Sư phạm Công nghệ – Ngành học đầy hứa hẹn của nền giáo dục Việt Nam hiện đại
Sinh viên ngành sư phạm Công nghệ là nguồn nhân lực triển vọng để thực hiện chương trình giáo dục mới, cơ hội nghề nghiệp của ngành nghề này ngày càng mở rộng.
Từ vai trò của môn công nghệ trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, ngành sư phạm công nghệ hứa hẹn là một ngành nghề triển vọng trong tương lai.
Phó giáo sư, Tiến sĩ Lê Huy Hoàng – Trưởng khoa Sư phạm Kỹ thuật – Đại học Sư phạm Hà Nội đã có những chia sẻ với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam về vấn đề đào tạo cũng như triển vọng của ngành sư phạm Công nghệ trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay.
Đào tạo ngành sư phạm công nghệ theo định hướng giáo dục STEM
Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang hiện hữu, hầu hết các quốc gia trên thế giới đều coi trọng thúc đẩy giáo dục STEM nói chung, giáo dục công nghệ nói riêng. Đây là những lĩnh vực đóng vai trò rất quan trọng trong việc định hướng nghề nghiệp, thúc đẩy nguồn nhân lực thuộc các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học.
Để đáp ứng được những yêu cầu mới đặt ra đối với ngành giáo dục Việt Nam, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã tiên phong trong vấn đề đào tạo giáo viên công nghệ – giáo dục STEM. Từ năm 2019, trường bắt đầu tuyển sinh và đào tạo ngành này.
Sự ra đời của ngành Sư phạm công nghệ – Giáo dục STEM nhằm đáp ứng yêu cầu đặt ra của Chương trình giáo dục phổ thông mới cũng như đáp ứng nhu cầu tuyển dụng cao của các cơ sở giáo dục hiện nay.
Theo học Chương trình Sư phạm công nghệ – Giáo dục STEM tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, sinh viên được học tập và nghiên cứu về Toán và khoa học (Vật lí, khoa học máy tính), đủ để giải quyết các vấn đề kỹ thuật, công nghệ trong chương trình.
Cùng với đó là tri thức và năng lực nền tảng về kỹ thuật, công nghệ thuộc các lĩnh vực cơ khí, động lực, điện và điện tử, các kỹ thuật, công nghệ chuyên ngành thuộc một trong ba lĩnh vực: công nghệ và giáo dục STEM; công nghệ IoT; công nghệ điều khiển – tự động hóa. (giai đoạn chuyên sâu).
Mô hình chương trình đào tạo sinh viên sư phạm công nghệ tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội (Ảnh: Tiến sĩ Lê Huy Hoàng cung cấp)
Bên cạnh đó, chương trình đào tạo của trường cũng chú trọng phát triển ở sinh viên những năng lực, kỹ năng thích ứng bối cảnh mới về khoa học và công nghệ như Năng lực công nghệ, tư duy thiết kế, tư duy phản biện, tư duy đổi mới sáng tạo.
Triết lí đào tạo của khoa Sư phạm kỹ thuật là học đi đôi với hành; học tập dựa trên nghiên cứu; chú trọng thực hành, trải nghiệm kỹ thuật, công nghệ trong môi trường thực tiễn.
“Sinh viên của khoa ngoài học tập, nghiên cứu tại các phòng thí nghiệm, thực hành, còn được trải nghiệm các hoạt động sáng chế kỹ thuật, công nghệ thông qua cuộc thi sáng tạo robot thường niên; cùng với giảng viên, phát triển các sản phẩm kỹ thuật, công nghệ ứng dụng trong thực tiễn.
Đây chính là những hoạt động sinh viên rất đam mê trong quá trình học tập và nghiên cứu tại khoa và cũng là phương thức học tập hiệu quả ở bậc đại học”, Tiến sĩ Lê Huy Hoàng chia sẻ. .
Video đang HOT
Nếu có nhu cầu và có đủ năng lực, trong quá trình học, sinh viên có thể được giới thiệu để làm việc tại một số doanh nghiệp (đang có hợp tác với khoa: Học viện Human Robot; Teky Holdings; KDI Education,…) về giáo dục kỹ thuật, công nghệ.
