Những dấu hiệu cho thấy bé gái dậy thì
Tuổi dậy thì là giai đoạn phát triển quan trọng của bé gái. Giai đoạn này, cơ thể sẽ có nhiều thay đổi về mặt sinh lý rất quan trọng.
Cha mẹ, thầy cô giáo hãy cùng đồng hành với các bé gái trong giai đoạn này để các bé không thấy những thay đổi ấy là điều lạ lẫm, bối rối, khó xử trong sinh hoạt và ảnh hưởng đến học tập cũng như giao tiếp.
Tuổi dậy thì là giai đoạn phát triển quan trọng để bé gái. Giai đoạn này, cơ thể bé có nhiều thay đổi về mặt sinh lý rất quan trọng.
Những dấu hiệu cho thấy bé gái dậy thì
Khi bạn dậy thì, sẽ có một vài bộ phận “thức giấc” và thay đổi. Điều này khiến các bé gái gặp bối rối và lúng túng. Đó là:
Thay đổi về vóc dáng
Từ 9-13 tuổi, cơ thể bạn gái trong những năm này có nhiều biến đổi, khi thì bạn thấy mình béo tròn, khi thì mảnh dẻ. Từ một em gái nhỏ, cơ thể bé bắt đầu có vóc dáng thiếu nữ: Cặp vú nhú lên, mông nở nang hơn trước, lớp mỡ dưới da dày lên làm cho cơ thể bạn mềm mại và giàu nữ tính.
Những thay đổi về da
Sự thay đổi của da diễn ra khá sớm, khoảng 11 hay 12 tuổi, bao gồm sự thay đổi trong kết cấu của da. Khi bạn sờ vào mặt có thể có cảm giác khô ráp hay nhờn. Vùng da trên trán và trên cánh mũi có vẻ sáng hơn do tuyến nhờn bắt đầu sản sinh ra dầu hoặc bã nhờn. Chính lượng dầu quá nhiều trên mặt là nguyên nhân gây ra viêm lỗ chân lông, gây ra mụn trứng cá.
Sự phát triển của vú
Đến tuổi dậy thì, vú của các bạn gái bắt đầu phát theo kiểu một lớn trước, một theo sau. Dấu hiệu đầu tiên nhận biết sự phát triển của ngực là quầng vú. Đầu tiên, quầng vú dầy lên, sẫm lại. Sau đó, bầu vú nhú lên, nhọn nhọn, lớn dần và tròn trịa dần. Trong thời gian này, bạn gái có thể ngứa hoặc đau tức vú một chút. Cặp vú trưởng thành có cấu tạo cơ bản là mỡ. Mỡ có chức năng bảo vệ, đồng thời làm cho cặp vú được mịn màng, hấp dẫn. Bầu vú không có cơ, nhưng nó bám chắc vào cơ ngực ở trên xương sườn.
Ngoài ra, nó còn được nâng đỡ bởi các cơ xung quanh và các dây chằng liên kết. Núm vú là nơi tập trung nhiều đầu mút thần kinh, nhạy cảm với kích thích. Bên trong vú là tuyến sữa. Khi bạn gái dậy thì, hệ thống tạo sữa bắt đầu phát triển nhưng chưa sản xuất sữa. Các tuyến sữa phát triển, lớp mỡ ngực dầy lên làm cho đôi vú nhú lên và ngày càng đầy đặn.
Thay đổi về cơ quan sinh dục
Video đang HOT
Trong thời kỳ dậy thì, cơ quan sinh dục bạn gái phát triển mạnh. Tất cả các bộ phận như: môi lớn, môi nhỏ, âm vật, âm đạo của đều lớn lên, lông mu mọc xung quanh âm hộ và màu sắc âm hộ sẫm hơn trước. Bên trong cơ thể, âm đạo, tử cung cũng phát triển. Hai buồng trứng bắt đầu thực hiện chức năng tiết hormone sinh dục và phóng noãn (rụng trứng).
Xuất hiện kinh nguyệt
Hiện tượng kinh nguyệt là quá trình sinh lý bình thường – dấu hiệu chứng tỏ bạn gái đã bắt đầu rụng trứng, có khả năng thụ thai, sinh con. Bạn gái có thể thấy kinh từ năm 10 tuổi, cũng có bạn đến năm 17, 18 tuổi. Chỉ khi đã 18 tuổi mà không thấy kinh nguyệt thì mới đáng lo và cần đi khám để bác sĩ kiểm tra.
