Ngủ trưa bao nhiêu phút để cải thiện sức khỏe?

Theo dõi VGT trên

Tùy vào thời lượng của giấc ngủ trưa mà cơ thể và bộ não của con người nhận được những “năng lượng” khác nhau.

Ngủ trưa bao nhiêu phút để cải thiện sức khỏe? - Hình 1

Cũng giống như việc ăn uống đầy đủ dưỡng chất, giấc ngủ cũng tác động đến tình trạng sức khỏe và hoạt động não bộ của cơ thể. Mới đây tờ Brightside đã chỉ ra rằng không chỉ giấc ngủ tối, ngủ trưa cũng đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như làm giảm đáng kể nguy cơ tử vong liên quan đến tim, hay các vấn đề sức khỏe về tim mạch, huyết áp, thậm chí là giảm nguy cơ mắc tiểu đường, hỗ trợ giảm cân và ngăn ngừa chứng mất trí nhớ.

Tuy nhiên, có một sự thật khá thú vị, tùy vào từng thời gian của giấc ngủ trưa, mà bộ não của bạn nhận được những năng lượng khác nhau.

Ngủ trưa 10-20 phút: Tăng cường cho sự tỉnh táo

Theo các chuyên gia, một giấc ngủ ngắn trong 10-20 phút thực sự mang lại hiệu quả. Quá trình này sẽ giúp cơ thể được nghỉ ngơi, từ đó giảm căng thẳng, tăng cường sự tập trung và năng suất làm việc. Đồng thời, ngủ trưa giúp loại bỏ cảm giác thèm ăn vặt và giảm các hormone gây căng thẳng khiến cơ thể giữ cân nặng, từ đó giúp giảm cân.

Ngủ trưa bao nhiêu phút để cải thiện sức khỏe? - Hình 2

Một giấc ngủ trưa 10-20 phút cũng tăng cường sự tỉnh táo cho bộ não của chúng ta. Ảnh: Brightside

Với khoảng 10-20 phút chợp mắt, nếu thực hiện tốt bạn có thể chuyển sang trạng thái ngủ nông. Điều này có thể giúp bạn quay trở lại làm việc ngay khi vừa thức dậy. Tuy nhiên, nếu cảm thấy mệt mỏi sau giấc ngủ hãy ngồi thẳng lưng sau khi tỉnh dậy.

Ngủ trưa 30 phút: Tạm biệt mệt mỏi

Mặc dù ngủ trưa 30 phút có thể khiến việc tỉnh dậy trở nên khó khăn hơn nhưng những lợi ích mà nó mang lại là xứng đáng. Giấc ngủ ngắn này được chứng minh là cải thiện trí nhớ, giảm căng thẳng, tăng sự tập trung, giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và ngăn ngừa chứng mất trí nhớ.

Ngủ trưa 60 phút: Tăng cường bộ nhớ nhận thức

60 phút cho một giấc ngủ trưa là khoảng thời gian khá tuyệt cho người lao động.

Với khoảng thời gian này, chúng ta có thể đi vào giấc ngủ sâu, giúp giải phóng sự căng thẳng của não bộ, từ đó tăng khả năng nhận thức. Đây cũng là “liệu pháp” để cải thiện trí nhớ, đặc biệt là khi bạn cần ghi nhớ nhanh các thông tin, số điện thoại, sự kiện, số liệu và chống lại các cảm giác chán nản, uể oải khi làm việc.

Video đang HOT

Tuy nhiên, về mặt trái, việc đi vào giấc ngủ sâu sẽ có nghĩa là bạn sẽ thức dậy và cảm thấy hơi uể oải và phải dành một khoảng thời gian để tỉnh táo trở lại.

Ngủ trưa 90 phút: Chu kỳ ngủ đầy đủ

Theo Brightside, ngủ trưa 90 phút giúp bạn có được một giấc ngủ hoàn chỉnh, bao gồm năm chu kỳ: Ru ngủ, ngủ nông, ngủ sâu, ngủ rất say và ngủ mơ.