Qua các hoạt động trên, sinh viên vừa phát triển chuyên môn, vừa hình thành kỹ năng làm việc trong thực tiễn và có thêm thu nhập.
Triển vọng ngành sư phạm Công Nghệ được mở rộng
Từ xu hướng tương lai của nền giáo dục hiện đại, Tiến sĩ Lê Huy Hoàng khẳng định vai trò của môn học này sẽ ngày càng được coi trọng. Chính vì vậy, những hứa hẹn về nghề nghiệp tương lai của ngành đào tạo Sư phạm Công nghệ là có cơ sở.
Sinh viên ngành Sư phạm Công nghệ – Giáo dục STEM sẽ trở thành những giáo viên sáng tạo, chủ động, tích cực, đón đầu xu hướng mới của giáo dục hiện đại (Ảnh: Tiến sĩ Lê Huy Hoàng cung cấp)
Đầu tiên, sinh viên sau khi ra trường có thể lựa chọn dạy học môn Công nghệ – Giáo dục STEM ở Các trường Tiểu học, Trung học cơ sở, Trung học phổ thông.
Vai trò của giáo viên môn Công nghệ trong Nhà trường ngày càng được đề cao. Các trường học hiện nay đều rất cần những giáo viên có năng lực để dạy học theo định hướng của chương trình giáo dục mới.
Trong bối cảnh ấy, các trường đang có nhu cầu tuyển dụng giáo viên đào tạo đúng chuyên môn. Giáo viên Công nghệ – Giáo dục STEM được đào tạo đúng chuyên ngành sẽ được mở rộng cơ hội việc làm.
Bên cạnh đó, sinh viên ngành Sư phạm công nghệ còn có cơ hội trở thành giảng viên tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
Chương trình đào tạo sư phạm Công nghệ tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội được thiết kế theo hướng phân nhánh, chuyên sâu. Sinh viên năm cuối sẽ được lựa chọn theo các chuyên ngành dựa vào định hướng công việc tương lai.
Chính vì vậy, sinh viên sau này hoàn toàn có thể trở thành những giảng viên Điều khiển và tự động hóa, giảng viên IoT tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
Khoa Sư phạm Kỹ thuật tổ chức nhiều cuộc thi, tạo sân chơi bổ ích giúp sinh viên học tập, trải nghiệm (Ảnh: Tiến sĩ Lê Huy Hoàng cung cấp)
Một cơ hội nghề nghiệp nữa dành cho sinh viên sư phạm công nghệ là làm việc như cử nhân kĩ thuật, công nghệ ở các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất.
Với kiến thức nền tảng, chuyên sâu về công nghệ – kỹ thuật, sinh viên hoàn toàn có thể chủ động làm việc tại những cơ sở doanh nghiệp khác nhau có lĩnh vực, ngành nghề liên quan.
Xu hướng giáo dục STEM hiện nay cũng mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp cho sinh viên sư phạm công nghệ, họ có thể trở thành giáo viên STEM tại các tổ chức giáo dục khác nhau.
Đặc biệt, sinh viên còn có cơ hội việc làm trong quá trình học tập tại giảng đường đại học, có cơ hội học thạc sĩ, tiến sĩ chuyên ngành của khoa, theo đuổi con đường nghiên cứu khoa học.
Trong tương lai gần, Công nghệ sẽ trở thành một môn học có ý nghĩa, vai trò quan trọng, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của giáo dục trong trường học và các cơ sở giáo dục.
Giáo dục hiện đại đã cho thấy sự cần thiết, tầm quan trọng của môn Công nghệ cũng như vai trò, vị thế của những giáo viên Công nghệ sáng tạo, chủ động, tích cực, đón đầu xu thế.
STEM, tại sao không?
Xu hướng giáo dục STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học) phát triển tư duy logic, khả năng sáng tạo cho tr.ẻ e.m đang được sử dụng ở hầu hết các quốc gia phát triển trên thế giới.