Trong những ngày hành kinh, một số bạn gái có cảm giác khó chịu, căng tức ngực, nặng phần bụng dưới, đau bụng, đau lưng…; tâm lý nôn nóng, dễ nổi cáu, giảm tập trung, dễ thay đổi cảm xúc… Đây cũng là hiện tượng thường gặp được gọi là “Hội chứng căng thẳng trước kỳ kinh” và nó sẽ tự chấm dứt khi các bạn sạch kinh.
Lông và mùi cơ thể
Khi dậy thì, cơ thể bạn gái tiết ra một lượng nhỏ hormone nam và khi lượng hormone này tích tụ đến một mức độ nhất định sẽ khiến lông bắt đầu phát triển, kéo theo sự xuất hiện của tuyến mồ hôi đặc biệt ở nách, lòng bàn tay, lòng bàn chân. Những tuyến này sản xuất một loại dầu đặc biệt có mùi khác với mùi mồ hôi.
Lông trên cơ thể bắt đầu thấm đẫm mồ hồi. Vi khuẩn trên da bắt đầu thấy thoải mái và lập tức nhân rộng ra. Vi khuẩn, mồ hôi và dầu kết hợp với nhau tạo ra mùi cơ thể. Vì vậy các bạn hãy chăm sóc vệ sinh cơ thể mình kỹ càng hơn ở tuổi dậy thì nhé.
Khi bé gái bước vào tuổi dậy thì, cha mẹ cũng cần lưu ý giáo dục con kiến thức về giới tính và quan hệ tình dục vì rất có thể con sẽ có thai ngoài ý muốn. Ảnh minh họa
Cách vệ sinh và chăm sóc khi dậy thì
Khi bé gái bước vào tuổi dậy thì, cha mẹ cũng cần lưu ý giáo dục con kiến thức về giới tính và quan hệ tình dục vì rất có thể con sẽ có thai ngoài ý muốn. Điều này sẽ nguy hại cho sức khỏe sinh sản, tâm lý của con trước ngưỡng cửa cuộc đời.
Chế độ ăn uống phải đủ chất dinh dưỡng tăng cường chất đạm, chủ yếu là đạm động vật như thịt heo, thịt bò, tim gan, trứng và thức ăn có nhiều canxi giúp cho quá trình cầm máu, đông máu được tốt cũng như các thức ăn bồi bổ khác đủ cân bằng đạm, đường, chất béo, muối khoáng vitamin, chất xơ. Cần tránh các thức ăn có tính kích thích như rượu, bia, gia vị mạnh.
Vào chu kỳ kinh nguyệt. Người lớn cần hướng dẫn các em biết vệ sinh đúng cách: cần tắm rửa sạch sẽ và thường xuyên hơn, khoảng 3 – 4 tiếng nên thay băng vệ sinh một lần, nhất là những ngày thứ nhất, thứ hai của chu kỳ kinh nguyệt. Mỗi lần thay băng phải rửa sạch bộ phận sinh dục bằng nước sạch, lưu ý không nên xối hay xịt nước quá sâu vào bên trong âm đạo. Sau đó dùng khăn sạch, lau khô rồi mới đóng băng vệ sinh mới.
Cha mẹ cũng cần dạy con phòng tránh các bệnh vùng kín như viêm nhiễm, khí hư có mùi…
Chọn áo ngực đúng cách cho con. Chọn những loại áo ngực có chức năng định hình và nâng đỡ bầu ngực bé. Nên chọn những loại áo lá hoặc áo ngực không gọng, bằng cotton thấm hút tốt, mềm mại và dễ chịu hơn cho con để tránh ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Chỉ cho bé sử dụng khi bé có đi học hoặc đi ra ngoài, còn nếu lúc ở nhà hoặc đi ngủ thì không cần phải mặc.
Nhận biết 2 loại dậy thì sớm ở trẻ và nguyên nhân
Những năm gần đây, số lượng trẻ dậy thì sớm đến khám tại các bệnh viện ngày càng gia tăng.
Trong đó, một số ít trường hợp có thể là biểu hiện bệnh lý, cần được điều trị đặc biệt.
