Mỹ xác nhận sẽ gửi bom chùm cho Kiev, NATO hứa kết nạp Ukraine
Nhà Trắng thông báo, Mỹ sẽ cung cấp bom chùm, một loại vũ khí gây tranh cãi cho chiến dịch phản công của Ukraine chống quân Nga.
Theo Reuters, đây là một phần của gói viện trợ quân sự thứ 42 của Washington dành cho các lực lượng Kiev, trị giá 800 triệu USD. Nó đã nâng tổng số viện trợ của Mỹ dành cho Ukraine lên tới hơn 40 tỉ USD kể từ khi cuộc xung đột với Nga bùng phát hồi cuối tháng 2/2022.
Binh sĩ Ukraine cầm một quả bom chùm đã được tháo ngòi nổ. Ảnh: Reuters
Phát biểu trước báo giới ngày 7/7, Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan cho hay, Tổng thống Joe Biden đã đưa ra quyết định dựa trên khuyến nghị “đồng thuận” từ đội ngũ cố vấn an ninh của ông.
Bom chùm hiện bị cấm ở hơn 120 quốc gia vì khi phát nổ, chúng phóng ra nhiều “quả bom” nhỏ ở diện rộng. Những quả bom chưa nổ này gây rủi ro nghiêm trọng đối với dân thường trong nhiều năm sau khi xung đột kết thúc.
Cả Mỹ, Nga và Ukraine đều không cấm loại vũ khí này. Tuy nhiên, Mỹ cấm xuất khẩu bom chùm với tỉ lệ hơn 1%, trừ khi tổng thống ra lệnh dỡ bỏ hạn chế.
“Ukraine đã có văn bản cam kết sẽ sử dụng bom chùm một cách cẩn thận để giảm thiểu các rủi ro cho dân thường”, ông Sullivan tiết lộ. Tổng thống Biden cũng mô tả quyết định cung cấp loại vũ khí gây tranh cãi cho Kiev là khó khăn, nhưng nhấn mạnh người Ukraine cần chúng cho chiến dịch phản kích.
Moscow đã cực lực lên án quyết định trên. Trong khi, các nhóm hoạt động xã hội và Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres bày tỏ hoài nghi động thái của Washington.
Tổng thống Ukraine thăm một loạt nước NATO
Video đang HOT
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 7/7 đã thăm CH Séc, Slovakia và Thổ Nhĩ Kỳ một ngày sau các cuộc tiếp xúc ở Bulgaria nhằm tăng cường sự ủng hộ Ukraine gia nhập tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) trước hội nghị thượng đỉnh của liên minh quân sự này vào các ngày 11-12/7.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu trước báo giới sau cuộc gặp với người đồng cấp Slovakia Zuzana Caputova ở Bratislava ngày 7/7. Radovan Stoklasa/Reuters
Phát biểu sau cuộc gặp ông Zelensky, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan tuyên bố Ukraine xứng đáng được kết nạp vào NATO và Ankara sẽ tiếp tục đàm phán để chấm dứt xung đột.
Tại Prague, lãnh đạo Kiev đã nhận được lời hứa ủng hộ Ukraine gia nhập NATO “ngay khi xung đột kết thúc”. Các chính quyền Sofia và Bratislava cũng đưa ra cam kết tương tự.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg tái khẳng định quan điểm của ông rằng Ukraine rốt cuộc sẽ gia nhập khối. “Hội nghị thượng đỉnh sắp tới của chúng tôi sẽ gửi một thông điệp rõ ràng rằng NATO đoàn kết và chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga sẽ không đạt mục đích”, ông Stoltenberg nói trong một cuộc họp báo ở Brussels.
Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ các nước thành viên NATO sẽ đưa ra những đề xuất gì dành cho Kiev tại hội nghị thượng đỉnh ở Vilnius, Lithuania vào tuần tới. Liên minh đang bị chia rẽ về tốc độ cấp tư cách thành viên cho Ukraine và sự lo lắng về bất kỳ bước đi nào có thể đưa NATO tiến gần hơn tới đụng độ với Nga.