Tại Việt Nam, nhiều năm gần đây, giáo dục STEM cũng được ngành Giáo dục quan tâm, thực hiện thí điểm để nhân rộng...
Học sinh hào hứng với xu hướng STEM.
Phát triển nhiều kỹ năng cho học sinh
Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) tổng thể 2018 và chương trình môn học, Thông tư 32 và Công văn 3089/BGDĐT-GDTrH của Bộ GDĐT đã đề cập đến STEM trong từng môn học, định hướng dạy các môn khoa học thành bài học STEM, trải nghiệm STEM, nghiên cứu khoa học.
Hoạt động trải nghiệm STEM là sự kết nối giữa kiến thức trong nhà trường với các vấn đề thực tiễn, gắn sản xuất với kinh doanh, nghiên cứu khoa học để học sinh (HS) tạo ra sản phẩm mang tính mới cho xã hội. Đồng thời, hoạt động này cũng rèn luyện cho HS khả năng nghiên cứu, thiết kế kỹ thuật, vận dụng kiến thức vào thực tiễn, qua đó hình thành năng lực, định hướng nghề nghiệp và gieo mầm khởi nghiệp cho các em.
Tính đến nay, chương trình thí điểm giáo dục STEM tại cơ sở giáo dục trung học do Bộ GDĐT phát động đã triển khai được hơn 3 năm. Đán.h giá về quá trình thực hiện, ông Nguyễn Xuân Thành-Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học cho biết đã thu được nhiều kết quả.
Việc đưa giáo dục STEM vào trường trung học mang lại nhiều ý nghĩa, phù hợp với định hướng đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông. Trong những năm gần đây, ngoài những trường học tại các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM, những trường học tại các tỉnh Quảng Ninh, Nam Định... cũng triển khai hiệu quả hoạt động giáo dục STEM.
Một giáo viên Trường THPT Hòn Gai, Quảng Ninh chia sẻ: Khi tham gia thí điểm giáo dục các trường THPT Việt Nam, tôi có giảng dạy 1 số tiết học liên quan đến STEM và nhận thấy các em rất hào hứng với những tiết học này. Ví dụ như cho HS làm sản phẩm sữa chua.
Các em tự ra mua nguyên vật liệu, tự tính toán sử dụng giá trị sản phẩm (tích hợp môn Toán). Nhóm khác tự làm men sữa chua, nghiên cứu ở nhà bằng cách sử dụng môn Hóa học, nhóm khác nghiên cứu về nhiệt độ ảnh hưởng quá trình lên men liên quan môn Vật lý, nhóm thực hiện liên quan đến mặt công nghệ như nghiên cứu các loại sữa chua mới như sữa chua hoa quả, thực hành ý tưởng mới...
Giáo viên này nhận định: Các em hoạt động thực tế, làm việc nhóm, kết hợp các kiến thức liên quan trong chương trình phổ thông như vậy, giúp các em hình thành nhiều kỹ năng hướng đến cả khi học xong.
TS Tưởng Duy Hải- Phó Trưởng bộ môn Phương pháp giảng dạy, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội nhận định: STEM là nhóm ngành thuộc mảng khoa học công nghệ và Toán rất quan trọng trong sự phát triển của các quốc gia, dựa trên nền tảng công nghệ số, chuyển đổi số.
Trong khuôn khổ nhà trường, STEM là hình thức dạy học mang tính tích hợp liên môn của các môn khoa học, công nghệ kỹ thuật và Toán để HS phát triển các năng lực, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Ở tầm cao hơn, giáo dục STEM định hướng nghề nghiệp cho HS, để khi các em ra trường có thể tiếp cận với các lĩnh vực nghề nghiệp trong thời đại công nghệ số ngày nay.
Nhận thức đúng, đủ về STEM
TS Hải chia sẻ: Thông qua giải pháp giáo dục STEM, bài học STEM, có thể rèn cho HS những nhóm năng lực cụ thể. Ví dụ thông qua nền tảng số, phần mềm hệ thống số, công nghệ số để HS có thể kết nối được với nhau, điều khiển tự động các phương tiện, thiết bị. Đồng thời gắn kết những nền tảng này luôn vào trong bài học của môn Tin học, Công nghệ vì những môn này có sự tích hợp nền tảng công nghệ số rất mạnh.