Ngủ trưa bao nhiêu phút để cải thiện sức khỏe? - Hình 3

Ngủ trưa 90 phút đem lại một giấc ngủ hoàn chỉnh cho cơ thể. Ảnh: Brightside

Theo nhà nghiên cứu giấc ngủ, TS Sara Mednick, một giấc ngủ 90 phút sẽ giúp cơ thể được phục hồi trọn vẹn cả về thể chất lẫn tinh thần, đặc biệt là với những người đã bị mất ngủ trong khoảng thời gian trước đó.

Song về phần nhược điểm ở giấc ngủ này, là sự thức dậy đột ngột sẽ khiến cơ thể bị đau đầu hoặc chóng mặt. Tuy nhiên, hãy từ từ ngồi dậy và nghỉ ngơi một chút để cơ thể tỉnh táo trở lại. Chính vì vậy, chỉ nên ngủ trưa 90 phút nếu thực sự có đủ quỹ thời gian và lịch trình công việc buổi chiều không quá nặng nề.

HẠ QUYÊN

Theo PLO

9 cách tuyệt vời để thư giãn tâm trí và giảm căng thẳng

Hầu hết chúng ta đều bị căng thẳng. Theo một nghiên cứu của Tổ chức Sức khỏe Tâm thần 2018, có 74% dân số bị căng thẳng, họ thực sự bị rối loạn và phải vật lộn để đối phó.

9 cách tuyệt vời để thư giãn tâm trí và giảm căng thẳng - Hình 1

Shutterstock

Ở Mỹ, con số thậm chí còn cao hơn, với 80% dân số cảm thấy căng thẳng nhiều hơn một lần một ngày.

Những việc như công việc, con cái và so sánh bản thân với người khác luôn là nguyên nhân chính gây ra căng thẳng, cũng như các vấn đề về mối quan hệ, lo lắng về tiền bạc và thậm chí là phương tiện truyền thông xã hội và công nghệ.

Các tác nhân kích thích có ở xung quanh chúng ta, khi tâm trí lo lắng lâu dài có thể có tác động tiêu cực nghiêm trọng đến cơ thể, với các vấn đề như mất ngủ, huyết áp cao, tiểu đường và thậm chí là các bệnh về tim đều liên quan đến căng thẳng.

Tuy nhiên, có những bước bạn có thể thực hiện để thư giãn đầu óc và kiểm soát căng thẳng.

Sau đây là một số cách tốt nhất, theo Daily Mail.

1. Xác định nguyên nhân gây căng thẳng

Không thể thư giãn tâm trí nếu không giải quyết những điều đang gây căng thẳng. Bỏ qua các dấu hiệu với hy vọng chúng sẽ biến mất có thể không phải là một cách hay.

Tuy nhiên, bằng cách phá tan tất cả các yếu tố gây căng thẳng, bạn có thể hành động và vượt qua từng yếu tố, từ đó kiểm soát căng thẳng.

2. Thở chậm

Bằng cách thở chậm lại và nhẹ nhàng qua bụng, cơ thể sẽ gửi tín hiệu đến não để thư giãn

Đây là một loại kỹ thuật thở làm dịu đặc biệt, có thể giúp thư giãn tâm trí và chỉ mất vài phút. Hít một hơi thật sâu qua mũi, đảm bảo không khí tràn xuống vùng bụng. Thở ra từ từ, giữ nhịp điệu nhẹ nhàng, và đếm đến 5, sau đó đếm ngược lại về 1 và hít vào, theo Daily Mail.

3. Mát xa

Mát xa có thể làm giảm mức độ căng thẳng và thúc đẩy trạng thái thư giãn, cũng như giảm đau.

Để thư giãn tâm trí, bạn phải thư giãn cơ thể, và mát xa là một cách hiệu quả. Mát xa tốt không chỉ thư giãn cơ bắp và giảm đau nhức, mà còn có thể làm giảm mức độ căng thẳng và thúc đẩy trạng thái thư giãn.

4. Tắm

Tắm là một cách tuyệt vời khác để thư giãn tâm trí mà không cần phải làm gì! Tắm nước ấm có thể giúp mọi thứ từ đau cơ đến tâm trạng và mức độ căng thẳng, cũng như cải thiện sức khỏe tổng thể và làm đẹp da. Thêm ít muối Epsom ướp hoa oải hương vào bồn tắm để làm dịu cơ thể và tâm trí của bạn, theo Daily Mail.