Ông Zelensky thừa nhận, Ukraine khó có thể gia nhập NATO khi đang có xung đột với Nga. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đe dọa trả đũa nếu viễn cảnh này xảy ra.
Những rủi ro khi Mỹ đồng ý cấp bom chùm cho Ukraine
Tổng thống Joe Biden đã đồng ý cung cấp bom chùm của Mỹ cho Ukraine và số bom chùm này được lấy từ kho của Bộ Quốc phòng Mỹ.
Một quả bom chùm tại thành phố t.iền tuyến Avdiivka, Ukraine vào ngày 23/3. Ảnh: Getty Images
Theo tờ Washington Post ngày 6/7, động thái này sẽ bỏ qua luật của Mỹ về cấm sản xuất, sử dụng hoặc chuyển giao bom chùm có tỷ lệ không phát nổ hơn 1% và được đưa ra trong bối cảnh lo ngại tiến độ chậm chạp trong cuộc phản công của Ukraine.
Động thái của Mỹ diễn ra sau nhiều tháng tranh luận trong nội bộ chính quyền về việc có nên cung cấp các loại vũ khí gây tranh cãi vốn bị hầu hết các quốc gia trên thế giới cấm hay không.
Vũ khí chính đang được xem xét cấp cho Ukraine là đạn pháo M864 được sản xuất lần đầu tiên vào năm 1987, được b.ắn từ lựu pháo 155mm - loại Mỹ và các nước phương Tây khác đã cung cấp cho Ukraine. Trong ước tính công khai gần đây nhất là hơn 20 năm trước, Lầu Năm Góc đã đ.ánh giá rằng đạn pháo M864 có tỷ lệ không nổ là 6%, nghĩa là ít nhất 4 trong số 72 quả đạn con mà mỗi quả đạn mang theo sẽ không phát nổ trên một khu vực có diện tích khoảng 22.500 mét vuông.
Lầu Năm Góc hiện cho biết họ có các đ.ánh giá mới, dựa trên thử nghiệm gần đây nhất vào năm 2020, với tỷ lệ không nổ chỉ dưới 2,35%. Mặc dù vượt quá giới hạn 1% do Quốc hội quy định hàng năm kể từ năm 2017, nhưng các quan chức đang lựa chọn cẩn thận các loại đạn dược có tỷ lệ không nổ 2,35% hoặc thấp hơn để chuyển đến Ukraine.
Không có điều khoản miễn trừ nào trong giới hạn 1% mà Quốc hội Mỹ đã đặt ra về tỷ lệ không nổ của bom chùm.
Mặc dù Mỹ đã sử dụng bom chùm trong mọi cuộc chiến tranh lớn kể từ chiến tranh Triều Tiên, nhưng không có loại bom chùm mới nào được sản xuất trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, còn tới 4,7 triệu quả đạn, tên lửa, rocket và bom chùm, chứa hơn 500 triệu quả bom, đạn con vẫn còn trong kho quân sự của Mỹ.
Vũ khí chùm phát nổ trên không bên trên một mục tiêu, b.ắn ra hàng chục đến hàng trăm quả bom, đạn con nhỏ hơn trên một khu vực rộng lớn.
Quyết định cuối cùng của Mỹ về việc cung cấp loại vũ khí này cho Ukraine lần đầu tiên được hãng tin AP đưa tin ngày 6/7.
Trên 120 quốc gia đã tham gia công ước cấm sử dụng bom chùm, coi sử dụng bom chùm là vô nhân đạo và bừa bãi, phần lớn là do tỷ lệ không nổ cao khiến các khu vực tràn ngập bom, đạn con chưa nổ và gây nguy hiểm cho cả quân đội và dân thường trong nhiều thập kỷ sau khi xung đột kết thúc. Mỹ, Ukraine và Nga không phải là các bên tham gia công ước trên. Tám trong số 31 thành viên của NATO đã không phê chuẩn công ước cấm bom chùm.
