Nhiễm lạnh giữa mùa nóng

Hàng năm, cứ vào những tháng oi bức là tỷ lệ trẻ khám bệnh và nhập viện vì các bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp lại tăng đột biến. Theo hiểu biết thông thường, nhiễm trùng đường hô hấp dễ xảy ra khi bị nhiễm lạnh. Vậy tại sao lại có hiện tượng này?

Kín khi cần hở

Sợ con lạnh, nhiều bậc cha mẹ “vũ trang tận răng”cho bé giữa trời hè. Ảnh: Jake Jung

Thật ra, trẻ có thể bị nhiễm lạnh ngay cả khi thời tiết nóng. Đối với trẻ nhỏ, cha mẹ vẫn nghĩ là trẻ còn yếu ớt, mỏng manh nên dù trời nóng thế nào, cha mẹ vẫn trùm lên đầu con một cái mũ len dày, khoác một cái áo len ấm và quấn thêm một lớp khăn cho khỏi… lạnh! Tội nghiệp trẻ nhỏ chưa biết nói, chỉ còn biết chống nóng bằng cách… đổ mồ hôi. Khi cha mẹ cởi bớt đồ để thay tã cho trẻ, mồ hôi của trẻ có đường bốc hơi ra ngoài nếu có một cơn gió nhẹ thoảng qua, mồ hôi bốc hơi ào ào, thế là trẻ bị nhiễm lạnh. Còn trẻ lớn thì sao? Đang chơi giỡn hăng say mồ hôi túa ra đầm đìa, trẻ uống vội một cốc nước lạnh, hoặc ra quạt máy đứng, hoặc tắm nước lạnh… cũng bị nhiễm lạnh.

Khi bị nhiễm lạnh, sức đề kháng của cơ thể suy giảm, các vi trùng và siêu vi có sẵn trong đường hô hấp bùng lên tấn công cơ thể. Triệu chứng thường gặp là sốt, ho, sổ mũi hoặc nghẹt mũi, khàn tiếng. Sốt có thể là sốt nhẹ hoặc sốt cao. Đối với cảm lạnh thông thường hoặc viêm họng cấp, triệu chứng thường lui dần và khỏi bệnh trong vòng một tuần. Tuy nhiên, có một tỷ lệ nhỏ bệnh lan xuống đường hô hấp dưới gây viêm phế quản, viêm tiểu phế quản hoặc viêm phổi, đặc biệt là ở trẻ dưới ba tuổi. Do đó, khi trẻ bệnh, cha mẹ phải luôn chú ý theo dõi dấu hiệu bệnh trở nặng để đưa trẻ đến bệnh viện kịp thời.

Vậy, dấu hiệu nào chứng tỏ bệnh trở nặng? Đó là khi trẻ bị khó thở, thở nhanh, thở co rút lồng ngực, thở có tiếng kêu bất thường, hoặc trẻ bị sốt cao co giật. Trẻ nhỏ hơn mà bỏ bú hoặc tím tái là phải cấp cứu ngay.

Xử trí thế nào?

Ho, sổ mũi, nghẹt mũi là triệu chứng thường gặp. Chúng ta phải làm thông thoáng đường thở cho trẻ bằng việc lau mũi, hút mũi, nhỏ mũi thường xuyên. Thường là nhỏ mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý trước, sau đó hút sạch bằng dụng cụ hút mũi. Nếu trẻ lớn thì bảo trẻ hỉ ra.

Ho là triệu chứng khiến rất nhiều bậc cha mẹ lo lắng, sốt ruột và mong có được loại thuốc thần diệu khiến cho trẻ uống vào là dứt được ho ngay. Xin lưu ý các bậc phụ huynh rằng ho là một phản xạ của cơ thể nhằm tống dịch tiết và các chất lạ ra khỏi đường hô hấp. Nếu trẻ viêm phổi mà không ho được thì đàm nhớt cùng vi trùng sẽ nằm lại trong đường thở của trẻ, không bị tống xuất ra ngoài. Nên chỉ với ho khan gây kích thích nhiều thì mới sử dụng thuốc ức chế ho. Các thuốc giảm ho nên dùng loại chứa thảo dược vì không gây tác dụng phụ, nhưng tốt nhất nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Nếu có sốt, cho trẻ uống thuốc hạ sốt và uống nhiều nước, sau đó đưa trẻ đi khám tại các cơ sở y tế. Trong thời gian trẻ bệnh, vẫn cho trẻ ăn bú như bình thường, chia nhỏ các cữ ăn trong ngày giúp tăng khả năng tiêu hoá và giảm ói ọc. Nếu bắt trẻ ăn kiêng, trẻ sẽ không được cung cấp đủ dinh dưỡng để có sức đề kháng chống lại bệnh tật.

Biện pháp hạn chế nhiễm trùng hô hấp

- Tránh để trẻ bị nhiễm lạnh.

- Tránh ô nhiễm như khói bụi ngoài đường, khói thuốc lá trong gia đình.

- Rửa tay sạch sẽ cho trẻ và cả cho người chăm sóc trẻ trước khi ăn. Bỏ thói quen ho vào tay mà cần có khăn giấy khi ho và hỉ mũi.

- Cho trẻ ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng để bản thân trẻ có sức đề kháng chống lại vi khuẩn gây bệnh.

TheoBS Bùi Ngọc Đoan Thư

Phó khoa hô hấp, bệnh viện Nhi Đồng 2, TPHCM

Sài Gòn tiếp thị