch giới tử vi sao là hạt cải sao nhỏ lửa tới khô, hơi có mùi thơm, để nguội; Bạch giới tử sao vàng là hạt cải sao nhỏ lửa đến màu vàng sẫm có mùi thơm, vị cay, đặc trưng của mùi cải, để nguội; Bạch giới tử sao đen là đun nóng chảo, cho bạch giới tử vào, đảo đều cho đến khi ngoài vỏ có màu hơi đen, để nguội. Bạch giới tử sao đen có màu hơi đen, có vị thơm đặc trưng của họ cải, nhấm có vị hơi cay.

Theo YHCT, bạch giới tử có vị cay, tính ấm, quy kinh phế. Có công năng ôn phế, trừ đàm hàn, giảm đau, tiêu thũng, tán kết, thông kinh lạc, hành khí, lợi khí. Chủ trị ho hàn, nhiều đờm, suyễn tức, khó thở, sườn ngực đau trướng, xương khớp tê đau. Ngày dùng 3 – 9 g, dưới dạng thuốc sắc hoặc hoàn tán. Kiêng kỵ: phế hư, ho khan.

Bạch giới tử được làm thuốc trong các chứng bệnh:

Mụn nhọt sưng đau, đau họng: hạt cải sen 9g sao qua, nghiền mịn, thêm chút nước, quấy đều tạo thành dạng hồ nhão, lấy bông sạch chấm thuốc, bôi vào nơi sưng đau, nếu đau họng thì bôi quanh vùng ngoài yết hầu. Cách làm này cũng có thể dùng đối với nhọt bọc, hoặc viêm hạch lâm ba. Làm như vậy nhiều lần trong ngày.

Trị đau đầu: hạt cải sen 8g, vi sao, tán mịn, mặt khác lấy 10g gừng tươi, rửa sạch, thái phiến, giã nát, vắt lấy nước cốt. Đem bột hạt cải trộn đều với nước gừng, rồi bôi vào vùng gáy (tốt nhất là bôi vào 2 huyệt phong trì: chỗ lõm hai bên gáy, dưới xương sọ và huyệt phong phủ, lõm dưới xương chẩm), vùng hai bên thái dương và vùng đỉnh đầu (tốt nhất là bôi vào huyệt bách hội, chỗ hơi lõm ở đỉnh đầu, nơi giao nhau của đường kéo từ hai chóp trên của tai lên với đường sống mũi và chẩm). Cũng làm theo cách tương tự để bôi vào các chỗ đau khác, như đau lưng, đau liên sườn, đau gối…Có thể thay gừng bằng rượu, giấm cũng được.

Trị ho đờm: để trị ho đờm có thể dùng riêng hạt cải sen, hoặc tốt nhất là dùng phối hợp với hạt cải củ, còn gọi là lai phục tử, quả tía tô, còn gọi là tô tử, đồng lượng 6 – 9g, dưới dạng thuốc sắc hoặc thuốc bột. Đây là phương thuốc cổ truyền, dùng tốt cho các chứng ho đờm kéo dài, chứng ho nhiều đờm mà loãng, hen suyễn, đặc biệt ho, hen ở người cao tuổi. Phương thuốc đã được chứng minh trên thực nghiệm chống ho, trừ đờm tốt. Ngoài ra còn có tác dụng ức chế với nhiều chủng vi khuẩn, như tụ cầu vàng, trực khuẩn lỵ, đại tràng, thương hàn; Đặc biệt với hai chủng vi khuẩn thường gặp trong các bệnh đường hô hấp: Pseudomonas aeruginosa và Haemophylus influensae.

Theo SK&ĐS