1. Dậy thì sớm là gì?
Dậy thì được định nghĩa là sự hiện diện của các đặc điểm sinh dục thứ cấp: vú phát triển ở trẻ em gái, lông mu, tinh hoàn và dương vật to ra ở trẻ em trai. Dậy thì sớm ở bé gái là khi cơ thể phát triển các đặc tính sinh dục nữ trước 8 tuổi hoặc có kinh nguyệt trước 9,5 tuổi. Ở bé trai độ tuổi xác định dậy thì sớm là trước 9 tuổi. Xu hướng dậy thì sớm ngày càng gia tăng.
Dậy thì sớm ở bé gái có nghĩa là các dấu hiệu trưởng thành về mặt thể chất của trẻ phát triển quá sớm. Điều này bao gồm sự phát triển của vú, lông mu và thay đổi giọng nói. Bé có dấu hiệu phát dục như ngực to, kinh nguyệt xuất hiện... Tuy nhiên với các trường hợp đặc biệt này cũng cần phân biệt dậy thì thực thụ với chứng vú phát triển sớm - một rối loạn lành tính trong đó ngực phát triển đơn thuần không kèm theo các dấu hiệu dậy thì khác.
Dậy thì sớm ở bé gái là khi cơ thể phát triển các đặc tính sinh dục nữ trước 8 tuổi. (Ảnh minh họa)
Hầu hết trẻ em mắc chứng rối loạn này lúc đầu lớn nhanh. Nhưng chúng cũng ngừng phát triển trước khi đạt được tiềm năng chiều cao di truyền đầy đủ. Phần lớn những trẻ dậy thì sớm sẽ có chiều cao khá hạn chế khi trưởng thành, kèm theo nhiều hệ lụy.
2. Nguyên nhân gây dậy thì sớm
Trẻ dậy thì khi não bắt đầu thực hiện quá trình sản xuất một loại hormone có tên gọi là hormone giải phóng gonadotropin (GnRH). Hormone này đi đến tuyến yên giúp kích thích quá trình sản xuất estrogen (hormone liên quan đến sự tăng trưởng và phát triển các đặc tính sinh dục ở nữ giới) và testosterone (hormone chịu trách nhiệm cho sự tăng trưởng và phát triển các đặc tính sinh dục ở nam giới). Do vậy chia làm 2 loại dậy thì sớm:
Dậy thì sớm trung ương (còn được gọi là dậy thì sớm gonadotropin). Đây là kiểu dậy thì sớm phổ biến nhất. Hầu hết các bé gái và một nửa số bé trai dậy thì sớm có kiểu này.
Tuổi dậy thì được bắt đầu bằng cách tiết ra sớm các hormone gọi là gonadotropins. Gonadotropins bao gồm hormone tạo hoàng thể (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH). Ở trẻ em gái, dậy thì sớm có thể do sự trưởng thành sớm của vùng dưới đồi, tuyến yên và buồng trứng. Nhưng trong hầu hết các trường hợp, không thể tìm ra nguyên nhân. Hầu hết trẻ em mắc bệnh này, không có vấn đề y tế hoặc lý do nào khác dẫn đến dậy thì sớm.
Tuy nhiên, cũng có một số nguyên nhân tiềm ẩn liên quan đến các vấn đề sức khỏe của não như:
U não.Nhiễm trùng não.Bức xạ đến não, chẳng hạn như điều trị ung thư.Chấn thương não.Các khuyết tật não khác.
Có nhiều trường hợp dậy thì sớm ở trẻ không rõ nguyên nhân.
Dậy thì sớm ngoại biên (ngoại vi): Đây là một dạng dậy thì sớm không bắt đầu bằng việc giải phóng các gonadotropin sớm và hiếm gặp hơn dậy thì sớm trung ương. Nguyên nhân là do sớm tiết ra nhiều hormone sinh dục, xuất phát từ sự giải phóng estrogen hoặc testosterone trong cơ thể do các vấn đề xảy ra ở buồng trứng, tinh hoàn, tuyến thượng thận hoặc tuyến yên của trẻ.