5. Đọc sách

Đôi khi, không có gì tốt cho tâm trí hơn là đọc một cuốn sách hay, hấp dẫn.

6. Ngủ trưa

Theo một nghiên cứu năm 2018, có 20% người Mỹ mắc chứng rối loạn giấc ngủ và trung bình mọi người ngủ dưới 7 giờ mỗi đêm.

Một giấc ngủ trưa ngắn 20 - 30 phút có thể làm nên điều kỳ diệu cho tâm trạng và sự tỉnh táo và là một cách thư giãn tuyệt vời.

7. Tập thể dục

Đôi khi thật tuyệt vời khi thực hiện một hoạt động hướng tất cả sự chú ý, khỏi các tình huống căng thẳng, đến một mục tiêu có thể đạt được như nâng tạ nặng hơn, chạy 5 km tiếp theo hoặc hoàn thiện yoga.

Hơn nữa, tập thể dục giúp cơ thể giải phóng hoóc môn endorphin, dẫn đến cảm giác hạnh phúc, thậm chí là hưng phấn.

8. Thử một sở thích mới

Thỉnh thoảng, thật tốt khi thể hiện niềm đam mê cuộc sống bằng cách thử một sở thích mới và mang đến cho tâm trí những điều mới mẻ và thú vị để làm việc, theo Daily Mail.

9. Xem phim

Ngồi lại trong một căn phòng tối và để tâm trí thoát khỏi những căng thẳng bên ngoài và điện thoại di động là một cách tuyệt vời để thư giãn tâm trí!

Thỉnh thoảng, không có gì tốt hơn là thả hồn vào một câu chuyện trên màn bạc.

Theo Thanh niên

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Tự chế pháo gây nổ làm sập nhà, nam sinh lớp 11 tử vongTự chế pháo gây nổ làm sập nhà, nam sinh lớp 11 tử vong
06:48:51 21/01/2025
Tác dụng đủ bề của loại quả vị chát, từng bị 'ghẻ lạnh'Tác dụng đủ bề của loại quả vị chát, từng bị 'ghẻ lạnh'
19:40:19 19/01/2025
3 không khi ăn lạc3 không khi ăn lạc
19:28:29 19/01/2025
Điều gì xảy ra với cơ thể bạn khi bạn ăn da cá hồi?Điều gì xảy ra với cơ thể bạn khi bạn ăn da cá hồi?
21:01:12 20/01/2025
Gia Lai: 2 lần cấp cứu giúp bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp qua cơn nguy kịchGia Lai: 2 lần cấp cứu giúp bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp qua cơn nguy kịch
19:35:07 19/01/2025
Truyền thông Campuchia ấn tượng về tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt NamTruyền thông Campuchia ấn tượng về tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam
19:58:15 19/01/2025
Nhiễm sán dây bò dài cả mét vì đam mê món thịt bò sốngNhiễm sán dây bò dài cả mét vì đam mê món thịt bò sống
09:17:28 20/01/2025
Cảnh giác với tai nạn bỏng trong dịp TếtCảnh giác với tai nạn bỏng trong dịp Tết
09:19:06 20/01/2025

