Sai lầm c.hết người trong xử trí đột quỵ
Xử lý đột quỵ không đúng cách và kịp thời có thể khiến tình trạng bệnh nặng thêm và dẫn đến t.ử v.ong.
Đột quỵ ( tai biến mạch m.áu não) là tình trạng não bộ bị tổn thương nghiêm trọng, xảy ra khi dòng m.áu cung cấp cho não bị tắc nghẽn, giảm đáng kể hoặc có một mạch m.áu trong não bị vỡ.
Não bị thiếu oxy và dinh dưỡng khiến các tế bào não bắt đầu c.hết trong vòng vài phút, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm đến tính mạng người bệnh. Vì thế, đột quỵ được xem là nguyên nhân hàng đầu gây nhiều biến chứng nặng hoặc t.ử v.ong.
Đối tượng có nguy cơ cao
Những người mắc bệnh tim mạch cần được theo dõi chặt chẽ, đặc biệt là ở bệnh nhân mắc bệnh van tim, van 2 lá, hẹp hở van 2 lá, hoặc bệnh van tim kèm theo loạn nhịp.
Người có t.iền sử tăng huyết áp dễ vỡ mạch não, cần kiểm soát chặt trị số huyết áp của người bệnh, đảm bảo dùng đúng và đủ thuốc huyết áp theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Người bị rối loạn lipid m.áu, có nguy cơ vữa xơ động mạch, tạo mảng vữa cơ trôi theo dòng m.áu giống như huyết khối lên não gây tắc mạch m.áu não.
Những người hút t.huốc l.á, uống bia rượu, dùng chất cấm dễ tổn thương lòng mạch, là nguy cơ dẫn đến đột quỵ.
Video đang HOT
Nhận định sai
Chỉ người già mới bị đột quỵ: Phần lớn các cơn đột quỵ xảy ra ở những người trên 65 t.uổi, nhưng cũng có hơn 1/3 số ca đột quỵ xảy ra ở những người dưới 65 t.uổi. Hơn nữa, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ t.uổi cũng đang ngày càng tăng lên.
Chỉ có một loại đột quỵ: Có 2 loại đột quỵ chính là đột quỵ do thiếu m.áu não cục bộ và đột quỵ do xuất huyết não.
Không thể làm gì để phòng ngừa đột quỵ: Khoảng 80% số ca đột quỵ có thể phòng ngừa được bằng cách giải quyết các yếu tố nguy cơ chính là tình trạng béo phì, tăng huyết áp và cholesterol cao. Cả 3 yếu tố nguy cơ này đều có thể điều trị thành công.
Các triệu chứng đột quỵ luôn dữ dội: Một số người có thể chỉ thấy chóng mặt hay nấc cụt nhưng cũng có thể dẫn đến đột quỵ – mặc dù chỉ là số ít phổ biến.
Triệu chứng đột quỵ sẽ tự biến mất: Với một người đột quỵ, điều quan trọng không chỉ là nhận ra các triệu chứng đột quỵ mà còn là phản ứng nhanh. Tốt hơn hết, người bệnh cần được đưa đến phòng cấp cứu ngay khi nhận thấy dấu hiệu của đột quỵ.
Nếu không phục hồi nhanh sau đột quỵ, người bệnh sẽ bị liệt vĩnh viễn: Nhiều người cho rằng, người bị đột quỵ sẽ ngừng cải thiện sau 6 tháng. Tuy nhiên, quá trình phục hồi sẽ không ngừng nếu người bệnh suy trì luyện tập. Có người sẽ mất đến 2-5 năm, thậm chí lâu hơn, nhưng chỉ cần liên tục tái tạo hoạt động, não sẽ có thể hoạt động nhanh hoặc chậm trở lại.
Sai lầm trong sơ cứu
Nhiều người cảm thấy lúng túng khi chứng kiến những trường hợp đột quỵ mà không biết phải làm sao. Có những trường hợp người bị đột quỵ giữa đường mà người dân bế thốc lên xe máy đưa đi cấp cứu, điều này vô tình gây nguy hiểm thêm cho người bệnh, khiến cho việc điều trị không đạt hiệu quả.
