Ngỡ ngàng vùng chè Shan tuyết cổ ở vườn quốc gia, cao vài chục mét, thân xù xì mốc meo
Trong Vườn quốc gia Xuân Sơn (huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ) đang có khoảng 2.000 cây chè cổ nằm rải rác.
Đặc biệt, có một quần thể gồm 67 cây chè cổ, mọc thành cụm, có kích thước, chiều cao khiến ai trông thấy cũng có cảm giác ngỡ ngàng…
Băng rừng đi tìm các “cụ chè” Shan tuyết cổ
Nhắc đến chè Việt Nam, dễ liên tưởng ngay đến những vùng chè công nghiệp nổi tiếng đã làm nên tên t.uổi của chè Việt như Mộc Châu, Thái Nguyên, Lâm Đồng, Phú Thọ… Nhưng với những vùng chè cổ thụ, nơi mà cây chè có đến vài trăm năm t.uổi, thân cao vài chục mét và 2-3 người ôm không xuể, thì lượng thông tin tìm được thật hạn chế, ít người biết đến.
Vùng chè cổ thụ trải dài từ Đông Bắc sang Tây Bắc như Lạng Sơn, Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Sơn La, Điện Biên và Phú Thọ.
Từ những thông tin vụn vặt, được cóp nhặt qua những câu chuyện về quần thể chè cổ thụ trong Vườn quốc gia Xuân Sơn, chúng tôi quyết định lên đường để mục sở thị vùng chè cổ thụ tưởng rằng chỉ có trong truyền thuyết. 5 giờ sáng, xuất phát từ TP.Việt Trì, khi chúng tôi có mặt ở Vườn quốc gia Xuân Sơn đã là 7 giờ. Mây mù, sương sớm vẫn bảng lảng, phủ kín, ôm trọn núi rừng, bản làng nơi đây.
Cây chè cổ thụ có đường kính phải 1 – 2 người lớn mới ôm hết. Ảnh: Ngô Hùng
Quần thể chè Shan tuyết cổ thụ trong Vườn quốc gia Xuân Sơn hiện nay rất cần được quản lý, bảo tồn, khai thác được hết tiềm năng. Không chỉ là việc đưa ra sản phẩm chè, nhân rộng quy mô mà còn có thể gắn với du lịch trải nghiệm.
Vừa pha ấm trà nóng, rót mời khách, ông Phạm Văn Long – Giám đốc Vườn quốc gia Xuân Sơn bảo: “Trong Vườn quốc gia Xuân Sơn có cả nghìn cây chè Shan tuyết nằm rải rác, nhưng có một quần thể gồm 67 cây nằm thành một cụm. Tuy nhiên để vào đó, đường khó đi, phải men đường mòn, lội sâu vào lõi rừng mới tới nơi. Không biết các phóng viên có đi được không, nếu có đi thì phải đi sớm, kẻo sẽ về muộn”.
Theo chân anh Nguyễn Văn Hùng – cán bộ Vườn quốc gia Xuân Sơn, chúng tôi men theo con đường đất gồ ghề, khó đi. Điểm đầu tiên chúng tôi phải chinh phục là con dốc cây nhội. Theo anh Hùng, đây là đoạn đường đất, dốc, nếu đi vào ngày mưa sẽ rất vất vả vì trơn trượt. Dù đã có kinh nghiệm gần 10 năm quản lý rừng, nhưng mỗi lần anh em qua đây vào mùa mưa cũng ngán ngẩm vì đường trơn, ngã dúi dụi.
Với kinh nghiệm nhiều năm cắm bản, bảo vệ rừng, anh Hùng biết cách dẫn đường cho chúng tôi theo con đường dễ đi nhất. Đó là đi vòng qua xóm Nài, xã Náng Nghê, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình, sau đó mới băng rừng vào đồi chè cổ.
