Thay 8 khớp nhân tạo trên hai bàn tay

Bác sĩ Bệnh viện Tâm Anh vừa thay và tạo hình 8 khớp tay cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp, tay biến dạng không gấp duỗi suốt 20 năm.

Ca phẫu thuật của chị Trần Thị Ánh (33 tuổi, ở Bình Dương) diễn ra vào ngày 6/10, kéo dài hơn 4 giờ đồng hồ. Ngay sau khi mổ và thay 8 khớp nhân tạo, bàn tay của chị đã có thể gấp duỗi thụ động gần như bình thường.

Phó giáo sư, Tiến sĩ, bác sĩ Trần Trung Dũng, Trung tâm Phẫu thuật Khớp – Y học thể thao, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh, Hà Nội cho biết, với việc chăm sóc tốt sau phẫu thuật, bệnh nhân có thể được xuất viện sau 2-3 ngày, mở ra thêm kỳ tích mới cho lĩnh vực điều trị bệnh lý cơ xương khớp ở Việt Nam.

Đôi bàn tay co quắp của chị Trần Thị Ánh trước khi phẫu thuật. Y văn gọi là bàn tay gió thổi và mu bàn tay hình lưng lạc đà. Ảnh: Bệnh viện Tâm Anh cung cấp.

Từ năm 13 tuổi, chị Trần Thị Ánh đã bị những cơn đau dai dẳng ở cả hai bàn tay, được chẩn đoán mắc viêm khớp dạng thấp – một dạng bệnh lý viêm khớp mạn tính do rối loạn tự miễn dịch khá phổ biến với phụ nữ Việt Nam. Suốt 20 năm điều trị bằng nhiều loại thuốc ở các cơ sở y tế khác nhau mà không hiệu quả, bệnh tiến triển nặng. Các khớp bàn – ngón tay cong vẹo, biến dạng, mất gần như hoàn toàn chức năng cầm nắm, chịu nhiều đau đớn.

“Các bác sĩ đều nói chỉ có thay khớp mới cứu được tay, còn nếu không phải đóng cứng các khớp để giảm đau. Nhưng nếu thay toàn bộ khớp cả hai bàn tay như tôi thì quá phức tạp, gần như bất khả thi vì Việt Nam chưa từng ghi nhận trường hợp nào”, chị Ánh kể lại.

Được người quen giới thiệu, chị đến Trung tâm Phẫu thuật Khớp – Y học thể thao, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh, Hà Nội vào cuối tháng 9. Phó giáo sư, Tiến sĩ, bác sĩ Trần Trung Dũng, trực tiếp thăm khám cho chị. Ông nhận định đây là ca bệnh vô cùng phức tạp. Chỉ có 2 ngón cái bình thường, 8 ngón còn lại bị hỏng khớp hoàn toàn. Phẫu thuật thay khớp ngón tay trước đó thường áp dụng cho bệnh nhân chỉ hỏng 1-2 khớp. Việc thay 8 khớp cùng lúc, nhất là ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp chưa từng được thực hiện, bởi chi phí cao và ẩn chứa nhiều rủi ro.

Ngoài ra, phẫu thuật thay khớp để phục hồi các khớp bị hỏng – bị trật cho bệnh nhân chỉ là một phần. Điều quan trọng hơn là cân bằng phần mềm quanh khớp để ngón tay cử động như bình thường vì bệnh nhân bị bệnh quá lâu, nên phần mềm của bàn tay phần nhiều bị co rút, biến dạng. “Chúng tôi dự kiến tới các phương án trong mổ, đó là tạo hình lại bao khớp, hoặc chuyển các cơ nhỏ của bàn tay (như cơ giun) để định hướng lại trục và chuyển động của các ngón”, bác sĩ Trần Trung Dũng chia sẻ.

Sau nhiều cuộc hội chẩn cùng các cộng sự, Phó giáo sư Trần Trung Dũng quyết định phương án mổ và thành lập 2 êkip phẫu thuật gồm 5 chuyên gia trong lĩnh vực phẫu thuật khớp – chấn thương chỉnh hình. Cùng lúc, mỗi êkip đảm nhận thay khớp cho một bên bàn tay.

Việc này giúp rút ngắn một nửa thời gian phẫu thuật, hạn chế gây mê kéo dài, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn, giảm biến chứng và giúp bệnh nhân nhanh phục hồi sau mổ. Êkip gây mê hồi sức do Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Quốc Kính – Trung tâm hồi sức tích cực Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh chỉ đạo lựa chọn phương pháp gây mê hiện đại, an toàn, đồng thời lên các phương án gây tê tại vị trí mổ để giảm đau cho người bệnh sau khi kết thúc cuộc mổ.

Phó giáo sư Trần Trung Dũng và êkip bác sĩ Trung tâm Phẫu thuật khớp – Y học thể thao bệnh viện Tâm Anh phẫu thuật thay đồng loạt 8 khớp ngón tay bị biến dạng cho bệnh nhân Trần Thị Ánh. Ảnh: Bệnh viện Tâm Anh cung cấp.

Để giảm chi phí cho người bệnh, các bác sĩ sử dụng khớp loại nguyên khối với chất liệu silicone sinh học đặc biệt. Đây là một dạng hợp chất y sinh học có tính tương thích, chịu được lực gập duỗi hàng ngày như khớp của người bình thường, thiết kế và chế tạo bằng công nghệ in 3D trong nước. Chi phí sản xuất bằng một nửa so với loại nhập ngoại, song các bác sĩ nhận định chúng vẫn đảm bảo công năng, chất lượng, thiết kế chuyên biệt phù hợp với cấu trúc giải phẫu của người Việt Nam.

Nhìn hình ảnh X-quang bàn tay bệnh nhân trước và sau ca mổ, Phó giáo sư Trần Trung Dũng cho biết bệnh nhân đã phục hồi lại trục các khớp, cân bằng phần mềm; đảm bảo cho ngón tay cử động như bình thường. Ảnh: Bệnh viện Tâm Anh cung cấp.

Viêm khớp dạng thấp là bệnh khá phổ biến tại nước ta, thường gặp ở nữ giới. Phó giáo sư Trần Trung Dũng khuyến cáo, khi thấy đau các khớp bàn – ngón tay, cổ tay, cổ chân với tính chất đối xứng hai bên, đau nhiều vào lúc nửa đêm về sáng, có dấu hiệu cứng khớp vào buổi sáng, phải làm động tác “phá gỉ sét” mới vận động được, thì nên đi chuyên khoa Cơ xương khớp để được điều trị sớm, phòng biến chứng.

Người bệnh không sử dụng các loại thuốc không rõ nguồn gốc, trôi nổi để điều trị vì có thể gặp nhiều biến chứng nguy hiểm hoặc khiến bệnh tiến triển nặng, do đã bỏ qua giai đoạn sớm để điều trị. Các bác sĩ cho biết, việc chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp không quá khó, tuy nhiên vẫn có những nhầm lẫn hoặc bỏ qua “giai đoạn vàng”. Thiết bị kỹ thuật hiện đại như máy chụp X-quang, máy chụp MRI thế hệ mới cùng với xét nghiệm miễn dịch đặc hiệu sẽ giúp bác sĩ có được chẩn đoán chính xác ở giai đoạn rất sớm.