Tin đang nóng

"Tiểu công chúa Nhà Trắng" xuất hiện: Con gái 13 tuổi của Ivanka Trump gây sốt với vẻ đẹp thiên thần trong lễ nhậm chức của ông ngoại"Tiểu công chúa Nhà Trắng" xuất hiện: Con gái 13 tuổi của Ivanka Trump gây sốt với vẻ đẹp thiên thần trong lễ nhậm chức của ông ngoại
14:37:57 21/01/2025
Các thông tin xoay quanh concert của Jack trong năm 2025 đã âm thầm bị gỡ bỏCác thông tin xoay quanh concert của Jack trong năm 2025 đã âm thầm bị gỡ bỏ
14:43:55 21/01/2025
Tổng thống Donald Trump rút Mỹ khỏi WHOTổng thống Donald Trump rút Mỹ khỏi WHO
14:09:58 21/01/2025
Song Hye Kyo bị miệt thị ngoại hìnhSong Hye Kyo bị miệt thị ngoại hình
16:30:40 21/01/2025
Hot nhất MXH: Phơi bày bí mật kẻ đâm sau lưng Angelababy, Dương Mịch và 2 cái tên gây sốc vào tầm ngắmHot nhất MXH: Phơi bày bí mật kẻ đâm sau lưng Angelababy, Dương Mịch và 2 cái tên gây sốc vào tầm ngắm
16:14:03 21/01/2025
Ông Trump ký sắc lệnh hoãn lệnh cấm TikTok 75 ngàyÔng Trump ký sắc lệnh hoãn lệnh cấm TikTok 75 ngày
15:12:30 21/01/2025
1 chi tiết làm lộ phản ứng lạ của Trấn Thành sau màn chạm mặt bất đắc dĩ Luna Đào trên thảm đỏ1 chi tiết làm lộ phản ứng lạ của Trấn Thành sau màn chạm mặt bất đắc dĩ Luna Đào trên thảm đỏ
15:09:25 21/01/2025
Kwon Sang Woo phải cắt bỏ miếng gan to bằng lòng bàn tay, nằm cô độc trong bệnh viện không vợ con bên cạnhKwon Sang Woo phải cắt bỏ miếng gan to bằng lòng bàn tay, nằm cô độc trong bệnh viện không vợ con bên cạnh
14:56:29 21/01/2025

Tin mới nhất

Uống nước cam mỗi sáng có tác dụng gì?

Uống nước cam mỗi sáng có tác dụng gì?

05:45:36 21/01/2025
Một nghiên cứu khác xác nhận những người tham gia uống hơn nửa cốc nước cam mỗi ngày trong hơn 20 năm có tỷ lệ tăng huyết áp thấp hơn, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Ăn cà rốt có tốt cho người bệnh đái tháo đường không?

Ăn cà rốt có tốt cho người bệnh đái tháo đường không?

05:42:14 21/01/2025
Các hợp chất hoạt tính sinh học chính trong cà rốt là falcarinol và falcarindiol. Bên cạnh đặc tính kháng nấm, các hợp chất này còn có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm.
Những người không nên ăn rau cải cúc

Những người không nên ăn rau cải cúc

05:38:53 21/01/2025
Một tác dụng tuyệt vời khác của rau cải cúc là giúp hạ huyết áp. Khi bị huyết áp cao, ngoài việc phải tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ như ăn nhạt, hạn chế mỡ động vật, kiêng các chất kích thích... thì có thể bổ sung cải cúc ...
Cây dại đẹp mà đắng, đào lấy rễ củ mà bán là hái ra tiền

Cây dại đẹp mà đắng, đào lấy rễ củ mà bán là hái ra tiền

05:31:30 21/01/2025
Tại Trung Quốc, hạ thiên vô mọc phổ biến ở các vùng nông thôn, đặc biệt là ở những sườn dốc nhiều nắng. Giống cây này thường mọc thành bụi lớn với những bông hoa màu tím đẹp mắt và rất dễ nhận biết. Vì vậy, chúng còn được nhiều người tr...
Điểm danh thực phẩm cung cấp i-ốt cho cơ thể

Điểm danh thực phẩm cung cấp i-ốt cho cơ thể

05:27:08 21/01/2025
Thiếu i-ốt có thể gây khiếm khuyết trí não cho trẻ em. Chế độ ăn của người mẹ nghèo i-ốt trong thời gian có thai sẽ ảnh hưởng tới năng lực trí tuệ của đứa con sau này.
Những triển vọng mới trong cuộc chiến chống lại ung thư vú tại Việt Nam

Những triển vọng mới trong cuộc chiến chống lại ung thư vú tại Việt Nam

05:19:53 21/01/2025
Trong kỷ nguyên của y học chính xác thì sự hiểu biết mở rộng về các dấu ấn sinh học trong ung thư vú đã giúp làm sáng tỏ hơn các yếu tố khác nhau thúc đẩy sự phát triển và tiến triển của ung thư vú.
Thường xuyên tức ngực, khó thở, người phụ nữ 67 tuổi ở Hà Nội phát hiện khối u ở tim

Thường xuyên tức ngực, khó thở, người phụ nữ 67 tuổi ở Hà Nội phát hiện khối u ở tim

