Rau có thể thiếu nhưng hoa quả nhất định không và tiết lộ sốc của bác sĩ dinh dưỡng
Lo lắng rau xanh không an toàn, một số người cho rằng hàng ngày có thể bớt lượng rau ăn một chút hoặc không ăn rau cũng được nhưng trái cây nhất định phải có và coi nó như một thức ăn thay thế rau xanh.
2,8% tổng số người t.ử v.ong trên thế giới do ăn ít rau và hoa quả
Rau và hoa quả là một trong 4 nhóm thực phẩm cần thiết để có một bữa ăn hợp lý ở gia đình. Tuy nhiên, trong xu hướng tiêu thụ quá nhiều đồ ăn sẵn, đặc biệt đối với giới trẻ thì việc ăn ít rau xanh trở nên đáng báo động. Hoặc có những người lại nghĩ hoa quả cũng như …rau, có thể ăn hoa quả thay rau.
Đây là những thói quen hết sức sai lầm, bởi mỗi loại rau, hoa quả đều có giá trị riêng của nó.
BS. Nguyễn Văn Tiến – Viện Dinh dưỡng Quốc gia thông tin, việc ăn ít rau và hoa quả được xem là nguyên nhân của 1,7 triệu trường hợp t.ử v.ong, chiếm 2,8% tổng số t.ử v.ong trên thế giới, là nguyên nhân của 19% số ung thư dạ dày ruột, 31% các bệnh thiếu m.áu cục bộ, 11% số trường hợp đột quỵ. Hơn 80% nguồn vitamin A sẵn có và gần 100% nguồn vitamin C được cung cấp từ rau quả.
Lý giải điều này, BS Nguyễn Văn Tiến cho rằng, rau và hoa quả có vai trò cung cấp cho cơ thể các chất dinh dưỡng có hoạt tính sinh học cao, đặc biệt là vitamin C, chất khoáng và vi khoáng.
Ngoài ra là các axít hữu cơ, xenluloza, các chất chống oxy hóa nên có tác dụng nâng cao sức khỏe và phòng chống các bệnh mạn tính không lây. Ở các nước đang phát triển, hơn 80% nguồn vitamin A sẵn có được cung cấp từ rau quả tươi dưới dạng caroten và gần 100% vitamin C cũng được cung cấp từ rau quả.
“Các kết quả nghiên cứu cho thấy: Trong các loại rau như rau ngót, rau đay, rau dền là những loại có giá trị dinh dưỡng cao, đồng đều về hàm lượng caroten, vitamin C (179 – 64 – 52mg%), hàm lượng sắt (2,8 – 2,5 – 2,1mg%), giàu các muối khoáng, vi khoáng, lượng protein cao gấp 3 – 5 lần các loại rau khác (3 – 6 g%).
Dùng trái cây để thay thế hoàn toàn rau, thì lại không phù hợp với khoa học dinh dưỡng
Rau muống có giá trị dinh dưỡng trung bình (380mcg% retinol; 2,8mg% vitamin C; 1,2mg% sắt), có kém rau ngót, rau đay nhưng được nhiều người ưa thích, sử dụng thường xuyên, quanh năm với số lượng lớn (gấp vài chục lần các loại rau khác) nên giá trị của nó không nhỏ”, BS Nguyễn Văn Tiến nhấn mạnh.
Video đang HOT
Đặc biệt các loại rau gia vị như mùi, tía tô, húng, thìa là,… có hàm lượng caroten cao và đồng đều hơn so với rau ăn và quả ngọt. Theo đó, hàm lượng caroten cao nhất là rau tía tô, húng quế, ớt vàng, đồng thời chúng giàu sắt (1- 3mg%).
Theo BS Nguyễn Văn Tiến, rau gia vị lại được sử dụng tươi sống không bị tổn thất dinh dưỡng qua nấu nướng, nên giá trị sử dụng các vitamin rất cao. Ngoài ra, các rau gia vị còn cung cấp nguồn kháng sinh thực vật rất có giá trị.
Bên cạnh đó, các loại quả chín màu vàng, đỏ, da cam như đu đủ, hồng, dưa hấu, cam, quít vàng có hàng lượng caroten khá cao và giàu sắt (0,9 – 1,2mg%). Đặc biệt màng gấc tươi có hàm lượng caroten đặc biệt cao. Đây là một loại quả quý được nhiều người quan tâm nghiên cứu về khả năng phòng bệnh thiếu vitamin A, chống oxy hóa và ung thư.
Hoa quả không thể thay thế cho rau xanh
Hiện nay, trong bữa ăn gia đình, hoa quả đã trở thành một thứ không thể thiếu. Một số người lo lắng rau xanh không đảm bảo về an toàn thực phẩm và cho rằng, hàng ngày có thể bớt lượng rau ăn vào một chút hoặc không ăn rau cũng được nhưng trái cây nhất định phải có và coi nó như một thức ăn thay thế rau xanh.