Bà Mary Wareham thuộc Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho biết: "Thật thất vọng khi chứng kiến tiêu chuẩn 1% bom chùm chưa nổ đã được thiết lập từ lâu bị hủy bỏ vì điều này sẽ dẫn đến nhiều vụ nổ hơn, đồng nghĩa với mối đe dọa thậm chí còn lớn hơn đối với dân thường".
Một người dân Ukraine mang một quả rocket đạn chùm ra khỏi một cánh đồng gần các làng Smolyanka và Olyshivka vào ngày 3/4/2022. Ảnh: AP
Tỷ lệ không nổ là vấn đề quan trọng cả về mặt đạo đức và pháp lý để cung cấp vũ khí này.
Năm 2008, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ khi đó là Robert Gates đã ban hành chỉ thị cấm sản xuất, sử dụng hoặc chuyển giao bom, đạn chùm có tỷ lệ không nổ hơn 1% và áp đặt thời hạn 10 năm để phá hủy các vũ khí hiện có vượt quá tỷ lệ đó.
Chính quyền của ông Donald Trump vào năm 2017 đã đảo ngược cả giới hạn không nổ và thời hạn phá hủy các loại bom, đạn chùm nào vượt quá giới hạn đó. Sau đó, Quốc hội Mỹ đã thông qua luật cấm mọi khoản tài trợ cho việc sử dụng, sản xuất hoặc chuyển giao bom, đạn chùm với tỷ lệ không nổ hơn 1%.
Trong một cuộc phỏng vấn trong tuần này, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov cho biết việc có được nguồn cung cấp vũ khí đáng kể đã trở nên quan trọng đối với cuộc phản công đang diễn ra.
Mỹ và các nhà tài trợ phương Tây khác đã gửi hàng triệu quả lựu pháo không phải dạng chùm tới Ukraine, nhưng kho dự trữ đang cạn kiệt và việc sản xuất không thể đáp ứng kịp nhu cầu.
Nói về bom chùm, ông Reznikov cho biết: "Vì những loại bom đạn này có hiệu quả, chúng sẽ giúp chúng tôi tạo ra sự khác biệt". Ông nói Ukraine sẽ chỉ dùng bom chùm ở những nơi có cánh đồng, không gây hại cho dân thường và cam kết không sử dụng bom chùm trước khi sơ tán thành phố.
Ngoài nguy cơ dân thường nhặt phải những quả bom chưa nổ rất lâu sau cuộc chiến, bom chùm còn có thể gây nguy hiểm tức thời hơn cho lực lượng triển khai chúng. Một cựu sĩ quan pháo binh của Lục quân Mỹ nói: "Chắc chắn có rất nhiều rủi ro chiến thuật khi sử dụng các loại vũ khí này. Nó hạn chế khả năng cơ động nhanh chóng bởi vì phải dọn sạch một đống vật liệu chưa nổ. Vũ khí này sẽ làm chậm bước tiến".
Một số binh sĩ Mỹ đã t.hiệt m.ạng trong và sau Chiến tranh vùng Vịnh do đạn dược chưa nổ. Theo một báo cáo của Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ năm 1993, Lục quân Mỹ đã không tổ chức đào tạo trên toàn lực lượng này về cách nhận biết bom, đạn con trên mặt đất trước Chiến tranh vùng Vịnh.
Cựu sĩ quan nói trên cho biết: "Ai đó trong Bộ Quốc phòng Mỹ biết tỷ lệ không nổ thực tế và tôi hy vọng điều đó sẽ được thông báo một cách trung thực và chính xác tới các đơn vị Ukraine nhận được các loại vũ khí này".
Mỹ cân nhắc viện trợ vũ khí có thể xoay chuyển xung đột ở Ukraine Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang tích cực xem xét phê chuẩn viện trợ bom chùm cho Ukraine, giữa lúc Kiev muốn đạt được thành tựu lớn sau vài tuần phản công. Chia sẻ với hãng tin CNN, giới chức Mỹ cho biết Nhà Trắng sẽ sớm đưa ra quyết định cuối cùng. Nếu được thông qua, bom chùm có...