05:16:38 21/01/2025
Bác sĩ Trần Văn Thụ cho biết, khi cơ thể xuất hiện khối u nhầy nhĩ trái nhưng không được xử trí kịp thời có thể gây ra những biến chứng như:
Đề xuất xây dựng Luật Phòng bệnh

Đề xuất xây dựng Luật Phòng bệnh

21:19:47 20/01/2025
Theo báo cáo của Bộ Y tế, tỷ lệ tử vong do bệnh không lây nhiễm (NCDs) chiếm tới 2/3 tổng gánh nặng bệnh tật ở Việt Nam. Các bệnh như ung thư, bệnh tim mạch, và tiểu đường đang gia tăng mạnh mẽ, đặc biệt ở nhóm dân số trẻ tuổi.
Ai nên thường xuyên ăn củ cải trắng trong mùa Đông?

Ai nên thường xuyên ăn củ cải trắng trong mùa Đông?

21:12:31 20/01/2025
Chính vì vậy, người đau dạ dày, trào ngược dạ dày,... nên ăn càng ít củ cải trắng càng tốt và tuyệt đối không ăn củ cải trắng chưa được nấu chín.
Nghiên cứu mới cho thấy vitamin D có thể làm giảm huyết áp

Nghiên cứu mới cho thấy vitamin D có thể làm giảm huyết áp

20:58:55 20/01/2025
Vitamin D là một chất dinh dưỡng phổ biến, được biết đến với vai trò quan trọng đối với sức khỏe xương và quá trình chuyển hóa canxi
Mẹ bầu trầm cảm ảnh hưởng đến thai kỳ như thế nào?

Mẹ bầu trầm cảm ảnh hưởng đến thai kỳ như thế nào?

09:22:48 20/01/2025
Tuy không phải phụ nữ nào có thai cũng sẽ bị trầm cảm nhưng thai phụ và gia đình cần nhận biết sớm các triệu chứng của bệnh để có biện pháp hỗ trợ, khắc phục trầm cảm khi mang thai hiệu quả.
Top 4 thực phẩm người bệnh ung thư buồng trứng nên ăn

Top 4 thực phẩm người bệnh ung thư buồng trứng nên ăn

09:20:50 20/01/2025
Người bệnh ung thư buồng trứng cũng cần bổ sung các loại rau củ xanh như súp lơ xanh, bông cải, rau cải... để chống lại sự lão hóa của các tế bào, giảm được quá trình phát triển của các tế bào ung thư cũng như khối u buồng trứng.

Có thể bạn quan tâm

Louis Phạm lộ diện sau khi phẫu thuật thẩm mỹ vòng 1, tăng liền 4kg gây chú ý

Louis Phạm lộ diện sau khi phẫu thuật thẩm mỹ vòng 1, tăng liền 4kg gây chú ý

Sao thể thao

18:44:48 21/01/2025
Thời gian gần đây, cựu VĐV TDDC Phạm Như Phương (nickname Louis Phạm) nhận về sự chú ý khi chia sẻ chuyện phẫu thuật thẩm mỹ vòng một.
Bi kịch tuổi già tại Nhật Bản: Những người phụ nữ muốn ở tù

Bi kịch tuổi già tại Nhật Bản: Những người phụ nữ muốn ở tù

Thế giới

18:42:22 21/01/2025
"Dân số" ở Nhà tù nữ Tochigi phản ánh xã hội già hóa bên ngoài và vấn nạn người già cô đơn đang lan rộng, mà các giám thị cho biết là rất nghiêm trọng đối với một số tù nhân lớn tuổi đến mức họ muốn ở lại tù.
'Đi về miền có nắng' tập 12: Vân khóc lóc ôm chặt Phong trên giường

'Đi về miền có nắng' tập 12: Vân khóc lóc ôm chặt Phong trên giường

Phim việt

18:14:41 21/01/2025
Vân (Yên Đan) tận dụng cơ hội để ôm chặt Phong trên giường. Cô nàng khóc nói cảm thấy lạnh ở trong tim và vô cùng đau khổ khi thấy Dương khoác áo của Phong.
Khởi tố con rể và cha vợ dùng gậy sắt tấn công tài xế xe ôm công nghệ

Khởi tố con rể và cha vợ dùng gậy sắt tấn công tài xế xe ôm công nghệ

Pháp luật

18:06:55 21/01/2025
Qua điều tra, Công an quận Bình Thạnh đã triệu tập cha con Thịnh lên trụ sở làm việc. Tại đây Thịnh và Phương đã thừa nhận hành vi của mình, đồng thời ăn năn hối lỗi về hành động nóng nảy của mình
Hé lộ mối quan hệ của Madam Pang và Lisa, liệu có thân thiết như lời đồn?