Chị Nguyễn Thu Hương (Long Biên) là trường hợp như thế. Suốt ngày đọc báo thấy vùng nước này ô nhiễm, nơi kia bà con trồng rau hai luống, chị tự mua đất về trồng rau.
Hơn 10 thùng xốp đất được chị để kín trên sân thượng với đủ các loại rau cải bắp, su hào, đỗ, cà chua, rau muống, cải mầm… nhưng cũng không thể đủ cung cấp rau xanh hàng ngày cho gia đình.
Hãn hữu đến cửa hàng rau an toàn mua, còn lại những ngày không có rau nhà trồng chị cho cả nhà ăn hoa quả thay rau. “Hoa quả mình mua hàng nhập như cam, táo và dưa… nên vẫn có đủ chất xơ, vitamin C mà vẫn an toàn”, chị Hương cho hay.
Khác với chị Hương, chị Trang (Ba Đình, Hà Nội) lại áp dụng chế độ giảm cân. Sáng chị Trang chỉ uống một cốc sữa hạt, đến trưa chị mang hộp salat các loại quả ăn trưa thay cơm, thức ăn… Chiều nếu đói chị lại tiếp tục ăn hoa quả, bữa tối của chị cũng không tinh bột và rất ít rau xanh. Thay vào đó, khẩu phần của chị chủ yếu là hoa quả…
Chia sẻ về vấn đề này, BS Nguyễn Văn Tiến thừa nhận “đúng là trái cây ngon và quý, rất có ích cho cơ thể, tuy nhiên dùng trái cây để thay thế hoàn toàn rau, thì lại không phù hợp với khoa học dinh dưỡng”.
Bởi tác dụng của rau là cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ giúp đào thải chất độc cholesterol ra khỏi cơ thể và chống táo bón. Một số rau gia vị còn có tác dụng chữa bệnh nhờ có các tinh dầu và kháng sinh thực vật. Ví dụ như hành ta, hành tây, tỏi, củ cải, cà rốt, cà chua, bí ngô, ớt… Hàm lượng các sinh tố và chất xơ trong rau lại cao hơn so với trái cây.
Theo đó, các chất xơ trong rau có cấu trúc mịn màng, hàm lượng cao hơn trong hoa quả giúp cho cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng có ở trong 3 nhóm thức ăn cơ bản (nhóm đạm, đường, béo).
“Nếu chỉ ăn đơn thuần các protein động vật, thì hiệu suất hấp thụ protein trên đường tiêu hóa chỉ là 70%, còn nếu ăn thêm rau thì hiệu suất hấp thụ protein sẽ đạt 90%.
Như vậy có thể thấy, rau có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sức khoẻ và tuối thọ vì hàm lượng chất xơ nhiều hơn trong hoa quả, chính vì vậy không thể dùng trái cây để thay thế rau xanh trong mỗi bữa ăn hàng ngày của gia đình. Nên sử dụng đủ rau và quả chín quanh năm với lượng trung bình là 400g/người/ngày”, BS. Nguyễn Văn Tiến nêu.
1,5 triệu t.rẻ e.m nguy cơ mắc bệnh sau lũ lụt, cách nào khắc phục?
Lũ lụt và sạt lở đất trên diện rộng tại 5 tỉnh miền Trung đã khiến hơn 1,5 triệu t.rẻ e.m có nguy cơ mắc bệnh, dinh dưỡng kém và chậm phát triển.
1, 5 triệu trẻ đối diện với bệnh tật, suy dinh dưỡng do lũ lụt, cách nào khắc phục?
Có ít nhất 135.000 gia đình đã bị ảnh hưởng trực tiếp, ở một số xã có mực nước lũ dâng cao tới 2m và hơn nửa triệu người không có nước sạch.
Nhà cửa bị tàn phá, mùa màng và sinh kế bị phá hủy, cơ sở hạ tầng bị hư hại. Trong giai đoạn này, đã có 42 trạm y tế xã bị tàn phá và nhiều trạm y tế khác bị cô lập, không thể tiếp cận được do nước lũ, khiến các bà mẹ và t.rẻ e.m không được chăm sóc y tế cơ bản và không được phòng bệnh, một công việc rất quan trọng trong thời điểm nguy cơ dịch bệnh gia tăng.
Đây là thông tin được các chuyên gia của UNICEF sau khi tham gia cùng nhóm khảo sát do Tổng cục Phòng chống Thiên tai Việt Nam đến các tỉnh bị ảnh hưởng nặng nề nhất để đ.ánh giá các nhu cầu của t.rẻ e.m và phụ nữ bị ảnh hưởng bởi lũ lụt.