Sau gần 2 giờ đi xe máy, cuốc bộ băng đồi, chúng tôi cũng có mặt tại xóm Nài. Theo anh Hùng, mọi khó khăn mới chỉ bắt đầu, tuy nhiên, anh chị cố gắng đến nơi, khi chứng kiến quần thể chè cổ thụ, đẹp ngỡ ngàng thì những mệt mỏi kia sẽ được xua tan đi hết.
Video đang HOT
Từ xóm Nài, chúng tôi không biết đã len lỏi trong rừng bao xa, vượt qua bao con dốc dựng đứng, bao sườn núi, bao ghềnh đá cheo veo với gai leo đ.âm xước, chân chùn bước, run rẩy… Chỉ biết rằng sau gần 2 tiếng, chúng tôi cũng tới nơi.
Quần thể chè giá trị
Quần thể chè Shan tuyết cổ thụ trong Vườn quốc gia Xuân Sơn. Ảnh: N.H
Đứng từ một mỏm núi, nhìn xuống bãi đất bằng phẳng, xa xa là quần thể chè xanh mướt, cao vút. Ai nấy trong đoàn cũng háo hức, chỉ mong chạy thật nhanh đến nơi để ngắm nhìn những cây chè cổ thụ trong quần thể này.
Lại gần hơn, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng về những thân chè cổ thụ sần sùi, mốc meo, minh chứng cho sức sống mãnh liệt ở nơi đất đá cằn cỗi này. Những cây chè cổ thụ ở đây có đường kính thân phải 1 – 2 người lớn mới ôm hết, vươn mình lên cao vài chục mét.
Những búp chè to màu trắng xám, dưới lá chè có phủ một lớp lông tơ mịn. Hoa chè to, màu trắng phớt xanh, gồm 5 – 7 cánh không xếp lên nhau, cánh hoa mỏng, đài hoa không lông, bầu nhụy có lông, đầu nhụy chia 3 trông rất đẹp mắt.
Theo anh Hùng, những cây chè cổ thụ này không được chăm sóc, chỉ mọc tự nhiên. Người dân bản địa thường bắc thang, bắc giàn để leo lên cao mới có thể hái được búp chè non.
“Chè cổ thụ này người dân hái bán được khoảng 40.000 đồng/kg tươi, sao khô có giá khoảng 400.000 đồng/kg” – anh Hùng chia sẻ.
Cũng theo anh Hùng, để bảo tồn, nhân rộng, tạo thương hiệu chè Shan tuyết cổ thụ nói riêng và chè Phú Thọ nói chung, Vườn quốc gia Xuân Sơn đang làm đề tài “Điều tra, đ.ánh giá giá thực trạng và đề xuất các biện pháp bảo tồn, khai thác và phát triển bền vững chè Shan tuyết tại Vườn quốc gia Xuân Sơn”.
“Đề tài rất được tỉnh Phú Thọ quan tâm. Nhiều lãnh đạo, nhà khoa học chuyên nghiên cứu về chè cũng đã về đây khảo sát. Theo các nhà khoa học, sau khi nghiên cứu, nhận thấy quần thể chè Shan Tuyết cổ thụ ở đây rất có giá trị, sánh ngang ngửa với những rừng chè cổ thụ ở Suối Giàng (Yên Bái), Tà Xùa (Sơn La) hay Tam Đảo (Vĩnh Phúc)…” – anh Hùng cho biết thêm.
Hà Nội: Nhiều hộ thoát nghèo nhờ trồng dược liệu, nuôi bò ở vùng đệm khu bảo tồn, vườn Quốc gia
Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (KNQG) đã xây dựng các mô hình trồng cây lâm sản ngoài gỗ làm dược liệu (ba kích, kim t.iền thảo, hà thủ ô, sa nhân tím, đinh lăng, khôi tía, mắc ca, sơn tra, tre bát độ, quế,, trám ghép...).
Hiệu quả từ các mô hình khuyến nông đã mang lại giá trị kinh tế không nhỏ cho các hộ gia đình.