Có trường hợp thấy huyết áp người bệnh cao đột nên tự cho bệnh nhân uống thuốc hạ huyết áp. Tuy nhiên, việc này lại khiến huyết áp của bệnh nhân tụt xuống, càng làm cho dòng m.áu lên não yếu đi, khiến ổ nhồi m.áu nhũn não càng rộng hơn, tình trạng bệnh nhân càng diễn tiến xấu, di chứng nặng nề hơn.
Trường hợp tai biến xảy ra vào khoảng thời gian nửa đêm về sáng khi nhiệt độ xuống thấp, khiến người bệnh bị lạnh đột ngột dẫn đến đột quỵ. Khi đó cần đưa bệnh nhân vào phòng ấm, đắp chăn giữ ấm, kiểm tra tình trạng của bệnh nhân. Tốt nhất nên để bệnh nhân nằm nghiêng, giúp bệnh nhân không hít phải chất nôn, đờm rãi để làm thông thoáng đường thở. Đồng thời gọi ngay xe cấp cứu để nhân viên y tế hỗ trợ.
Nguy cơ tai biến mạch m.áu não do tăng huyết áp
Tai biến mạch m.áu não (TBMMN) là một thuật ngữ chung để chỉ các bệnh nhồi m.áu não (do tắc mạch não) và c.hảy m.áu não (do xuất huyết não).
Tăng huyết áp là nguyên nhân chủ yếu gây TBMMN. Huyết áp càng tăng thì nguy cơ bị TBMMN càng cao, dễ dẫn đến đột quỵ
TBMMN là tình trạng một phần não bị hư hại đột ngột do mất m.áu nuôi do tắc hoặc vỡ mạch m.áu não. Khi thiếu m.áu lên não, các tế bào não sẽ ngưng hoạt động và sẽ c.hết đi trong vài phút. Hậu quả là các vùng cơ thể do phần não đó điều khiển sẽ ngưng hoạt động, dẫn tới yếu liệt, tê, mất cảm giác nửa người, không nói được hoặc hôn mê, thậm chí là t.ử v.ong nếu không được cấp cứu kịp thời. Nhiều trường hợp được cứu sống nhưng có thể bị di chứng rất nặng nề như: liệt nửa người, nói ngọng, méo miệng, đời sống thực vật, tàn phế suốt đời, giảm t.uổi thọ và không còn khả năng lao động, khó hòa nhập cuộc sống bình thường, khiến bệnh nhân trở thành gánh nặng cho gia đình, xã hội. Nguyên nhân chủ yếu của TBMMN là do vữa xơ động mạch và tăng huyết áp (những người bị tăng huyết áp (trên 140/90 mmHg) có nguy cơ tai biến mạch m.áu não gấp 4 lần so với người huyết áp bình thường). Đôi khi do các cục huyết khối từ nơi khác gây tắc động mạch não như huyết khối trong tâm nhĩ, tâm thất hay gặp ở những bệnh nhân bị rối loạn nhịp tim (rung nhĩ), nhồi m.áu cơ tim, suy tim nặng, bệnh van tim...
TBMMN là tình trạng một phần não bị hư hại đột ngột.
Mối liên quan tăng huyết áp và tai biến mạch m.áu não
Tăng huyết áp làm tăng áp lực thường xuyên của dòng m.áu lên thành mạch làm thành mạch bị giãn dần và xuất hiện những tổn thương. Những tổn thương này ngày càng tăng ở các mạch m.áu não, có thể gây phình mạch nhỏ trong não, dẫn đến nguy cơ c.hảy m.áu não hoặc tạo điều kiện thuận lợi hình thành các mảng xơ vữa, gây chít hẹp lòng mạch, cản trở lưu thông dòng m.áu đến nuôi dưỡng tế bào não. Nếu áp lực dòng m.áu đột ngột tăng cao (gặp trong những cơn tăng huyết áp kịch phát) có thể làm cho mạch m.áu bị vỡ ra gây xuất huyết não. Với những tổn thương nhỏ, hệ thống tiểu cầu và các sợi fibrin sẽ đến để vá lại vết thương và hình thành các cục m.áu đông, cộng thêm tình trạng rối loạn mỡ m.áu, thường gặp ở những người tăng huyết áp làm cho thành mạch bị dày lên, lâu dần dẫn đến bít tắc các mạch m.áu. Tình trạng vỡ hay bít tắc các mạch m.áu não đều làm ngừng trệ việc cung cấp m.áu, gây ra thiếu m.áu cục bộ tại não và xuất hiện những triệu chứng lâm sàng gọi là TBMMN.