"Lũ lụt và sạt lở đất đã gây thiệt hại nặng nề cho các xã mà chúng tôi đến khảo sát. Người dân không có nước sinh hoạt, nhà vệ sinh bị chìm dưới nước. Điều kiện vệ sinh yếu kém làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh như tiêu chảy và các bệnh phụ khoa", ông Lý Phát Việt Linh, Chuyên gia về cứu trợ khẩn cấp của UNICEF cho hay.
Trong khi đó, lũ lụt gây cô lập, ngăn cách các vùng dân cư, nhấn chìm lương thực thực phẩm, các loại cây lương thực và rau quả, gây tình trạng thiếu thực phẩm, dẫn đến thiếu đói và suy dinh dưỡng.
Theo BS Nguyễn Văn Tiến, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trước mắt cần đảm bảo đủ no, không bị đứt bữa cho người dân nói chung, đặc biệt cần ưu tiên bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng cho bà mẹ và t.rẻ e.m.
Bởi nguyên nhân suy dinh dưỡng t.rẻ e.m theo BS Nguyễn Văn Tiến là do chế độ ăn thiếu cả số lượng và chất lượng. Hoặc khi trẻ mắc một số bệnh nhiễm khuẩn như: đường ruột, sởi, viêm đường hô hấp nhưng chế độ chăm sóc và nuôi dưỡng chưa đúng, kịp thời. Đây là những căn bệnh rất dễ xảy ra trong và sau lũ lụt.
BS Tiến cũng cho rằng, sau lũ lụt, các gia đình nhanh chóng khôi phục lại sản xuất, lựa chọn các loại cây, con giống ngắn hạn để sớm có rau xanh và các thực phẩm bổ sung cho bữa ăn gia đình.
Ngoài suy dinh dưỡng, lũ lụt không những làm cho môi trường bị ô nhiễm mà còn là điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật phát sinh, phát triển gây ô nhiễm thực phẩm làm hư hỏng chất lượng thực phẩm và vi sinh vật gây bệnh.
Vi khẩn đường tiêu hóa theo đường ăn uống vào cơ thể, tăng sinh nhanh đến khi có đủ lượng vi khuẩn nhất định đáp ứng liều gây độc là nguyên nhân chủ yếu gây các triệu chứng ngộ độc thực phẩm như: đau bụng, nôn, tiêu chảy, sốt.
Để khắc phục tình trạng này, BS Tiến cho rằng, người dân trong trường hợp khi phải dùng nước sông, suối, ao, hồ hoặc nước giếng bị nhiễm bẩn sẽ làm trong bằng phèn chua hòa vào nước (1 gam phèn chua với 20 lít nước), chờ 30 phút cho cặn lắng xuống rồi gạn lấy nước trong. Nếu không có phèn chua có thể dùng túi vải để lọc nước.
Sau đó nước cần được khử trùng bằng choloramine B hoặc clorua vôi. choloramine B dạng viên 0,25 gam rất tiện lợi cho việc khử trùng các thể tích nước nhỏ như chum, vại,...một viên 0,25 gam dùng cho 25 lít nước. Nước khử trùng 30 phút sau là sử dụng được.
Đặc biệt, người dân tuyệt đối không được khử trùng đồng thời với đ.ánh phèn vì phèn sẽ hấp thụ hết clo hoạt tính, làm mất tác dụng khử trùng của clo, nước khử trùng vẫn phải đun sôi mới uống được. Nếu trời mưa, tốt nhất là hứng nước mưa vào các dụng cụ sạch dùng để nấu nước uống và chế biến thức ăn.
Đồng thời, người dân đặc biệt là trẻ nhỏ cũng nên thực hiện các biện pháp vệ sinh thông thường khác như: thực hiện "ăn chín, uống sôi". Không ăn thực phẩm từ các loại động vật đã c.hết vì lũ cuốn, thực phẩm đã bị ngâm dưới nưới, mọc mầm, có mùi lạ (chua, mốc) và các thực phẩm bị nhiễm nấm mốc.
Để phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ các bà mẹ cần cho trẻ bú sớm ngay sau một giờ đầu sau sinh, cho trẻ bú hoàn toàn sữa mẹ trong 6 tháng đầu, không cai sữa trước 18 tháng t.uổi.
Ngoài chế độ ăn uống hợp lý, cần thực hiện theo dõi biểu đồ tăng trưởng để phát hiện sớm trẻ suy dinh dưỡng, thực hiện tiêm chủng đề phòng các bệnh nhiễm khuẩn và xử lý đúng khi trẻ bị ỉ.a c.hảy và viêm đường hô hấp (những bệnh rất phổ biến sau lũ).
Vì sao nên kiêng ăn thịt vài ngày trong tuần? Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ (heo, bò, cừu, dê) và các loại thịt chế biến sẵn (xúc xích, thịt xông khói...) có thể làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý nguy hiểm. Trong khi đó, việc dành ra vài ngày kiêng thịt trong tuần có thể mang lại nhiều lợi ích bất ngờ khác....