Nhiều hộ thoát nghèo nhờ trồng dược liệu, nuôi bò ở vùng đệm khu bảo tồn, vườn Quốc gia
Sáng 24/12, tại Vườn Quốc gia Ba Vì (Hà Nội), Trung tâm KNQG tổ chức Diễn đàn Khuyến nông @ nông nghiệp: "Giải pháp phát triển sinh kế bền vững tại vùng đệm một số khu bảo tồn, vườn quốc gia".
Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm KNQG chia sẻ về hiệu quả của các mô hình khuyến nông, hỗ trợ người dân sống ở vùng đệm một số khu bảo tồn, vườn Quốc gia. Thực hiện: Minh Ngọc
Theo Vụ Quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ (Tổng cục Lâm nghiệp - Bộ NNPTNT), hàng năm các Ban quản lý rừng đặc dụng tổ chức khoán bảo vệ rừng cho các hộ gia đình, cộng đồng vùng đệm từ ngân sách Trung ương với diện tích bình quân khoảng 500.000 ha, mức khoán cho hộ gia đình, cộng đồng căn cứ đối tượng, vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc.
Tổng số 74 ban quản lý rừng đặc dụng được chi trả dịch vụ môi trường rừng, chiếm 45% tổng số ban quản lý rừng, với tổng diện tích rừng năm trong lưu vực là 1,148 triệu ha, chiếm khoảng 48% về diện tích rừng đặc dụng, kinh phí chi trả khoảng 320 tỷ đồng, bình quân 292 ngàn đồng/ha (thấp nhất là 628 đồng/ha và cao nhất là 1 triệu đồng/ha).
Giai đoạn 2016 - 2020, hàng năm có khoảng 1.100 lượt thôn/bản vùng đệm các Khu bảo tồn đã được hỗ trợ thông qua Quyết định số 24/2012/QĐ-TTg ngày 01/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách phát triển vùng đệm với tổng kinh phí khoảng 43,8 tỷ đồng.
Tại Diễn đàn, ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm KNQG cho biết, trong những năm qua, Trung tâm đã chú trọng đến công tác chuyển giao kỹ thuật, xây dựng các mô hình lâm sản ngoài gỗ nhằm nâng cao thu nhập cho người dân thông qua các lớp tập huấn, các diễn đàn, tọa đàm và các mô hình trình diễn về lâm sản ngoài gỗ.
Trong đó, có thể kể đến như mô hình trồng cây lâm sản ngoài gỗ làm dược liệu (ba kích, kim t.iền thảo, hà thủ ô, sa nhân tím, đinh lăng, khôi tí, đảng sâm, đương quy...) tại các tỉnh: Cao Bằng, Bắc Kạn, Hòa Bình, Sơn La, Gia Lai, Đắk Nông...
Đồng bào Dao ở thôn Yên Sơn, xã Ba Vì, huyện Ba Vì (Hà Nội) trồng cây thuốc nam ở vùng đệm của Vườn Quốc gia Ba Vì.
Mô hình trồng cây lâm sản ngoài gỗ làm thực phẩm (mắc ca, sơn tra, tre bát độ, quế,, trám ghép, giổi ăn hạt...) tại các tỉnh: Hòa Bình, Tuyên Quang, Lào Cai, Thanh Hóa, Phú Yên...
Hay như mô hình trồng cây lâm sản ngoài gỗ làm nguyên liệu: mây K83, luồng... được triển khai tại các tỉnh: Bắc Kạn, Quảng Ninh, Hòa Bình, Phú Thọ, Thanh Hóa...
"Hiệu quả từ các mô hình khuyến nông đã mang lại giá trị kinh tế cho các hộ gia đình, chính vì vậy đã có nhiều hộ hộ dân trên địa bàn vùng dự án mở rộng diện tích, hình thành các vùng trồng tập trung, tạo khối lượng hàng hóa lớn cung ứng cho thị trường trong và ngoài nước", ông Thanh cho biết.