Các sang chấn tâm lý là nguyên nhân có thể gây rối loạn tuần hoàn não. Tình trạng này dễ gặp ở người làm việc trí óc căng thẳng, mất người thân, thất bại lớn trong sự nghiệp, phá sản, mắc bệnh trọng... rất dễ bị chấn động tâm lý và nếu có kèm bệnh tăng huyết áp, TBMMN có thể xảy ra.
Phòng ngừa TBMMN ở người tăng huyết áp
Kiểm soát trị số huyết áp: Tăng huyết áp rất hay gặp ở người lớn t.uổi. Theo khuyến cáo, nếu hạ huyết áp được 5mmHg ở bệnh nhân tăng huyết áp thì sẽ giảm 10% nguy cơ TBMMN. Do đó, để phòng ngừa TBMMN cũng như đột quỵ, bệnh động mạch vành và mạch m.áu ngoại biên..., trước hết cần kiểm soát huyết áp nhằm đạt trị số huyết áp mục tiêu (dưới 140/90mmHg). Bệnh nhân tăng huyết áp phải dùng thuốc điều trị theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, không tự ý tăng hay giảm liều. Tuy nhiên, nhiều người không biết mình bị tăng huyết áp hoặc bệnh nhân tự ý bỏ thuốc, dẫn đến việc kiểm soát huyết áp khó khăn, huyết áp tăng cao vọt đột ngột sẽ rất nguy hiểm.
Những trường hợp nguy cơ cao dễ bị TBMMN (người cao t.uổi, béo phì, tăng huyết áp, vữa xơ động mạch, đái tháo đường, stress...) nên thường xuyên khám sức khỏe định kỳ 6 tháng /lần. Cần đến bác sĩ ngay khi có những biểu hiện sau: nhức đầu, chóng mặt (cảm giác quay), có hiện tượng quên, rối loạn cảm xúc (buồn giận thất thường...), rối loạn tâm lý, hiện tượng ruồi bay (nhìn thấy những điểm đen).
Liệu pháp thay đổi lối sống (thực hiện chế độ ăn kiêng và hoạt động thể lực) là biện pháp quan trọng làm giảm nguy cơ bị vữa xơ động mạch, tăng huyết áp và TBMMN. Liệu pháp thay đổi lối sống bao gồm: Cai t.huốc l.á; Có chế độ dinh dưỡng tăng cường bổ sung các viatamin và khoáng chất có trong rau quả,... hạn chế ăn quá nhiều chất béo và các thực phẩm giàu calo. Các biện pháp dinh dưỡng trên ngăn ngừa các tác nhân gây TBMMN: làm giảm lượng lipid m.áu, giảm huyết áp và giảm đường huyết nếu bệnh nhân bị đái tháo đường; Tăng hoạt động thể lực sẽ làm cải thiện tình trạng tim mạch và làm cải thiện các yếu tố nguy cơ tim mạch và TBMMN như: rối loạn lipid m.áu, béo phì và tăng huyết áp. Bệnh nhân có thể tập luyện khí công, tham gia các câu lạc bộ dưỡng sinh, thể dục ngoài trời.
Ngoài ra, để phòng ngừa TBMMN thì khi thời tiết thay đổi đột ngột, lúc chuyển mùa, người bệnh cần tránh bị lạnh, đề phòng tai biến. Tránh sự thay đổi nhiệt độ một cách đột ngột. Luôn tạo cho mình một tinh thần thoải mái cũng góp phần đáng kể trong phòng ngừa TBMMN.
Kết hợp thuốc có thể làm giảm thiểu nguy cơ đau tim và đột quỵ Một nghiên cứu quốc tế mới đây đã chỉ ra rằng một viên thuốc hỗn hợp (gồm thuốc cholesterol và thuốc huyết áp) kết hợp với aspirin liều thấp có thể làm giảm nguy cơ đau tim và đột quỵ tới 40% ở người tăng huyết áp và/hoặc tiểu đường. Thuốc hỗn hợp được sử dụng trong nghiên cứu này bao gồm simvastatin...