Hầu hết các trường hợp dậy thì sớm xảy ra chỉ đơn thuần là sự tăng tốc của quá trình phát triển sinh lý bình thường. Đôi khi, dậy thì sớm có thể được gây ra bởi các khối u hoặc khối u trên buồng trứng, tuyến thượng thận, tuyến yên hoặc não. Các nguyên nhân khác có thể bao gồm các vấn đề về hệ thần kinh trung ương, tiền sử gia đình mắc bệnh hoặc một số hội chứng di truyền hiếm gặp. Trong nhiều trường hợp, không tìm được nguyên nhân gây rối loạn.
3. Dậy thì sớm ảnh hưởng tới trẻ như thế nào?
Theo BS. Lê Thị Minh Hường - Khoa Nội nhi tổng hợp, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ, trẻ dậy thì sớm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến những hệ lụy như: Giảm khả năng phát triển do đầu xương đóng khép sớm. Nhiều trường hợp trẻ dậy thì sớm thường có chiều cao thấp hơn so với bạn bè cùng trang lứa. Bé gái dậy thì sớm cũng có nguy cơ bị ung thư vú, bệnh lý tim mạch và tăng huyết áp hơn so với trẻ bình thường, rối loạn nội tiết sớm gây ra hội chứng buồng trứng đa nang, ảnh hưởng tới khả năng sinh sản sau này. Trẻ dậy thì sớm sẽ cảm thấy tự tin, mặc cảm do khác biệt về hình thể so với các bạn cùng tuổi.
4. Cha mẹ cần làm gì khi nghi ngờ con dậy thì sớm?
Theo số liệu thống kê của Trung tâm Nhi khoa quốc gia Hoa Kỳ, nhiều bậc phụ huynh đưa trẻ đến khám với tâm trạng lo lắng mà không có lý do chính đáng nào cả. Nhiều trẻ nhỏ đưa tới khám xuất hiện các dấu hiệu như phát triển ngực sớm hoặc mọc lông mu. Những trường hợp này không kèm theo các dấu hiệu khác do đó không được chẩn đoán là dậy thì sớm. Chỉ có khoảng 10% trong số các trẻ em được cha mẹ đưa đến khám thực sự có tình trạng dậy thì sớm.
Khi con có những biểu hiện dậy thì sớm, cha mẹ nên đưa con tới bác sĩ thăm khám để xác định nguyên nhân và có hướng xử trí thích hợp.
Nếu bạn nghĩ con mình đang có dấu hiệu của dậy thì sớm thì đừng vội kết luận. Hãy đưa trẻ đi khám bác sĩ nội tiết nhi khoa để hiểu rõ hơn và được chẩn đoán xác định. Khi thấy con có biểu hiện dậy thì sớm, cha mẹ nên đưa bé đến khám ở bác sĩ nội tiết để có hướng xử trí.
Trẻ dậy thì trước 8 tuổi cần được kiểm tra kỹ bằng: Xét nghiệm máu và nước tiểu giúp phát hiện hàm lượng hormone bất thường; chụp cắt lớp, cộng hưởng từ và siêu âm giúp phát hiện các khối u có thể là nguyên nhân gây dậy thì sớm; chụp Xquang cổ tay giúp xác định tốc độ trưởng thành của xương. Trong khi xét nghiệm kích thích hormone giải phóng gonadotropin (GnRH) là một tiêu chuẩn chẩn đoán hiện nay, nghiên cứu hiện chỉ ra rằng siêu âm cũng có thể cung cấp thông tin chẩn đoán có giá trị.
Chụp Xquang bàn tay trái và cổ tay, được gọi là tuổi xương, có thể được thực hiện để biết rõ hơn về tuổi dậy thì bao xa, tiến triển nhanh như thế nào và nó có thể ảnh hưởng như thế nào đến chiều cao mà con bạn đạt được khi trưởng thành. Nếu xét nghiệm máu cho thấy con bạn bị dậy thì sớm, thì có thể tiến hành chụp MRI não để đảm bảo rằng không có bất thường tiềm ẩn nào trong khu vực của tuyến yên.
Nhiều bé trai dậy thì trong... hoang mang Sau một đêm ngủ dậy, thấy quần ướt nhẹp, các bé trai bối rối, lo lắng. Có bé trai còn nằng nặc đòi cha mẹ đưa đi khám bác sĩ... Bé trai dậy thì - Minh họa: ĐẶNG HỒNG QUÂN Một số cậu bé được người nhà đưa đến bệnh viện khám vì sợ có triệu chứng bất thường. Hoang mang nhiều thứ...