Ông Đỗ Thanh Hùng, Phó Giám đốc phụ trách Vườn Quốc gia Ba Vì cho biết, trong những năm qua Ban quảng lý Vườn Quốc gia Ba Vì đã tăng cường công tác tuyên truyền, tham gia vào công tác bảo tồn và phát triển rừng, cũng như hỗ trợ sinh kế cho những hộ dân sống ở vùng đệm của Vườn Quốc gia Ba Vì.
Hơn 30 năm nay, nhờ làm tốt công tác quản lý lừng theo quy chế rừng đặc dụng, được sự quan tâm từ Trung ương, địa phương và nhân dân vùng đệm, đến nay Vườn Quốc gia Ba Vì không còn hiện tượng người dân khai thác rừng tự nhiên trái phép. Mỗi người dân cũng có ý thức hơn bảo vệ rừng.
Cán bộ Vườn quốc gia Ba Vì trao bò giống cho các hộ dân tại xã Minh Quang (huyện Ba Vì) trong chương trình hỗ trợ thôn, bản vùng đệm năm 2019.
Sống ở vùng đệm Vườn Quốc gia Ba Vì trong cảnh hộ nghèo hơn 60 năm nay, 2 đứa con đi làm xa để lại cho vợ chồng bà Đỗ Thị Mai, thôn Cốc Đồng Tâm, xã Ba Vì, huyện Ba Vì (Hà Nội) nuôi 2 đứa cháu nhỏ. Trước giờ, bữa cơm của 2 ông bà già chỉ dựa vào củ sắn, củ khoai. Chưa bao giờ bà nghĩ đến thành quả có được ngày hôm nay.
Năm 2018, nhờ được Vườn Quốc gia Ba Vì cấp cho con bò giống, đến nay bò nhà bà Mai đã sinh được 2 con bê khỏe mạnh, nhiều người đến xem còn trả giá cao. "Được chính quyền các cấp, Ban quản lý Vườn Quốc gia Ba Vì giúp đỡ về sinh kế, tôi rất phấn khởi. Giờ đây gia đình tôi đã có cơ hội thoát nghèo".
Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm KNQG cho biết, trong thời gian tới Trung tâm sẽ tiếp triển khai các mô hình để hỗ trợ người dân sống ở vùng đệm một số khu bảo tồn, vườn Quốc gia. Ảnh: Minh Ngọc
Thời gian qua, Vườn Quốc gia Ba Vì đã không ngững hỗ trợ sinh kế cho người dân sống ở vùng đệm có đời sống ngày một nâng lên. Năm 2018, Vườn Quốc gia Ba Vì đã cấp 82 con bò giống và hơn 20.000 cây giống ăn quả cho các thôn, bản.
Tại Vườn Quốc gia Cát Bà (Hải Phòng) cũng đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến người dân về bảo vệ rừng, động vật hoang dã, kết hợp hỗ trợ sinh kế cho người dân sống ở vùng đệm.
Ông Nguyễn Văn Hùng, hộ dân sống ở vùng đệm Vườn Quốc gia Cát Bà chia sẻ: "Tôi cùng các hộ dân sống ở vùng đệm của Vườn thường xuyên được cán bộ kiểm lâm tuyên truyền về công tác bảo vệ rừng và động vật sống trong Vườn. Ngày trước, tình trạng người dân săn bắt Voọc, nhưng giờ đây bà con đều có ý thức bảo vệ, giữ gìn động vật quý hiếm này".
Kiên Giang: Nhiều sinh vật ngoại lai xâm hại 2 vườn quốc gia UBND tỉnh Kiên Giang cho biết, kết quả điều tra, đ.ánh giá thực trạng xâm lấn của các loài thực vật ngoại lai tại Vườn quốc gia (VQG) Phú Quốc và VQG U Minh Thượng cho thấy, nhiều loài thực vật ngoại lai đã xâm hại 2 nơi này. Cụ thể, VQG U Minh Thượng ghi nhận 77 loài thực vật ngoại lai...