Cùng với đó, có thể dùng công nghệ số, nền tảng số để HS học những bài học STEM trong các môn Vật lý, Toán học, Sinh học, Hóa học giúp thu thập, xử lý thông tin, xây dựng các mô hình, mô phỏng quá trình hiện tượng xảy ra trong tự nhiên. Như vậy, từ trong nhà trường, HS đã tích hợp năng lực công nghệ số, chuyển đổi số thông qua các bài học STEM.
Dựa trên nền tảng công nghệ số, HS có thể đưa ý tưởng sáng tạo, sau đó thực thi, trải nghiệm và hình hành nên những sản phẩm công nghệ, phần mềm hữu ích. Năng lực thứ ba là làm việc trong môi trường hợp tác, tiếp cận đa nền tảng, từ nguồn lực tài chính đến con người, công nghệ để chuyển hóa các ý tưởng sơ khai thành sản phẩm có thể đáp ứng nhu cầu của cuộc sống.
Tuy nhiên, việc triển khai giáo dục STEM cũng còn một số khó khăn, hạn chế, trong đó có hạn chế về nhận thức của cán bộ quản lí, giáo viên, HS và cộng đồng. Khái niệm giáo dục STEM còn được hiểu khác nhau. Hoạt động giáo dục STEM là vấn đề còn mới mẻ đối với nhiều trường học và nhiều giáo viên.
Một số địa phương, đơn vị chưa nhận thức đầy đủ mục đích, ý nghĩa của hoạt động giáo dục STEM. Tâm lý nhiều học sinh và phụ huynh HS vẫn chỉ quan tâm đến các môn văn hóa để chuẩn bị cho các kỳ thi. Vì vậy, có những em có năng lực khoa học nhưng không được cha mẹ học sinh ủng hộ tham gia hoạt động STEM.
Là chủ nhiệm một đề tài nghiên cứu về giáo dục STEM, PGS.TS Lê Huy Hoàng -Trưởng khoa Sư phạm Kỹ thuật, ĐHSP Hà Nội, Chủ biên Chương trình môn Công nghệ trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 cũng nhấn mạnh vai trò của nhận thức đúng, đủ về STEM.
"Khi phỏng vấn giáo viên, phục vụ đề tài nghiên cứu về giáo dục STEM, tôi thấy thầy cô có góc nhìn khác nhau, quan niệm chưa thống nhất về giáo dục STEM, mặc dù Bộ GDĐT đã có nhiều tài liệu trình bày môt cách tương đối tổng quát, dễ hiểu liên quan đến nội dung này. Do đó, để triển khai giáo dục STEM được hiệu quả, việc đầu tiên cần thực hiện là giúp giáo viên, học sinh, hiểu đúng, đủ, sâu về hoạt động này"- ông Hoàng nói.
Để hỗ trợ cho các nhà trường thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục STEM, Công ty CP Phát hành sách giáo dục thuộc Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã phát hành bộ sách "Giáo dục STEM trong nhà trường phổ thông".
Bộ sách giáo dục STEM trong nhà trường phổ thông (từ lớp 1 đến 12) là sản phẩm của một nhóm nghiên cứu hơn 10 người từ năm 2018 đến nay, tích hợp các bài học STEM vào chương trình GDPT. Là thành viên biên soạn, TS Tưởng Duy Hải - Phó Trưởng bộ môn Phương pháp giảng dạy, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cho biết, bộ sách sẽ có nhiều hỗ trợ cho giáo viên và HS trong giảng dạy và học STEM.
Giáo dục STEM: Định hướng nghề nghiệp 4.0 cho học sinh Giáo dục STEM giúp học sinh (HS) hình thành các kỹ năng và phòng Lab STEM là nơi các em thực hiện ý tưởng sáng tạo thành sản phẩm. TS Tưởng Duy Hải - Phó Trưởng bộ môn Phương pháp giảng dạy, trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã trao đổi với phóng viên Kinh tế & Đô thị xung quanh nội...