Hé lộ mối quan hệ của Madam Pang và Lisa, liệu có thân thiết như lời đồn?

Netizen

17:37:29 21/01/2025
Mới đây, Lisa gây xôn xao khi tới sân vận động Emirates (London, Anh) thực hiện nghi thức tung đồng xu trước trận đấu của 2 đội Arsenal - Tottenham.
Sau bao năm, công chúng mới tỏ tường vụ cặp bài trùng "Sóng Gió" tan rã gây sốc nhất lịch sử Vpop

Sau bao năm, công chúng mới tỏ tường vụ cặp bài trùng "Sóng Gió" tan rã gây sốc nhất lịch sử Vpop

Nhạc việt

17:18:00 21/01/2025
Sau gần 6 năm trôi qua, khi nhiều sự thật được bóc trần , nhiều người thừa nhận sự ủng hộ nghiêng về phía Jack và chỉ trích K-ICM năm xưa là sai lầm.
Sao nam Vbiz xuất hiện bên bạn gái kém hơn 30 tuổi, công khai làm 1 hành động tình tứ

Sao nam Vbiz xuất hiện bên bạn gái kém hơn 30 tuổi, công khai làm 1 hành động tình tứ

Sao việt

17:14:28 21/01/2025
Mới đây, NSND Việt Anh còn cùng Chân Chân tham gia một sự kiện đặc biệt trao quà Tết cho nghệ sĩ - công nhân hậu đài sân khấu tại thành phố Hồ Chí Minh.
Phim Trung Quốc gây bão toàn cõi mạng với 10 tỷ lượt xem, nữ chính đẹp như tiên tử hạ phàm

Phim Trung Quốc gây bão toàn cõi mạng với 10 tỷ lượt xem, nữ chính đẹp như tiên tử hạ phàm

Phim châu á

16:33:52 21/01/2025
Bạch nguyệt phạn tinh thu hút sự quan tâm của đông đảo khán giả, bằng chứng là việc trên nền tảng Douyin, phim đã phá mốc 10 tỷ lượt phát.
Loạt ảnh chưa từng tiết lộ của Triệu Vy, thay đổi 1 điều khiến hàng triệu người tiếc nuối

Loạt ảnh chưa từng tiết lộ của Triệu Vy, thay đổi 1 điều khiến hàng triệu người tiếc nuối

Hậu trường phim

16:28:13 21/01/2025
Sina đưa tin một số hình ảnh hậu trường hiếm hoi của đoàn phim Đêm Thượng Hải do Triệu Vy đóng chính mới đây đã được tiết lộ.
Hôm nay nấu gì: Bữa tối có món canh chua ngon lại giàu dinh dưỡng, ai ăn cũng thích

Hôm nay nấu gì: Bữa tối có món canh chua ngon lại giàu dinh dưỡng, ai ăn cũng thích

Ẩm thực

16:16:53 21/01/2025
Bữa tối có món canh chua ngon lại giàu dinh dưỡng, ai ăn cũng thích. Đảm bảo món canh chua nóng hổi này sẽ là ngôi sao trên bàn ăn.
Triệu Lộ Tư tàn tạ đến báo động sau khi suýt chết, cha mẹ phải vội làm 1 việc để "cứu" con

Triệu Lộ Tư tàn tạ đến báo động sau khi suýt chết, cha mẹ phải vội làm 1 việc để "cứu" con

Sao châu á

16:10:34 21/01/2025
Sau khoảng 1 tháng nghỉ ngơi, thần sắc Triệu Lộ Tư cũng tươi tỉnh hơn. Tuy nhiên, trông nhiều bức ảnh, cô vẫn để lộ thân hình gầy gò, xương cổ lộ rõ, mặt mũi hốc hác.